در این گزارش انگیزه‌های احتمالی انتشار پیام ویدیویی خاتمی و تصویر دیدار دوستانه کروبی بررسی شده است.
رویداد۲۴ یک هفته پیش حوالی ظهر ۱۱ شهریورماه یک چهره سیاسی اصلاح‌طلب پس از ماه‌ها بی‌خبری از محصوران، از این گفت که پنجمین شب محرم را با «شیخ اصلاحات» گذرانده؛ خبری که در ادامه با حواشی و تحلیل‌هایی عجیب همراه شده و در حالی اصل دیدار از سوی یکی از فرزندان مهدی کروبی تایید شد که آن تحلیل‌های انتخاباتی که مدعی بود کروبی خواهان مشارکت گسترده در انتخابات ۱۴۰۰ شده، به در بسته خورد. ۳ روز پس از انتشار خبر دیدار کروبی با آن کنشگر اصلاح‌طلب و البته انتشار عکسی از دیدار «شیخ اصلاحات» در منزل شیخ قدرت علیخانی -که مهدی کروبی را در جمع چند نفری از بزرگان مجمع روحانیون مبارز تصویر می‌کرد- این‌بار نوبت به یکی دیگر از بزرگان اصلاحات رسید که خبرساز شود.
* وقتی سیدمحمد خاتمی درست یک روز پیش از آغاز سال تحصیلی جدید در اقدام کم‌نظیر مقابل لنز دوربین‌های «خاتمی‌مدیا» نشست و به‌رغم محدودیت‌های سیاسی و رسانه‌ای تمامی این سال‌ها، در اظهاراتی که ۱۴ شهریورماه منتشر شد، از «عدالت آموزشی» گفت و به نقد «تبعیض» و «فساد» پرداخت. بروز و ظهور رسانه‌ای این دو چهره محصور و ممنوع‌التصویر اصلاح‌طلب، آن هم در فاصله کمتر از یک هفته و در شرایطی که حدود یک‌سال مانده تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰، فضای کشور دوباره رنگ و بوی انتخابات گرفته و هر روز چندین و چند خبر از احتمال کاندیداتوری فلان چهره سیاسی و آغاز تحرکات انتخاباتی بهمان جریان و جناح سیاسی روی خروجی خبرگزاری‌ها می‌رود و بعضا تیتر و عکس نخست مطبوعات را به خود اختصاص می‌دهد، کافی بود تا ناظران و تحلیلگران سیاسی، زبان به گمانه‌زنی و بیان تحلیل‌های انتخاباتی گشوده و هر کدام از ظن خود، به نحوی تحرکات این دو چهره شاخص و متنفذ اصلاح‌طلب را تحلیل کنند.
بیشتر بخوانید: جزییات جلسه انتخاباتی ندای ایرانیان/ ماموریت صادق خرازی در انتخابات ۱۴۰۰ چیست؟
* تحلیل‌هایی که از قضا بیش از هر موضوع، بر همین بحث داغ این روز‌های کشور، یعنی انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم متمرکز بود و از این می‌گفت که خاتمی و کروبی چرا و چگونه دوباره –به رغم محدودیت‌های شدید سیاسی و رسانه‌ای- فعال شده‌اند. تحلیل‌هایی که البته دست‌کم در نگاه نخست، چندان هم بیراه به نظر نمی‌رسید. چه آنکه سیدمحمد خاتمی، این سال‌های اخیر که سال‌های حصر و محدودیت او و برخی دیگر از بزرگان اصلاح‌طلب بوده، جز در بزنگاه‌های حساس انتخاباتی وارد چنین تحرکات و موضع‌گیری‌های سیاسی نشده و این سال‌ها هرگاه به رغم محدودیت‌ها و فشارها، موضعی گرفته و سخنی با مردم گفته، کشور در آستانه انتخاباتی سرنوشت‌ساز قرار داشته و بحث سیاسیون مملکت، بحث انتخابات بوده و مهدی کروبی هم اگرچه به دلیل محدودیت‌های دوچندان -در قیاس با سیدمحمد خاتمی- حتی قادر به انتشار چنین پیام‌های ویدیویی نبوده، اما در آستانه چند انتخاباتی که معاصر حصر او و میرحسین موسوی و زهرا رهنورد شده، به نحوی از مواضع و دیدگاهش نسبت به آن انتخابات سخن گفته است.
