رویداد۲۴ وزیر خارجه آمریکا در راس هیئتی بلندپایه، در تور پنج روزه در خاورمیانه به سر میبرد. همزمان با حضور پمپئو در اسرائیل و کشورهای عربی منطقه و شمال آفریقا، گمانهزنیهای متعددی درباره اهداف این سفر در رسانهها مطرح میشود. تشکیل ائتلاف عربی-عبری علیه ایران، همراهی تعداد دیگری از کشورهای عربی با اسرائیل و فروش سلاح به پایتختهای عربی به عنوان بخشی از اهداف این سفر خوانده میشود. در کنار همه اینها اما از این سفر به عنوان یک سفر تبلیغاتی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا یاد میشود، سفری که قرار است احتمالا بخشی از شکستهای آمریکا در عرصه سیاست خارجی را جبران کند.
«دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور و در تب و تاب احتمال شکست در مقابل دموکراتها به دستاوردسازی روی آورده است. هفته گذشته خبری از سوی ترامپ اعلام شد که خاورمیانه را در شوک فرو برد. او از میانجیگری میان امارات و اسرائیل خبر داد و گفت این دو کشور به توافق عادیسازی روابط دست پیدا کردهاند.
به این ترتیب امارات بعد از مصر و اردن به عنوان سومین کشور عربی منطقه خاورمیانه، به طور علنی با اسرائیل به صلح رسید و عادیسازی روابط را اعلام کرد، ابوظبی ادعا کرده که این اقدام در مقابل توقف طرح نتانیاهو با عنوان «الحاق بخشهایی از کرانه باختری به سرزمینهای اشغالی» انجام شده است.
در ادامه ماجرای دستاورد ساختگی ترامپ در آستانه انتخابات، مایک پمپئو در اولین مقصد سفر خود به خاورمیانه روز دوشنبه گذشته به اسرائیل سفر کرد و در بیانیه مشترکی با «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل در اورشلیم ابراز امیدواری کرد که دیگر کشورهای عربی به الگوی امارات بپیوندند چرا که این الگو «فرصتی برای آنها ایجاد کرده که در کنار هم دولت اسرائیل را به رسمیت بشناسند» و «در کنار هم برای افزایش ثبات خاورمیانه تلاش کنند و همزمان وضعیت زندگی مردم در کشورهایشان را نیز بهبود ببخشند.»
پیگیری صلح اعراب و اسرائیل، اما تنها هدف انتخاباتی پومپئو از سفر به اسرائیل به عنوان اولین مقصد تور خاورمیانهای او نبود. این تور قرار است پنج روز ادامه داشته باشد و وزیر خارجه آمریکا پس از اسرائیل قصد دارد به کشورهای سودان، بحرین و امارات نیز سفر کند.
سفر تبلیغاتی پمپئو جایگزین دیپلماسی صلح
نیویورک تایمز در گزارشی با اشاره به سفر دورهای و جاری وزیر امور خارجه آمریکا به خاورمیانه و آفریقا نوشت: درحالیکه یک دیپلماسی فعال برای بحث درباره صلح و امنیت منطقه نیاز است، مایک پمپئو یک سفر تبلیغاتی را با هدف تقویت شانس انتخاباتی دونالد ترامپ آغاز کرده است.
این رسانه آمریکایی در ادامه اضافه کرده: یکی از پایگاههای رای دهندگان ترامپ، مسیحیان اوانجلیک (انجیلی) است. در اعتقادات این مسیحیان هیچ مکان مقدسی جایگاه و اعتبار بیت المقدس را ندارد.
پمپئو با هدف جلب رای این جریان، مکان سخنرانی خود را پشت بام ساختمان هتل "سلطان داوود" در بیت المقدس قرار داد و از این سخنرانی فیلمی تهیه کرده تا بعدا آن را در اجلاس کنوانسیون حزب جمهوری خواه نمایش دهد.
وندی شرمن معاون وزیرخارجه دولت اوباما در سرزنش این اقدام پمپئو توئیت کرده است: در وضعیتی که صلح و امنیت خاورمیانه در شرایط حساسی قرار دارد، بیت المقدس نباید طعمه تمایلات حزبی جمهوریخواهان قرار بگیرد و پمپئو هم نباید اقدامی کند که اعتبار وزارت خارجه لکهدار شود.
در ادامه توقف پمپئو در اسرائیل، سفر به بحرین، امارات، و سودان طی روزهای ۲۳ تا ۲۸ ماه آگوست با دستور کار «ایران و مسائل امنیتی منطقه» بخش مهمی از کمپین انتخاباتی ترامپ را تشکیل میدهد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده در ادامه تور خاورمیانهای خود، روز سهشنبه با اولین «پرواز رسمی مستقیم از اسرائیل به سودان» وارد خارطوم پایتخت سودان شد. مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با انتشار عکسی از این پرواز، آن را یک پرواز تاریخی توصیف کرد و پمپئو در توییتر خود از راهاندازی یک پرواز رسمی مستقیم از اسرائیل به سودان ابراز خرسندی کرد.
او هدفش از سفر به سودان را به طور رسمی «تقویت و تعمیق روابط سودان و اسرائیل» اعلام کرده، اما عبدالله حمدوک نخست وزیر سودان روز سهشنبه به مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفته دولت وی اختیارات و صلاحیتی در زمینه تصمیمگیری درخصوص عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل ندارد.
