رویداد۲۴ بعد از شکست سخت ایالات متحده در جلسه شورای امنیت و بعد از اینکه رافائل گروسی با ایران به توافق رسید، عباس عراقچی عازم وین شد تا با کشور‌های عضو برجام در خصوص آخرین تحولات به گفتگو بنشیند. این نشست عموما سه ماه یک بار انجام می‌گیرد، اما تحولات اخیر این بار اهمیت ویژه‌ای را به نشست کمیسیون مشترک برجام بخشیده بود.
کشور‌های ۴+۱ از مدتی قبل حسن نیت خود را برای حمایت از ایران مقابل ایالات متحده نشان داده اند و در این نشست هم آن‌ها رویکرد مشابهی را برگزیدند و رسما اعلام کردند که آمریکا را عضوی از برجام نمی‌دانند و همزمان بر حفظ برجام و کارآمدی آن تاکید دارند. کشور‌های اروپائی در یک ماه گذشته نشان داده اند که تصمیم خود را برای حمایت از تهران در مقابل واشنگتن گرفته اند و حاضر نیستند که زیر بار درخواست غیرقانونی ترامپ برای فعال کردن مکانیسم ماشه بروند. تاکید مجدد چین، روسیه، فرانسه، آلمان و انگلیس بر حمایت از توافق هسته‌ای و مفاد آن بار دیگر نشان داد که این کشور‌ها برای مقابله با رفتار دونالد ترامپ و تیم ضد ایرانی که به دور خود جمع کرده، مصرند. از سوی دیگر بهانه جویی‌هایی که در خصوص مسائل هسته‌ای مطرح می‌شد، حالا با توافق بین تهران و آژانس و موافقت با بازرسی از دو سایت در ایران، بر طرف شده است.
با مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین الملل به گفتگو نشستیم:
از نشست روز گذشته میان اعضای برجام به عنوان یکی از مهم‌ترین نشست‌های کمیسیون مشترک برجام نام می‌برند. این در حالیست که این جلسات عموما جنبه روتین دارند. جلسه روز سه شنبه میان ایران و ۴+۱ چه ابعادی قابل توجهی داشت؟
این نشست به شکل روتین و در چهارچوب برجام، هر سه ماه یکبار با شرکت معاونان وزیر برگزار می‌شود. اینبار با توجه به شیوع بیماری کرونا فاصله دیدار‌ها کمی طولانی‌تر شد. اما اهمیت این نشست نه به زمان برگزاری آن که به پدیده‌های بین المللی است که در روند این نشست ایفای نقش می‌کنند. این جلسه در حالی برگزار شد که سفر گروسی به تهران در هفته گذشته موفقیت آمیز ارزیابی شده و ایران درخواست آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای را برای بازدید از دو منطقه مورد نظر آن‌ها پذیرفت. ایران قبلا در مورد هرگونه بازدید بیشتر آژانس حساس بود و می‌گفت اطلاعاتی که آژانس از آن‌ها حرف می‌زند از سوی رژیم حاکم در تل‌اویو آمده و قابل استناد نیست. اما بالاخره تهران چنین اجازه‌ای را پس از مذاکره با گروسی در سفر او به کشورمان، صادر کرد. این موضوع کمی بعد از این اتفاق افتاد که کشور‌ها در شورای امنیت سازمان ملل در مقابل درخواست ایالات متحده ایستادگی کردند. این دو موضوع اهمیت بسیاری به نشست اخیر داد.
از سوی دیگر این وضعیت، خواسته‌های ترامپ از کشور‌های عضو شورای امنیت قرار دارد که بر اساس آن ایالات متحده خواهان بازگرداندن تحریم‌های ایران و ممانعت از لغو تحریم‌های هسته‌ای است. مجموع این مسائل این نشست را تبدیل به اتفاق ویژه‌ای کرده.
