رویداد۲۴،شیدا ملکی- بوی نامطبوع و حیواناتی که از شدت بیماری‌های روحی و جسمی حتی قادر به حرکت نیستند اولین تصویری است که با شنیدن نام باغ وحش در ذهن هر مخاطبی شکل می‌گیرد. این تصویر اما با دیدن تصاویر باغ وحش‌های کشورهای توسعه یافته رنگ می‌بازد. دو تصویری که در تقابلی جدی با هم قرار دارند. باغ وحش‌هایی سرسبز و حیواناتی که از ظاهرشان به خوبی می‌توان نشانه‌های سلامتی را درک کرد.
درد و زخم وقتی عمیق‌تر می‌شود که مشکلات روحی و روانی حیوانات در مقابل مشکلات جسمی آن‌ها به چشم نمی‌آید و حتی برای عده‌ای قابل باور نیست که همه گونه‌های زنده می‌توانند دچار بیماری‌های شدید روحی و روانی شوند. تصویر قابل لمس برای درک این موضوع حیواناتی هستند که در قفس‌های غیر استاندارد به دور خود می‌چرخند و ناله و زوزه می‌کشند.
به گزارش رویداد۲۴، این بار اما وضعیت اسفناک نگهداری از حیوانات در باغ وحش شیراز و تصاویر دلخراشی که از این باغ وحش در فضای مجازی منتشر شده، سبب شده است که بسیاری از مردم خواستار تعطیلی این باغ وحش شوند، این درحالیست که مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس تعطیلی باغ وحش را به دلیل فقدان مکانی برای نگهداری از حیوانات ممکن نمی‌داند.
باغ وحش لندن
باغ وحش شیراز تعطیل نمی‌شود
حمزه ولوی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس مدعی است تاکنون ۱۰۰ بار به این باغ وحش اخطار داده‌ایم تا وضعیت خودش را اصلاح کند. وی در مورد تعطیل نشدن باغ وحش شیراز می‌گوید: «اگر این باغ وحش را تعطیل کنیم، جانوارانش را کجا ببریم؟ اگر کسی یا جایی پیدا شود که این حیوانات را بپذیرد؛ بلافاصله باغ وحش را تعطیل می‌کنیم. حیوانات این باغ وحش اغلب گونه‌های بومی نیستند که بتوانیم آن‌ها را در طبیعت رهاسازی کنیم.»
اما سوالی هنوز هم در مقابل پاسخ مدیر کل حفاظت محیط زیست شیراز مطرح است؛ چرا از ابتدا به باغ وحشی که هیچ یک از استانداردهای جهانی را اجرا نمی‌کند اجازه فعالیت داده می‌شود و از سویی دیگر بسیار اسفناک است که اگر حیوانات بومی منطقه بودند به سادگی رها می‌شدند. چگونه ممکن است درمقابل وضعیت تعدادی از گونه‌های حیوانی تا این حد بی‌توجه بود؟
همچنین ولوی با اشاره به اینکه حدود ۲۰۰ الی۳۰۰ حیوان در این باغ وحش زندگی می‌کنند؛ تاکید می‌کند: مدیریت این باغ وحش و همچنین شرایط نگهداری از حیوانات استاندارد نیست، هرچند نسبت به گذشته شرایط بهتر شده است، اما اینکه بگوییم مانند باغ وحش‌های استاندارد دنیا فضای ویژه هر جانور مشخص شده است یا رژیم غذایی متناسب و مطالعه شده دارند، چنین نیست.
وی با تاکید بر اینکه باغ وحش از نظر بهداشتی، تغذیه‌ای و.. مورد قبول اداره کل حفاظت محیط زیست نیست، توضیح داد: ما به باغ وحش کمک کردیم، نامه دادیم و معرفی‌اش کردیم تا بتواند وام و زمین بگیرد تا وضعیتش را بهتر کند، مسئولان باغ وحش هم در حال تلاش هستند، اما هنوز به وضعیت مورد قبول نرسیده‌اند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس با بیان اینکه خرس قهوه‌ای، انواع میمون، گرگ، مار و... از جمله گونه‌های جانوری است که در این باغ وحش نگهداری می‌شوند، گفت: اگر متقاضی برای نگهداری از حیوانات باشد؛ می‌توانیم برخورد بیشتری با این باغ وحش انجام دهیم.
باغ وحش شیراز
حال باغ وحش اصفهان هم خوب نیست
مسئولان سازمان حفاظت از محیط زیست شیراز مدعی شده‌اند امکان تعطیلی این باغ وحش وجود ندارد در حالی که تعداد زیادی از حیوانات در این باغ وحش هر روز با بیماری زندگی می‌کنند و دور از چشم فعالان محیط زیست تبدیل شده‌اند به گونه‌هایی که گویا در حال تحمل حبس یا شکنجه در زندان حیوانات هستند.
شاهین سپنتا، دامپزشک و موسس انجمن حمایت از حقوق حیوانات اصفهان درباره وضعیت نامطلوب همه گونه‌های جانوری در باغ وحش‌های کشور به رویداد۲۴ می‌گوید: «مشکل فعالان حقوق حیوانات فقط باغ وحش شیراز نیست. تفاوت فقط در رسانه‌ای شدن این باغ وحش در میان همه باغ وحش‌هایی است که وضعیت مناسبی ندارند.»
