رویداد۲۴ عموم مردم تصویر نجات‌دهنده‌ای از زمان آمادگی واکسن کرونا دارند؛ زمانی که با یک پایان هالیوودی، عدم قطعیت ترسناک و آزاردهنده روز‌های کرونایی به پایان می‌رسد.
اما در این ماجرا، متخصصان بهداشت نگران موضوع جدیدی شده‌اند، نگران این که امید‌ها نسبت واکسن کرونا به شکل بیش از اندازه‌ای افزایش پیدا کند. اعتمادی که در توضیحات سیاست‌مداران و شرکت‌های تولیدکننده درباره واکسن وجود دارد، ممکن است باور‌های غیرواقعی درباره زمان نرمال شدن زندگی به وجود بیاورد، باور‌هایی که باعث افزایش مقاومت مردم نسبت به سیاست‌های کاهش شیوع کرونا می‌شود.
تاکنون دو واکسن مختلف وارد مرحله نهایی آزمایش‌های بالینی شدند، موضوعی که بسیاری را متعجب کرده است و حتی کارشناسان آمریکایی به کنگره این کشور خبر داده‌اند که احتمال دارد از اوایل پاییز تا پایان سال میلادی واکسن آماده باشد.
به خاطر همین روند، انتظارات هم افزایش پیدا کرده است و حالا مردم فکر می‌کنند که اگر چند ماه دیگر مقاومت کنند، واکسن ساخته می‌شود، پاندمی به پایان می‌رسد و می‌توانند ماسک‌هایشان را دور بیاندازند. اما حتی طبق بهترین سناریو‌ها هم چنین چیزی ممکن نیست و متخصصان مسیر درازی را پیش رو می‌بینند.
یوناتان گراد، استادیار بیماری‌های عفونی در دانشگاه هاروارد در این رابطه می‌گوید: «به نظر من خیلی بعید است که واکسن دکمه خاموش کردن پاندمی و برگشت به زندگی قبلی باشد.»
آنجلا راسموسن، ویروس‌شناس دانشگاه کلمبیا هم در این رابطه می‌گوید: «تولید واکسن به این معنا نیست که ما به راحتی وارد سرزمین افسانه‌ها می‌شویم و ماجرای پاندمی به اتمام می‌رسد.»
در واقع زمان اعلام ساخت یک واکسن امن و موثر تازه شروع ماجراست، نه پایان آن. شاید ماه‌ها یا به احتمال بیشتر سال‌ها طول بکشد که واکسن به جمعیت زیادی تزریق شود که بتوان گفت جهان امن شده است. حتی برای کسانی که به سرعت واکسن را تزریق می‌کنند هم به طور لحظه‌ای ایمنی به وجود نمی‌آید. هفته‌ها طول می‌کشد تا سیستم ایمنی بدن پادتن‌های مخصوص ویروس را تولید کنند، در برخی مواقع هم افراد چند هفته بعد برای افزایش قدرت ایمنی باید دوباره واکسن تزریق کنند.
از سویی این ایمنی می‌تواند موقتی باشد، این یعنی ممکن است به تقویت کردن انبار واکسن‌ها و از سویی رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پوشیدن ماسک حتی بعد از تزریق واکسن، نیاز داشته باشیم و حتی بعد از اعلام پیروزی دانشمندان، ممکن است تاثیر واکسن روی جمعیتی کمتر باشد و افرادی مریض شوند و این تصویر اشتباه به وجود بیاید که واکسن‌ها فایده‌ای ندارند.
یک واکسن ثابت شده می‌تواند رابطه دنیا را با کروناویروس تغییر بدهد، اما برای واکسن‌های اولیه تفاوت‌های ظریفی وجود ندارد. کارشناسان بهداشت از این می‌ترسند که بعد از ساخت واکسن بی‌اعتمادی و ناامیدی نسبت به تلاش‌های انجام شده برای نابودی ویروس به وجود بیاید.
