رویداد۲۴ رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی برای اولین بار بعد از انتخابش در این سمت روز دوشنبه به ایران سفر کرده است. او هدف خود را از این سفر اعمال فشار به ایران برای ورود بازرسان آژانس به دو سایتی اعلام کرده که قبلادر گزارش اژانس انرژی اتمی مدعی شده بودند ایران در آن مشغول فعالیتهای هستهای غیر مجاز است.
در ماه ژوئن شورای حکان آژانس بیانیهای صادرکرد و در آن ایران را به عدم اعطای دسترسی به بازرسان آژانس برای بازدید از دو سایت هستهای و پیدا شدن آثار پاکسازی مواد هستهای در سایت تورقوزآباد محکوم کرد. آژانس بین المللی انرژی اتمی در ماه ژوئن در گزارشی اعلام کرد که ایران در چهار ماه گذشته اجازه دسترسی به دو محل را نداده است و این مایه نگرانی جدی است.
آژانس مدعی بود، احتمال دارد در این دو سایت در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، فعالیتهایی انجام شده باشد که ایران پیشتر دربارهٔ آن گزارش نداده بود. گروسی ۲۵ تیرماه به ایران هشدار داده بود که اگر تا پایان ماه جولای (نیمه مرداد ماه)، اجازه دسترسی به دو سایت قدیمی را به بازرسان این نهاد ندهد، برای این کشور «بد» خواهد شد.
این بیانیه اولین بیانیه آژانس بعد از روی کار آمدن گروسی بود. رسانههای اسرائیلی از جمله اورشلیم پست در گزارشهای متعددی یوکیا آمانو مدیرکل پیشین آژانس را به سهل انگاری در قبال ایران متهم میکردند.
اورشلیم پست در یادداشتی نوشته: مقامات اطلاعاتی اسرائیل معتقدند دلیل اصلی تمایل گروسی برای اعمال فشار به ایران این است که خودش در توافق هستهای سال ۲۰۱۵ نقشی نداشته در حالی که آمانو شخصا در شکل گیری این توافق حضور و نقش داشته و آن را بخشی از میراث خود میدانسته.
به گزارش فارین پالسی، در زمان انتخاب گروسی برخی منابع آگاه در وین از حمایت آمریکا از کاندیداتوری گروسی خبر داده و گفته بودند این کشور بیانیههایی در حمایت از گروسی در بین اعضای شورای حکام آژانس پخش کرده است. همین حمایت در نهایت منجر به رای ۲۴ عضو شورا به گروسی در برابر ده رای اعضا به فروتای رومانیایی شد. ایران به وضوح از کاندیداتوری کورنل فروتا رومانیایی در رقابت های انتخاب مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی حمایت می کرد.
حال در شرایطی که آمریکا ایران را به نقض برجام متهم کرده و خواستار بازگشت همه تحریمهای سازمان ملل علیه ایران است، نتیجه سفر گروسی به ایران میتواند در رای شورای امنیت و افکار عمومی جهان درباره تعهد ایران به برجام اثرگذار باشد.
درست در آستانه سفر گروسی به ایران، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران بهروز کمالوندی بعد از چند ماه سکوت از راز انفجار تاسیسات هستهای نطنز پرده برداشته و گفته این انفجار در اثر خرابکاری رخ داده است.
تاسیسات نطنز قبل از حادثه تیرماه
تاسیسات نطنز بعد از حادثه
پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹، سازمان انرژی اتمی ایران از وقوع حادثهای در تاسیسات غنیسازی اورانیوم نطنز در استان اصفهان خبر داد. کمالوندی یکشنبه شب درباره حادثه تیر ماه به شبکه العالم گفت: "بررسیهای امنیتی خرابکارانه بودن این اقدام را تایید میکند و آنچه مسلم است در نطنز انفجاری رخ داده، اما اینکه انفجار چگونه و با چه موادی انجام شده و جزئیات آن چیست را مسئولان امنیتی در وقت مناسب اعلام خواهند کرد. "
اول مرداد، جواد کریمی قدوسی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران گفت "جمعبندی قطعی" این است که انفجار نطنز به علت "رخنه در مسائل حراستی و حفاظتی" و "خرابکاری" بوده است.
روز بعد از انفجار، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی مفصل به نقل از یک مقام اطلاعاتی در خاورمیانه نوشت یک وسیله انفجاری در "سالن بالانس کردن سانتریفیوژهایی که هنوز عملیاتی نشده بودند"، نصب و منفجر شده است. این روزنامه احتمال داد این "عملیات خرابکاری" کار"اسرائیل" باشد.
اسرائیل این ادعا را نه رسما، اما از طریق برخی رسانه هایش به نقل از سرویسهای اطلاعاتی این کشور تکذیب کرد. واشنگتن در همان زمان به نقل از مقامات آمریکایی و اسرائیلی نوشته بود این انفجار احتمالا نتیجه یک عملیات خرابکارانه فیزیکی با روشهای از مد افتاده بوده است.
گروسی پیشتر گفته بود اگر ایران به بازرسان دسترسیهای لازم را ندهد برای این کشور بد خواهد شد. کمالوندی در پاسخ به این اظهارات گفته آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواستار دسترسی به دو جا "یکی در اطراف شهرضای اصفهان و دیگری در نزدیکی تهران" شده است. به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی، "ایران از ابتدا با دسترسی به اماکن هستهای خود مخالف نبود، اما معتقد است سوالات آژانس بایستی مبتنی بر مبانی، مدارک و دلایل جدی باشد. "