سپنتا با اشاره به وضعیت نامناسب باغ وحش و باغ پرندگان اصفهان می‌گوید: متاسفانه رویه اصلی در باغ وحش‌های کشور بر این است که مدیران باغ وحش‌ها منتظر بیماری و در نهایت مرگ گونه‌های جانوری می‌مانند و در نهایت بعد از مرگ آن‌ها، گونه های جدیدی را خریداری می‌کنند، اما در نهایت این موضوع به نفع وضعیت حیوانات نیست. این در حالی است که در همه کشورهای توسعه یافته جهان استانداردهای ویژه‌ای برای باغ وحش‌ها تعریف می‌شود اما در ایران نه تنها هیچ استاندارد ویژه‌ای وجود ندارد بلکه ساده‌ترین مسائل هم رعایت نمی‌شود.
هیچ کدام از باغ وحش‌های ایران استاندارد نیست
همچنین وی با اشاره به برخی از استانداردهای باغ وحش داری در جهان تاکید می‌کند: استانداردهای ساخت و ساز و اداره باغ وحش بسیار گسترده است، برای مثال؛ جهت وزش باد، میزان تابش نور آفتاب، میزان آلودگی محیط زست، مجاورت و نزدیکی به جاده اصلی، منابع آب و همچنین ساختار و نقشه محل باغ وحش اهمیت بسیاری دارد.
سپنتا از سویی دیگر با اشاره به اهمیت کادر فنی در باغ وحش‌ها معتقد است به هیچ عنوان هیچ یک از استانداردهای نیروهای انسانی در باغ وحش‌ها اجرایی نمی‌شود.
وی تاکید می‌کند که حضور و فعالیت یک دامپزشک تمام وقت در همه باغ وحش‌ها حداقل موضوعی است که مدیران باغ وحش‌ها باید به آن توجه کنند. این در حالی است که در هر باغ وحش کار‌شناس سلامت حیوانات یا دامپزشک در شرایط خوشبینانه به شکل پاره وقت و در بیشتر مواقع به صورت سرکشی‌های دوره‌ای حضور دارند.
دامپزشک ثابت در باغ وحش مسئول رسیدگی به وضعیت تولید مثل، تغذیه و سلامت حیوانات است. در حالی که به اعتقاد سپنتا به هیچ عنوان برنامه ریزی‌های جیره علمی در باغ وحش‌ها اجرا نمی‌شود. این برنامه ریزی‌ها باید متناسب با فصل، سن حیوانات و شرایط آب و هوایی باشد. برای نمونه وضعیت تغذیه باغ وحش‌ها به هیچ عنوان مورد توجه نیست، تا جایی که مشاهدات فعالان حقوق حیوانات نشان دهنده آن است که به همه گونه‌های جانورای خوراکی یکسان داده می‌شود. در حالی که مدیران باغ وحش‌ها باید پاسخگو باشند که چرا هیچ توجهی به گونه‌های شکارچی در باغ وحش‌ها ندارند و شرایط خوراک مناسب آن‌ها رافراهم نمی‌کنند؟
بی‌مسئولیتی سازمان محیط زیست و دامپزشکی کشور
متولی اصلی باغ وحش‌های کشور در حال حاضر شهرداری‌ها هستند. شواهد اما نشان دهنده توانمند نبودن سازمان شهرداری‌ها در مدیریت باغ وحش‌های کشور است. اگر قرار است شهرداری‌ها عهده دار مدیریت و کنترل باغ وحش‌های کشور باشند، موظف به اجرای همه اصول امنیتی و بهداشتی در مدیریت آن هستند. همچنین سازمان حفاظت از محیط زیست و دامپزشکی کشور با ادامه سکوت خود درباره مشکلات باغ وحش‌های کشور نه تنها مشکلات آن‌ها را حل نمی‌کند بلکه باعث ادامه مشکلات باغ وحش‌ها خواهد شد.
شاهین سپنتا اما معتقد است که نگهداری و مدیریت باغ وحش وظیفه اصلی شهرداری‌ها نیست و بهتر است هر چه زود‌تر درباره مدیریت باغ وحش‌ها تصمیمی جدی گرفته شود.
وی در ادامه می‌گوید: شاید بهتر باشد حداقل برای مدتی همه باغ وحش‌های کشور تعطیل شوند و وضعیت آن‌ها بررسی شود. متاسفانه تا کنون شاهد نبودیم که مدیران باغ وحش‌ها و در سطح کلان‌تر مدیران شهرداری هر استان درباره موقعیت باغ وحش‌های هر استان گزارشی ارائه کنند. فعالان حقوق حیوانات اما در بیشتر استان‌های کشور از جمله تبریز، اصفهان و تهران و... شاهد موقعیت غیر استاندارد باغ وحش‌ها بوده‌اند. این شرایط نامطلوب و غیر استاندارد از محوطه نگهداری حیوانات تا خوراک آن‌ها دیده می‌شود.