معمولا ماجرای ساخت واکسن به شکل یک مسابقه است، مسابقه‌ای که در آن این موضوع اهمیت دارد که چه کسی زودتر پیروز می‌شود، اما کسی که زودتر به خط پایان برسد، لزوما بهترین نیست و قطعا پیروزی او به معنای پایان مسابقه نیست، چراکه این مسابقه سال‌ها ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: هیچ واکسنی از ویروس کرونا مورد تایید سازمان جهانی بهداشت نیست
میشل کینچ، متخصص تولید دارو در دانشگاه واشینگتن، می‌گوید: «سناریو واقع‌بینانه احتمالا بیشتر شبیه چیزی نیست که درباره ایدز دیدیم. وقتی به عقب برمی‌گردیم متوجه می‌شویم که در آن زمان نسل اول دارو‌های متوسطی تولید کنند، مردم دوست ندارند این حرف من را بشنوند، اما ما باید خودمان را این ایده آماده کنیم که اولین نسل واکسن‌ها کیفیت خیلی خوبی نخواهند داشت.»
روز واکسن۱۲ آوریل ۱۹۵۵، واکسنی علیه فلج‌اطفال ساخته شد و سازنده آن یوناس سالک به یک قهرمان ملی تبدیل شد، مردم آن روز در خیابان یک دیگر را به آغوش گرفتند و کلیسا‌ها زنگشان را به صدا درآوردند.
اما موانعی در مسیر وجود داشت و حادثه‌ای تلخ رخ داد، یکی از تولیدکنندگان نتوانست ویروس را به طور کامل در واکسن غیرفعال کند و ۴۰هزار کودک بیمار شدند و از آن‌ها ۵۱ نفر فلج و ۵ نفر هم کشته شدند. به خاطر همین عفونت‌ها یک اپیدمی دیگر هم به وجود آمد و ۵ کودک دیگر کشته شدند.
هاورد مارکل، تاریخدان بخش سلامت از دانشگاه میشیگان در این باره می‌گوید: «باورکردنی نبود که فقط در یک چشم به هم زدن این اتفاق رخ داد، خانواده‌ها خیلی به پزشکان و دانشمندان اعتماد داشتند.»
نکته جالب‌تر این که واکسن ساخته شده توسط سالک به معنای پایان فلج اطفال نبود، در یک دوره دو ساله تعداد مبتلایان در آمریکا تا ۸۰درصد کاهش پیدا کرد، اما شیوع بیماری ده‌ها سال طول کشید و بعد با پیشرفت دارو‌ها و واکسن‌ها شیوع فلج‌اطفال در سال ۱۹۷۹ در آمریکا قطع شد.
درباره کروناویروس شرایط کمی فرق دارد، اگر اشتباهی در تزریق واکسن ایجاد شود، ممکن است ماجرا با واکنش‌های بزرگی روبرو شود، آن هم زمانی که فعالین ضد واکسن در حال کار کردن هستند.
از سوی دیگر بسیاری از واکسن‌ها در فاز سوم آزمایش هستند و هنوز مراحل ساختشان کامل نشده است، راسموسن در این رابطه می‌گوید: «اگر در فاز سوم شکست بخورند چه اتفاقی می‌افتد؟ من بسیار نگران امیدواری مردم به حل همه چیز توسط واکسن هستم، واکسن‌ها مانند هر نوع درمانی کامل نیستند.»
از سویی همه واکسن‌های تایید شده باید امن و موثر باشند، اما این به آن معنا نیست که باید به یک شکل کار کنند، برای مثال تاثیرگذاری واکسن سرخک ۹۸ درصد، اما واکسن آنفلوآنزا ۴۰ تا ۶۰درصد است. برخی واکسن‌ها هم برای برخی گروه‌ها تاثیر کمتری دارند. برای مثال سیستم ایمنی افراد سالمند نسبت به واکسن آنفلوآنزا ضعیف است.