* خاتمی این‌بار نه در آستانه یک انتخابات سرنوشت‌ساز و از سرگیری یک دوره سیاسی جدید، بلکه به مناسبت آغاز سال نوی تحصیلی - به باور حسن روحانی به دلیل شیوع کرونا با تمامی سال‌های تحصیلی یک سده قبل متفاوت است - با مردم سخن می‌گفت؛ سخنانی که با اشاره به قیام عاشورا و عدالت‌طلبی و آزادی‌خواهی سالار شهیدان آغاز شد و در ادامه خیلی زود به نقد «استبداد»، «استضعاف» و «تبعیض»، «نابرابری»، «ظلم و بیداد»، «دروغ و ریا» و «تزویر و پلشتی» رسید. او همین‌طور از «عدالت آموزشی» گفت و اینکه تبعیض در حوزه آموزش، قابل قبول نیست و البته اینکه «در جامعه‌ای که مردم‌سالار باشد، مردم می‌توانند در انتخاباتی آزاد نمایندگان خود را روی کار آورند».
* خاتمی همچنین همچون تمامی اظهارنظر‌های این سال‌ها که شاید به تعداد انگشتان دو دست نرسد از این فرصت نیز برای تاکید بر لزوم «آزادی فعالان صنفی و رفع محدودیت کنشگران سیاسی» استفاده کرد، آن هم در حالی که هنوز به رغم سپری شدن نزدیک به یک دهه از حصر میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی با وجود فضای سیاسی یک سر متفاوت این روز‌های کشور و زمانی که حکم حصر آن‌ها صادر شد و نیز با اینکه هنوز حتی مرجع تصمیم‌گیر در این رابطه مشخص نشده این ۳ چهره متنفذ اصلاح‌طلب در شرایط دشوار حصر خانگی روزگار می‌گذرانند. موضوعی که از قضا اسماعیل گرامی‌مقدم، سخنگوی حزب اعتمادملی نیز همصدا با بسیاری از چهره‌های شاخص جریان اصلاحات، منتقد آن است و از نقد خود در این رابطه گفته: «طولانی شدن حصر جز خسارت و آسیب هیچ عایدی نداشته است.»
* همزمان گرامی‌مقدم گفته که «هر شخصیت و هر عنصر سیاسی حق دارد در مورد انتخابات اظهارنظر کند و آقایان کروبی و خاتمی و شخصیت‌های بزرگ سیاسی نیز به طریق اولی محقند.» او با بیان اینکه «نگاه همیشگی مهدی کروبی به انتخابات و مشارکت انتخاباتی همواره مثبت بوده و مشارکت حداکثری را زمینه‌ساز مشروعیت نظام می‌داند» تاکید کرده که «اصلاح‌طلبان هرگز از مشارکت متضرر نمی‌شوند بلکه این مشارکت باعث می‌شود که تندرو‌ها از قدرت دور شوند، اما اگر ایشان نظری درباره انتخابات داشته باشند باید از جانب خودشان یا خانواده کروبی مطرح شود چراکه هیچ کس سخنگوی آقای کروبی نیست.» گرامی‌مقدم با بیان اینکه دو دسته در پی این اظهارات به آقای کروبی به این عنوان هجمه کردند از «براندازان» و «تندرو‌های جناح راست» نام برده و جالب آنکه گفته اگرچه مخرج مشترک تحرکات هردو گروه، تخریب بزرگان اصلاحات است، اما این هجمه‌ها هرگز کارساز نبوده و نخواهد بود.
* هر چه هست حالا هنوز هم حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد و مهدی کروبی پابرجاست و هم ممنوع‌التصویری و محدودیت‌های فراقانونی سیدمحمد خاتمی. آنچه، اما از بروز و ظهور رسانه‌ای آن‌ها به رغم این محدودیت‌ها گفتنی است، آن است که آن‌ها اگرچه همچون تمامی این سال‌ها خود را در مقام سخنگوی ملت ندیده و نمی‌بینند، اما چون همیشه نگران آینده ایرانند، نه «تبعیض آموزشی» را برمی‌تابند، نه «فساد اقتصادی» و نه البته «استبداد سیاسی» را.
* جواد امام: پیام آقای خاتمی به مناسبت آغاز سال تحصیلی و در رابطه با تبعیض در نظام آموزشی و عدالت تحصیلی بود و هیچ ارتباطی به انتخابات ریاست‌جمهوری نداشت.
* صادق جوادی حصار: احتمال اینکه قاطبه اصلاح‌طلبان در انتخابات از یک فرد خاص حمایت کند، بسیار کم است. در این صورت آقای خاتمی هم از کاندیدای مشخصی حمایت نمی‌کند.