رویداد۲۴ از بهمن ماه سال ۹۸ و پس از شیوع ویروس کرونا و توقف فعالیت مرزها، عملا فرآیند واردات گوشی به کشور با مشکل جدی روبه‌رو شد و با تعطیل شدن مدارس، سیستم آموزشی کشور به سمت استفاده پرسرعت از فضای مجازی و سامانه شاد حرکت کرد و این کالا در سبد خانوار‌ها جای مهم‌تری پیدا کرد.
با پاندمی کرونا در کشور و تغییر در نحوه آموزش از حضوری به مجازی، شدت تقاضا در بازار تلفن همراه افزایش یافت و در مقطعی کمبود گوشی موبایل در کشور نیز به وجود آمد و حتی فروشندگان به دلیل نوسانات ارزی ماه‌های ابتدایی سال جاری از عرضه کالا به خریداران خودداری کردند. البته این روند هنوز هم در برخی موارد تداوم دارد و دیده می‌شود. در دوران کرونا از گوشی‌های هوشمند نه‌تن‌ها در حوزه‌های آموزش آنلاین و ارتباطات و جلسات بلکه در فرآیند‌های خرید مجازی و حتی پزشکی ویزیت بیماران و امور بانکی، به عنوان موثرترین ابزار ارتباطی مورد نیاز عموم مردم کشور استفاده شد. این در حالی است که با گذشت مدت زمان اندکی از ممنوعیت واردات گوشی‌های لوکس و البته طرح رجیستری گوشی موبایل برای جلوگیری از قاچاق گوشی، برخی فعالان بازار از ترفند‌های مختلفی برای رجیستر کردن گوشی‌های قاچاق، آن هم با خرید و فروش پاسپورت سخن می‌گویند.
بر اساس گزارش میدانی خبرنگار اعتماد، قیمت انواع گوشی برند آیفون پس از ممنوعیت‌ها و نوسانات ارزی بین ۲ تا ۵ میلیون تومان افزایش یافته است. یکی از فروشندگان موبایل در حوالی خیابان ولیعصر در این باره می‌گوید: متاسفانه اوضاع بازار موبایل در کشور به شدت خراب است و وضعیت خوبی در این حوزه وجود ندارد. پس از انتشار خبر ممنوعیت واردات موبایل‌های بالای ۳۰۰ یورو قیمت برند‌هایی نظیر سامسونگ و اپل بالا رفت و فروشندگان هم اقدام به جمع‌آوری گوشی‌های گرانقیمت خود از ویترین مغازه‌ها کردند تا با سود بیشتری گوشی‌ها را بفروشند.
او می‌گوید: در حال حاضر قیمت گوشی آیفون ۱۱ با ظرفیت ۶۴ گیگ به ۴۰ میلیون تومان رسیده و گوشی گلکسی نوت ۱۰ سامسونگ با ظرفیت ۲۵۶ حدود ۲۲ میلیون تومان است و با نوسانات اخیر ارز گوشی نوت ۱۰ لایت سامسونگ از ۱۳ میلیون به ۱۸ میلیون تومان رسیده و هنوز بازار در شوک قیمتی قرار دارد.
او می‌گوید: متاسفانه علی‌رغم ادعا‌های صورت گرفته، قاچاق موبایل پس از اجرای طرح رجیستری به صفر نرسیده و برخی افراد با سوءاستفاده از رویه واردات مسافری گوشی اقدام به قاچاق گوشی به کشور می‌کنند.
این فروشنده ادامه می‌دهد: هرگونه ممنوعیتی که در نظر می‌گیرند باز هم هستند افرادی که آن را دور بزنند. به عنوان مثال برخی افراد اقدام به سوءاستفاده از عکس پاسپورت افرادی می‌کردند که به تازگی به کشور بازگشته‌اند و گوشی‌های قاچاق خود را به جای گوشی مسافری با عکس پاسپورت این افراد و بدون اطلاع آن‌ها رجیستری و فعال می‌کردند، اما پس از آن که این موضوع رسانه‌ای شد، اعلام کردند گوشی وارداتی تنها باید برای فرد صاحب پاسپورت باشد و سیمکارت هم به نام خودش تهیه کرده باشد و به مدت ۲۰ روز هم در شبکه باشد تا رجیستری صورت گیرد.
او در پاسخ به این پرسش که عکس و شماره پاسپورت مسافران را به چه قیمتی می‌فروشند، می‌گوید: از زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد و میزان سفر‌ها هم کم شد قیمت عکس پاسپورت هم بالا رفت قبلا دو میلیون تومان بود، اما الان بین سه و نیم تا چهار میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.
از او می‌پرسم اگر مسافر متوجه این کلاهبرداری شود و شکایت کند چه اتفاقی می‌افتد، او می‌گوید: خیلی به ندرت این اتفاق می‌افتد و گاهی هم مسافر به خاطر مراحل اداری زیاد از شکایت خود صرف نظر می‌کند.
این فروشنده می‌گوید: واردات گوشی به شکل مسافری باید فقط به شکل حضوری انجام شود و گمرک موظف است شخصا در فرودگاه به ثبت و احراز گوشی مسافران بپردازد.
او در مورد بازار این روز‌ها می‌گوید: وضعیت به‌گونه‌ای شده که کاسب‌ها حتی تمایلی ندارند گوشی‌های دست دوم خود را بفروشند، چون نمی‌توانند جایگزین کنند و هم‌رده آن را برای مغازه‌شان بیاورند. آینده بازار موبایل هم مانند سایر بازار‌ها به تناسب عرضه و تقاضا بستگی دارد. با توجه به افزایش نرخ ارز، تلفن همراه‌هایی که از این به بعد وارد می‌شوند گران‌تر از قبل خواهد بود.