دولت حمدوک که به دنبال سرنگونی دولت عمر البشیر به قدرت رسیده در آذر ماه گذشته مسیر عادی سازی روابط با آمریکا را در پیش گرفته است. با این حال سودان همچنان در فهرست کشورهای حامی تروریسم آمریکا قرار دارد. در اکتبر ۲۰۱۷ ترامپ بخشی از تحریمهای اقتصادی و ممنوعیت تجارت با سودان را که از سال ۱۹۹۷ بر این کشور اعمال شده بود لغو کرد، اما هنوز بانکهای اروپایی منتظر خروج سودان از فهرست کشورهای حامی تروریسم برای انجام معامله با این کشورند.
به گزارش رویداد۲۴ مقامات سودانی به ویژه بعد از شکلگیری نخستین دولت غیرنظامی در سودان، تلاش زیادی کردهاند تا به هر نحو ممکن از آمریکا بخواهند تحریمهایی را که پیشتر علیه دولت عمر البشیر رئیس جمهور مخلوع این کشور وضع کرده بود، لغو کنند.
آپریل امسال روزنامه صهیونیستی هاآرتص در گزارشی نوشت: آمریکا اعلام کرده تنها در صورتی مسئله حذف نام سودان از لیست کشورهای حامی تروریسم را بررسی میکند که این کشور به طور کامل به عادیسازی روابط با تلآویو روی آورد.
روز سه شنبه فیصل صالح سخنگوی کابینه سودان گفته: حمدوک خواهان جداسازی موضوع عادی سازی روابط سودان با اسرائیل از تصمیم آمریکا برای حذف سودان از فهرست کشورهای حامی تروریسم آمریکا شده است. پس از پایان مذاکرات دو طرف وزارت خارجه آمریکا بیانیهای صادر کرده و در آن از گفتگوهای مثبت میان دو طرف درباره رابطه اسزائیل و سودان خبر داده است.
ترامپ به دنبال تشکیل ائتلاف برای شکست ایران
از سوی دیگر، توافق امارات و اسرائیل با میانجیگری آمریکا و پیگیری صلح اعراب و اسرائیل در آستانه انتخابات، بسیاری از تحلیلگران را در آمریکا خشمگین کرده است. به گزارش نیویورک تایمز این افراد و گروهها میگویند که آمریکا برای تامین منافع ملی خودش واسطه توافق میان امارات و اسرائیل شده است. بسیاری در تل آویو میگویند که واشنگتن هدفش این است جنگندههای رادارگریز F-۳۵ و سایر ادوات نظامی پیشرفته را به کشورهای حاشیه خلیج فارس بفروشد و با این اقدام خود در حقیقت جایگاه برتری نظامی اسرائیل در خاورمیانه را تضعیف میکند.
تلاش آمریکا برای ایجاد یک ائتلاف عربی با هدف شناسایی اسرائیل همزمان با شکست این کشور در شورای امنیت برای ایجاد اجماع علیه ایران شدت گرفته است. پمپئو در سفرش به اسرائیل از فقدان حمایتهای بین المللی برای تمدید تحریمهای سازمان ملل علیه ایران شکایت کرد. او گفت: ما از هر ابزاری برای جلوگیری از دسترسی ایران به سامانههای تسلیحاتی پیشرفته استفاده میکنیم. بقیه جهان هم باید در این تلاش به ما بپیوندند.
رییس دورهای شورای امنیت سازمان ملل سهشنبه شب درخواست آمریکا مبنی بر اعمال همه تحریمهای این نهاد بینالمللی علیه ایران به دلیل نقض برجام از سوی تهران را به کلی رد کرده است.
با این شکست، پیروزی آمریکا در رسیدن به اهدافش جهت صلح اعراب و اسرائیل اهمیت دو چندانی پیدا خواهد کرد. اما این پیروزی تنها در یک صورت رسمیت پیدا خواهد کرد و آن پیوستن عربستان به ائتلاف کشورهای عربی است که اسرائیل را به رسمیت شناختهاند. عربستان به عنوان کشوری که خود را «خادم حرمین شریفین» میخواند، نقش مهمی در جهان اسلام و کشورهای عربی بازی میکند و به دلیل این نقش نیز سختتر از سایر کشورها میتواند به آرمان فسطین پشت کند.
با این وجود العربیه رسانه رسمی ریاض در پی اعلام توافق امارات و اسرائیل در ستون یادداشتهای خود به قلم ولید فارس توافق موسوم به توافق ابراهیم میان اسرائیل و امارات را «مادر توافقها» نامید.
این رسانه در یادداشت خود به اهمیت پیوستن عربستان به این ائتلاف اشاره کرده و نوشت: جایزه بزرگی که میتواند نصیب اسرائیل و آمریکا شود پیوستن عربستان به این الگوست که میتواند همه معادلات خاورمیانه را تغییر دهد، اما محمد بن سلمان ولیعهد جوان سعودی باید با احتیاط عمل کند و اول اصلاحاتش را در داخل کشور تثبیت کند و بعد به سمت ائتلافی برود که انتهای جاده آن به اورشلیم میرسد.