«تاکنون هر وقت صحبت از کمک به لبنان شده کشور‌های مختلف شرط خلع سلاح حزب الله را مطرح کرده اند، اما به نظر نمی‌رسد مکرون سنگ بزرگ برداشته باشد، تا الان هم در سخنرانی هایش چیزی در این رابطه مطرح نکرده است. البته می‌شود با حزب‌الله هم مذاکره کرد و درباره بحث تغییر ساختار سیاسی کار کرد.»
رویداد۲۴ امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه برای دومین بار از زمان انفجار مرگبار در بندر بیروت، دیروز وارد پایتخت لبنان شد. مکرون در طی این دیدار ۲۴ ساعته، قصد دارد اصلاحات مد نظر خود با هدف بیرون کشیدن این کشور کوچک خاورمیانه از ورطه سقوط اقتصادی را پیگیری کند. او پس از لبنان به عراق می‌رود.
مکرون به محض ورود به فرودگاه بیروت از جمله اهداف اصلی خود از این دیدار را نظارت و پیگیری اوضاع لبنان پس انفجار اخیر و نظارت بر کمک‌های بین‌المللی و نیز پیگیری اصلاحات سیاسی در این کشور عنوان کرد.
رئیس جمهوری فرانسه در آستانه سفر به لبنان خطاب به مردم این کشور در توییتر به دو زبان عربی و فرانسوی نوشت: «شما لبنانی‌ها برادران فرانسویان هستید. چون به شما قول داده بودم به بیروت بازگشتم تا به یاری شما، به موضوع کمک اضطراری و به فراهم کردن شرایط ثبات و بازسازی بپردازیم.»
مکرون در این سفر از سیاستمداران لبنانی خواهد خواست تا پیش از دریافت کمک‌های مالی بین‌المللی، اصلاحات مورد نظر حمایت‌کنندگان برای دفع فساد و ولخرجی در کشورشان را اعمال کنند. او که پیش از این به دنبال انفجار مهیب در بندر بیروت در روز ۶ اوت (۱۶ مرداد) نیز به لبنان سفر کرده بود، در واکنش به جمعیت خشمگینی که علیه سیاستمداران لبنانی شعار می‌دادند وعده داد که کمک‌ها به «دستان فاسد» نخواهد رسید.
او همچنین پس از دیدار با میشل عون، رئیس جمهوری لبنان، هنگام بازگشت در فرودگاه گفته بود: «اگر اصلاحات انجام نشود لبنان همچنان غرق خواهد شد.»
دیدار رئیس جمهوری فرانسه از بیروت ساعاتی پس از اعلام انتخاب مصطفی ادیب به نخست‌وزیری لبنان آغاز شد. ادیب که روز دوشنبه با کسب رأی اکثریت مجلس مأمور تشکیل دولت در این کشور بحران‌زده شد، گفته قصد دارد در کشورش دست به اصلاحات گسترده بزند.
مصطفی ادیب ۴۸ سال سن دارد و از سال ۲۰۱۳ میلادی سفیر لبنان در آلمان بوده است.
ادیب دکترای حقوق و علوم سیاسی دارد و در دانشگاه‌های لبنان و فرانسه تدریس کرده است. او همچنین مشاور نجیب میقاتی، نخست‌وزیر پیشین بوده است. ادیب موقعیت یک رهبر سیاسی را ندارد و بیشتر یک نیروی اجرایی است.
گروهی از نخست‌وزیران پیشین لبنان، از جمله سعد حریری، رهبر "جریان مستقبل" که حزبی با اکثریت مسلمانان سنی است، پس از بررسی چند نامزد دیروز (یکشنبه) اعلام کردند از مصطفی ادیب پشتیبانی می‌کنند. در واقع او با حمایت اکثریت جناح‌های سیاسی به این موقعیت رسیده است.
دولت حسان دیاب در پی خشم عمومی ناشی از انفجار در بندر بیروت بیستم مرداد استعفا داد. دلیل این انفجار ۱۴ مرداد، انبار کردن ناایمن ۲۷۰۰ تن نیترات آمونیوم در بندر بیروت بود که حداقل ۲۰۰ نفر را کشت.
لبنان درگیر بحران اقصادی عمیقی هم هست و هزاران نفر گرفتار فقرند و این سبب اعتراض‌های گسترده ضددولتی شده است.
در لبنان نمایندگان پارلمان باید تصمیم بگیرند که چه کسی را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کنند و سپس رئیس‌جمهوری، باید از نخست‌وزیر مورد حمایت اعضای پارلمان بخواهد دولت تشکیل دهد.