همچنین یک شهروند تهرانی که درگیر موضوع رجیستری گوشی موبایل پسرش شده بود و خود را اسدی معرفی کرد به خبرنگار اعتماد می‌گوید: پسرم چند روزی است که از نیویورک به ایران آمده البته او در آمریکا ساکن است و تنها برای دیدار ما به ایران آمده پس از چند روز استراحت دوم شهریور ماه یک خط ایرانسل تهیه کرد و برای رجیستری گوشی خودش که از آمریکا آورده بود اقدام کرد، اما با کمال تعجب به او گفتند چند روز قبل با نام شما یک گوشی آیفون قاچاق ثبت شده است.
او با گلایه از این‌گونه طرح‌ها ادامه می‌دهد: چرا باید قوانینی در کشور حاکم باشد که به راحتی سودجویان بتوانند آن را دور بزنند البته ما این قضیه را پیگیری و از فردی که با هویت پسرم گوشی خود را رجیستری کرده شکایت کردیم و شماره تلفن این فرد و شماره کد گوشی همراه او را هم پیدا کردیم، اما او سیمکارت را بعد از رجیستری از گوشی‌اش خارج کرده و قابل پیگیری نیست.
اسدی ادامه می‌دهد: بعد از شکایت متوجه شدیم تنها در یک هفته ۱۵ شکایت شبیه شکایت ما در اصفهان به ثبت رسیده که مسلما این رقم در تهران چندین برابر است. متاسفانه به هر ارگانی که می‌رویم و شکایت خود را مطرح می‌کنیم کسی پاسخگو نیست.
بیشتر بخوانید: خرید آیفون تا آخر سال برای ایرانی‌ها ممنوع است!
در جدیدترین آمار منتشر شده از سوی گمرک ایران، در سه ماه و نیم ابتدای سال جاری واردات گوشی موبایل نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد تقریبا دو برابری داشته است؛ به طوری که از ابتدای سال تا نیمه تیر ماه امسال حدود ۲ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۹۳۳ دستگاه تلفن وارد کشور شده؛ در حالی که در مدت مشابه سال گذشته در مجموع ۸۶۴ هزار و ۲۰۸ دستگاه گوشی وارد کشور شده بود که نشان‌دهنده رشد ۱۷۸درصدی واردات گوشی در ۳ ماه و نیم ابتدای سال ۹۹ است. ارز تامین‌شده برای این حجم از واردات گوشی موبایل عمدتا درهم و یورو بوده و عمده واردات از امارات‌متحده‌عربی انجام شده است. البته به طور محدود از چین و حتی ترکیه نیز این واردات صورت گرفته است. این آمار‌ها در حالی اعلام شده که حسین یوسفیان، مدیر سامانه همتا معتقد است واردات تلفن همراه بر خلاف اخباری که منتشر شده، در ۳ ماهه اول امسال باتوجه به مشکلات ارزی وارداتی که وجود داشته نه تنها سه برابر نشده بلکه تعداد ۶۰۰ هزار دستگاه نیز کاهش پیدا کرده است، زیرا تامین ارز برای واردات موبایل به‌شدت با مشکل مواجه شد.
با محدود شدن صادرات نفت، تخصیص ارز به کالای اساسی از ابتدای سال ۹۹ با مشکل مواجه شد. به منظور برطرف کردن این مشکل، بانک مرکزی اقدام به اولویت‌بندی برای تخصیص ارز به واردکنندگان کرد و خبری در خصوص ممنوعیت واردات گوشی‌های گرانقیمت مطرح شد. به گفته رضا قربانی، رییس کمیسیون تنظیم بازار انجمن واردکنندگان موبایل در سال‌های گذشته سهم گوشی بالای ۳۰۰ یورو در بازار ۹درصد بود، اما ظرف ۳ ماه گذشته سهم این گوشی‌های موبایل به لحاظ تعداد در بازار به ۶درصد رسیده است و با وضعیت فعلی قیمت موبایل خریداران گوشی آیفون افت کرده‌اند و فعلا تقاضایی برای خرید آیفون وجود ندارد.
در سال ۹۸ از مجموع ۱۵ میلیون گوشی وارد شده به کشور نزدیک به ۴ میلیون دستگاه به صورت مسافری وارد شده که برآورد می‌شود حدود ۳ میلیون از این دستگاه‌ها به صورت قاچاق و سوءاستفاده از رویه مسافری وارد کشور شده باشد. مطابق آمار، از ۸۵۰ میلیون یورویی که در سال ۹۸ به واردات گوشی‌های گرانقیمت تخصیص داده شده، حدود ۵۰۰ میلیون یورو متعلق به برند آیفون بوده و گفته می‌شود این برند تنها ۴درصد نیاز بازار موبایل را در این سال تامین کرده که باتوجه به افزایش قیمت ارز و بالا رفتن شدید قیمت این گوشی‌ها، عمدتا متعلق به دهک‌های بالای درآمدی بوده است. بر اساس آمار‌ها مصرف سالانه موبایل به طور متوسط در کشور حدود ۱۴ میلیون دستگاه و مصرف ماهانه کشور یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه با ارزش میانگین ۱۵۰ دلار است.»