بیشتر بخوانید: نتایج نشست کمیسیون مشترک برجام در وین از زبان عراقچی +فیلم
این نشست با توجه به میزان اهمیت آن و تمایلی که غربی‌ها به همراهی با تهران در مقابل آمریکا از خود نشان داده اند، تا چه اندازه می‌تواند بر نشست شورای امنیت سازمان ملل اثر بگذارد؟
ایالات متحده در طول سال‌های گذشته نشان داده که در برخی از موارد حتی با وجود مخالفت علنی شرکای اروپائی خود با سیاست‌های خارجی این کشور، نظرشان را اعمال خواهند کرد و چندان توجهی به نظر این کشور‌ها نشان نخواهند داد. اما موضع گیری کشور‌های اروپائی و در کنار آن‌ها رفتار چین و روسیه، در نشست آتی شورای امنیت موثر است. کشور‌های عضو برجام در نشست سه شنبه اعلام کردند که بر حفظ توافق هسته‌ای با ایران حتی با وجود ایالات متحده تاکید دارند. آن‌ها این موضع را در جلسه شورای امنیت هم داشته اند و به نظر می‌رسد در جلسه بعدی هم همان را تکرار کنند.
این تکرار می‌تواند روند اتفاقات را به سود ایران پیش ببرد؟
نشست آتی شورای امنیت جلسه سختی خواهد بود. چرا که ایالات متحده تلاش می‌کند اراده خود را به کشور‌های حاضر در شورای امنیت قالب کند. حتی با وجود رای ممتنعی که اروپائی‌ها به درخواست ترامپ دادند و آخرین بار ایالات متحده در شورای امنیت تنها باقی ماند، باز هم ممکن است حق وتویی که امریکایی‌ها از آن بر خوردارند کار را دشوار کند. دفعه قبل حمایت روسیه و چین باعث رای منفی کشور‌ها به خواسته‌های ایالات متحده بود. اما اکنون ما می‌دانیم که ایالات متحده در پی تحت فشار قرار دادن همه جانبه ایران در جهان و در منطقه است و از هر شرارتی برای رسیدن به این هدف کوتاهی نمی‌کند.
ایران همانطور که شما هم اشاره کردید، با گروسی به توافق رسید تا آژانس از دو مرکز مورد مناقشه، دیدار کند. اتفاقاتی که در جلسه روز سه شنبه افتاد تا چه اندازه می‌تواند آژانس را در ادامه حمایت از ایران مصر کند؟
ایران از موضعی که پیش از این در خصوص بازدید از مراکز غیرهسته‌ای داشته مقداری عقب نشینی کرده و آژانس هم در گزارشات اخیر خود اعلام کرده که ایران رفتار غیرمعمولی در زمینه هسته‌ای از خود نشان نداده است. توافقی که بین آژانس و تهران در سفر هفته گذشته شکل گرفت، هر دو طرف را راضی کرده. واقعیت این است که با وجود اینکه برخی از جناح‌های سیاسی موضع خود را خروج از برجام اعلام می‌کردند، حالا هم که در مجلس حضور دارند، با چنین رفتاری از سوی ایران در قبال آژانس اعتراضی ندارند و دیگر در پی خروج از توافق هسته‌ای نیستند.
ایران در مذاکراتی که با کشور‌های عضو برجام داشته و دارد، همواره پیروز بیرون می‌آید و اروپا هم از آنجا که توافق هسته‌ای را پیروزی دیپلماتیک خودشان می‌دانند، روند موجود را یک پیروزی برای خود می‌دانند. اما واقعیت این است که باید دید در نهایت آن‌ها تا چه اندازه می‌توانند در مقابل ایالات متحده و تصمیم غیرقانونی که این کشور گرفته است، تصمیم امروز خود را دنبال کنند. درست است که آمریکا با رفتار‌های ترامپ تضعیف شده و در انزوا قرار دارد و اروپائی‌ها و چین و روسیه هم این کشور را عضوی از برجام نمی‌دانند و رفتارش را غیرقانونی می‌شمارند، اما آمریکا هم ابزار‌هایی دارد که در زمان‌های مختلف با استفاده از آن‌ها بر سر راه اجرای توافق هسته‌ای سنگ انداخته است.