دکتر عبدالرضا فرجی‌راد استاد دانشگاه، سفیر پیشین ایران در نروژ و تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک درباره تحولات لبنان و سفر مکرون به این کشور به فرارو گفت: «لبنان تا چند سال پیش از حوزه‌های نفوذ فرانسه به حساب می‌آمد، اما بعد از جنگ‌های داخلی در لبنان، حمله اسرائیل به این کشور و جنگ ۳۳ روزه، سپس حملات گروه‌های تروریستی مثل جبهه نصرت و داعش، فرانسه دیگر نتوانست نفوذ سابقش را در لبنان حفظ کند. لبنانی‌ها هم نسبت به فرانسه بدبین شدند به ویژه سنی‌ها و مسیحی که تا پیش از آن فرانسه را به عنوان مادر مهربان لبنان می‌نامیدند.»
او افزود: «اوضاع به سمتی در لبنان پیش رفت که در اوایل جنگ سوریه جبهه نصرت و گروه‌های تروریستی چند شهر مرزی لبنان را هم تصرف کردند که باعث وحشت مسیحی‌های لبنان شد، آن‌ها از این می‌ترسیدند که تروریست‌ها بتوانند در لبنان پیشروی کنند و مسیحیان را از دم تیغ بگذرانند، بسیاری از آن‌ها مهاجرت کردند، اما با دفاع حزب‌الله و بیرون راندن تروریست‌ها از خاک لبنان مسیحیان به حزب‌الله گرایش پیدا کردند. همین باعث شد که به تدریج نفوذ فرانسه کاملا در لبنان از بین برود.»
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت جدید در حوزه شام گفت: «از یک طرف آرامش نسبی در سوریه برقرار شده است. از سوی دیگر فشار‌هایی غربی و عربی به حزب الله لبنان وارد می‌شود. همچنین حادثه انفجار بیروت اثر منفی زیادی در بین مردم گذاشته است. اهالی لبنان نسبت به اصلاح کشورشان مایوس و ناامیدند. آقای مکرون در این شرایط و پس از انفجار بیروت سعی می‌کند که حوزه نفوذ فرانسه در این کشور را احیا کند. او طوری سخن می‌گوید که انگار لبنان بخشی از فرانسه است. رفتار مکرون به گونه‌ای است که گویی که لبنان فرزندی است که فرانسه آن را از دست داده و حالا می‌خواهد او را باز به دست بیاورد. این رویکرد مورد استقبال مسیحیان و اهل سنت لبنان قرار گرفته است. البته شیعیان هم مخالفتی از خود بروز نداده‌اند و حتی اعلام کردند که اگر فرانسه طرحی برای اصلاح دارد همکاری می‌کنند. به این ترتیب می‌توان گفت نفوذ مجدد فرانسه در لبنان توسط برخی گروه‌ها و مردم این کشور پذیرفته شده است.»
فرجی راد اظهار کرد: «پس از انفجار بیروت و استقبال اولیه از آقای مکرون در لبنان کشور‌های دیگر هم سعی کردند وارد حوزه نفوذ فرانسه نشوند. اروپایی‌ها و آمریکا و کشور‌های عرب منطقه خیلی دخالت نکردند و فرانسه هم شروطی برای کمک به لبنان مطرح کرده است. لبنان هم در حال عملیاتی کردن این شروط است. انتخاب ادیب به عنوان نخست وزیر هم در این راستاست. ادیب پاسپورت فرانسوی دارد، همسرش اهل فرانسه است. ادیب حتما با هماهنگی فرانسه انتخاب شده است و گروه‌هایی هم که او را معرفی کرده‌اند همگی به پاریس گرایش دارند. دیگر سید حسن نصرالله نیز از همان ابتدا اعلام کرد که با کمک فرانسه مخالفت نمی‌کند؛ لذا الان فرانسه و مکرون مجددا در حال احیای نفوذ خود در لبنانند اگر این کشور در ایجاد یک دولت بیطرف و ساختار اداری و مدیریتی موفق شود و بتواند کمک‌های بین‌المللی را به سمت لبنان جذب کند، این نفوذ گسترده و ادامه‌دار خواهد شد.
به عقیده این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی "فرانسه آرام آرام در حال بازگشت به منطقه است. این کار را از لبنان آغاز کرده و احتمالا به زودی سیاست‌های فرانسه درباره سوریه هم دچار تغییر شود. مکرون امروز هم به عراق سفر می‌کند و این سفر نشان می‌دهد که می‌خواهد نفوذ خود در عراق را هم احیا کند. "
فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که آیا نخست وزیر جدید می‌تواند اوضاع بحران زده لبنان را بهبود دهد و وحدت سیاسی ایجاد کند؟، گفت: «شرایط در لبنان پرمخاطره است. تمام گروه‌ها مجبورند مقداری از خواسته‌های خود را تعدیل کنند. وضعیت اقتصادی در لبنان بسیار آشفته است قیمت‌ها تا سیصد درصد افزایش داشته است، توان مالی کشور اندک است و دولت نمی‌تواند سوبسید دهد. بدهی سنگین خارجی هم دارد و بانک جهانی وام لبنان را تصویب نکرده است. همه گروه‌ها نسبت به وضعیت به وجود آمده احساس ترس و نگرانی دارند. سخنرانی دیشب رییس جمهور لبنان را نباید دست کم گرفت. او تاکید کرد که ما باید پیام جوانان لبنان را درک کنیم و این کشور باید از حالت فرقه ای، مذهبی و قومی خارج شود و به سمت سیستم حزبی حرکت کند؛ بنابراین تحولات مهمی در حال رخ دادن است که بر منطقه هم تاثیر خواهد داشت. البته این اول کار است و هنوز راه زیادی مانده است.»
این استاد دانشگاه معتقد است «این بار همه ناچارند با نخست وزیر جدید لبنان همکاری کنند، بندر بیروت از بین رفته است، کالا‌ها همه وارد می‌شود، دولت پولی ندارد، خانه زیادی از بین رفته و ... همه این عوامل گروه‌های سیاسی را ناچار به همکاری می‌کند. به این ترتیب به آقای ادیب کمک می‌شود که موفق عمل کند. فرانسه هم از این مسیر به لبنان، شام و خاورمیانه باز می‌گردد. این هم برای مکرون یک دستاورد بزرگ است.»
فرجی راد در پاسخ به این سوال که آیا اصلاحات مورد نظر مکرون تغییر ساختار فرقه‌ای و مذهبی لبنان است؟، گفت: «من تصور می‌کنم فرانسوی‌ها پس از انفجار بیروت و سفر مکرون به لبنان تا حالا که سفر دوم او انجام شده است به صورت فعال در حال مذاکره با سیاستمداران لبنان می‌بوده‌اند و قدم به قدم طرح مکرون مطرح شده است و انتخاب ادیب هم حاصل همین مذاکرات و هماهنگی است. همه هم به نحوی طرح مکرون را پذیرفته‌اند. طبیعتا طرح مکرون صددرصد اجرا نمی‌شود، اگر شصت درصد آن هم اجرا شود موفقیت آمیز بوده است.»
مصطفی ادیب نخست وزیر جدید لبنان
این تحلیلگر مسائل بین الملل درباره موقعیت حزب الله و احتمال اصلاح ساختار سیاسی در این شرایط گفت: «تاکنون هر وقت صحبت از کمک به لبنان شده کشور‌های مختلف شرط خلع سلاح حزب الله را مطرح کرده اند، اما به نظر نمی‌رسد مکرون سنگ بزرگ برداشته باشد، تا الان هم در سخنرانی هایش چیزی در این رابطه مطرح نکرده است. البته می‌شود با حزب‌الله هم مذاکره کرد و درباره بحث تغییر ساختار سیاسی کار کرد.»
اوافزود: «اگر لبنان بتواند وام ده میلیارد دلاری از بانک جهانی بگیرد و با کمک‌ها فرانسه و دیگر کشور‌ها می‌تواند پس از اصلاح اقتصادی دست به اصلاح سیاسی هم بزند البته آمریکا حتما سنگ اندازی خواهد کرد چرا که برایش قابل پذیرش نیست که فرانسه با حزب‌الله کار کند و وزن ژئوپولتیکی فرانسه در لبنان تقویت شود. در سال‌های اخیر هم که نفوذ فرانسه کم شده بود آمریکا با متحدان منطقه‌ای اش از جمله عربستان سعی کرد نفوذ بیشتری در لبنان پیدا کند. ایران و حزب‌الله هم در طرف دیگر حضور داشتند. حالا فرانسه در میانه دو جریان قرار گرفته است. با این موقعیت به نظر می‌رسد بهتر می‌تواند کار کند، امتیاز بگیرد و امتیاز بدهد. روشن است که همه گروه‌ها می‌دانند بدون دخالت یک قدرت خارجی وضعیت لبنان بهبود پیدا نمی‌کند.»