رویداد۲۴ علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان امروز (دوشنبه) طی سخنرانی در شصت و چهارمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به صورت مجازی، مواضع کشورمان را در خصوص موضوعات مختلف تشریح کرد.
وی گفت: جهان در حال تحمل شرایط کاملاً جدی و منحصر به فرد ناشی از بیماری همه گیر کرونا می‌باشد که عملاً بسیاری از مجامع و سازمان‌ها از جمله آژانس را ملزم ساخته تا روش کار خود را تغییر دهند. با توجه به این موضوع، برای اینجانب مایه خرسندی است که از طریق آنلاین به شصت و چهارمین نشست کنفرانس عمومی آژانس پیوسته‌ام.
صالحی افزود: در میان چنین محیط تاریک و دردناک منحصر به فرد که تقریباً تمامی اعضای آژانس به طریقی از کرونا رنج کشیده‌اند، جامعه جهانی نمی‌تواند شاهد پاره شدن رشته دیگری از چند جانبه گرایی، یعنی معماری سازمان ملل باشد. پوشیده نیست که سازمان‌های بین‌المللی تحت فشار‌های سیاسی از جانب برخی کشور‌ها قرار دارند و آژانس نیز از این قاعده مستثنی نیست. از یک سو، در این برهه زمانی حساس برای چندجانبه گرایی، علت وجودی نظام سازمان ملل متحد تحت سوال جدی قرار گرفته است و از طرف دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از زمان تاسیس تاکنون، با چالش‌های بسیار جدی در نوع خود روبرو است.
رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی ایران که تصویب نشد، بیان کرد: خرسندم که بگویم جامعه جهانی مرحله اول این مصیبت وخیم را با موفقیت پشت سر گذاشت. اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در نیویورک به درستی نشان داده‌اند که آن‌ها مایل به مصالحه بر سر این دستاوردها، آن هم به دلیل اعمال رویکرد ارعاب از سوی یک کشور عضو خاص نیستند. ۱۳ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت نه تنها به اتفاق قطعنامه آمریکا درباره تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران را که در تناقض آشکار با قطعنامه ۲۲۳۱ بود، رد کردند، بلکه همچنین از به رسمیت شناختن ایالات متحده به عنوان یک شرکت کننده در برجام برای استفاده از مکانیسم‌های ویژه این توافق برای بازگرداندن تحریم‌های خاتمه یافته شورای امنیت، خودداری کردند. این یک سرمایه واقعی است که باید کاملاً حفظ شود.
معاون رئیس جمهور گفت: همچنین، اینجا در وین، آژانس و جمهوری اسلامی ایران حداکثر هوشیاری را در رابطه با منافع بلندمدت خود نشان دادند؛ با این نگاه که این منافع فقط از طریق همکاری متقابلی که از هرگونه نفوذ خارجی به دور باشد، محقق خواهد شد. از این رو، آژانس بایستی در چارچوب تعهدات پادمانی دولت‌ها ذیل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی، عزم خود را نشان دهد که بر سر بی طرفی، استقلال و حرفه‌ای گری به خاطر برخی راحت طلبی‌های کوته بینانه مصالحه نمی‌کند.
صالحی خاطرنشان کرد: شایان توجه است بدانید که ایران به تنهایی ۲۲ درصد از کل بازرسی‌های آژانس را در سطح جهانی دریافت می‌کند. در سال ۲۰۱۹، ۴۳۲ بازرسی و ۳۳ دسترسی تکمیلی در ایران انجام شده است. به علاوه، آژانس همچنین قادر بوده است تا فعالیت‌های راستی آزمایی خود در ایران را حتی در طول شرایط سخت ناشی از همه گیری کرونا ادامه دهد. با این همکاری شفاف و گسترده، ایران و آژانس توافق کردند که با حسن نیت برای حل سه سوال مربوط به پادمان همکاری کنند؛ با این تفاهم که سوال یا درخواست دیگری برای دسترسی، بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات در دسترس آژانس، وجود ندارد.
وی افزود: چنین رویکرد‌هایی که در نیویورک و وین اتخاذ شده‌اند، روزنه‌های امیدی در این فضای تاریک سیاسی برای چندجانبه گرایی بوده و شایسته توجه واقعی هستند.
صالحی بیان کرد: در رابطه با وضعیت کنونی برجام، مایلم بگویم در حالی که هنوز یک توافق گسترده در بین جامعه جهانی وجود دارد که برجام باید به عنوان یک نقطه عطف واقعی در تاریخ چندجانبه گرایی و به عنوان یک دستاورد مهم دیپلماسی حفظ شود، این توافق به دلیل خروج غیرقانونی ایالات متحده از آن، در یک وضعیت شبه بن بست گرفتار شده است. بنابراین، حفظ برجام مسئولیت مشترک کلیه اعضای جامعه بین المللی است. در این زمینه، مسئولیت اتحادیه اروپا به ویژه سه کشور اروپایی به عنوان اعضای برجام از اهمیت بالایی برخوردار است، از جمله اینکه آن‌ها باید تعهدات خود را به طور کامل و موثر اجرا کنند. بنابراین، این توافق فقط زمانی حفظ می‌شود که مفاد آن به طور متعادل توسط همه طرفین درگیر در آن، اجرا شود. در نتیجه، ایران چاره دیگری جز اتخاذ رویکرد گام به گام در اجرای بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام برای بازگرداندن تعادل از دست رفته توافق، نداشته و ندارد.
رئیس سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران اهمیت بالایی برای ایمنی هسته‌ای قائل است. در همین راستا، پیشرفت‌هایی در ایجاد یک مرکز ایمنی هسته‌ای پیشرفته (NSC) حاصل شده است. در حالی که مسئولیت ایمنی و امنیت هسته‌ای کاملاً برعهده کشور‌های عضو است، ایران به شدت معتقد است که این حوزه‌ها باید از طریق همکاری بین کشور‌ها تقویت شده و ارتقاء یابند.
وی گفت: اخیراً تهدید‌های جدیدی از سوی طرف‌های بدخواه توسط ابزار‌های سایبری و سایر ابزار‌های فناوری، مشاهده شده است. در این رابطه، به انفجار اخیر در تاسیسات هسته‌ای شهید احمدی روشن (نطنز) اشاره می‌کنم که همانطور که قبلاً هم اعلام شد، در اثر خرابکاری بود. این اقدامات خرابکارانه باید توسط آژانس و کشور‌های عضو محکوم شود. ایران این حق را دارد تا هر اقدام لازمی را برای محافظت از تاسیسات خود انجام داده، و در برابر هرگونه تهدیدی، واکنش لازم را به طور مقتضی اتخاذ کند.
صالحی خاطرنشان کرد: در همین راستا، جمهوری اسلامی ایران مصرانه حرکت خود به سمت کاربرد صلح آمیز دانش و فناوری هسته‌ای در زمینه‌های مختلف از جمله کشاورزی، بهداشت، صنعت، و همچنین تداوم تولید برق هسته‌ای را ادامه می‌دهد. در همین جا، ما تاکید می‌کنیم که یکی از ماموریت‌های اصلی آژانس "تقویت تبادل علوم و همکاری فنی در مورد استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی" و "تشویق تبادل و آموزش دانشمندان و کارشناسان در حوزه استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی" در بین دولت‌های عضو می‌باشد.
صالحی عنوان کرد: ماهیت حرفه‌ای، بی طرفانه و مستقل آژانس تنها در صورتی تضمین می‌شود که آژانس اطلاعات موجود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای پادشاهی عربستان را نیز بی، چون و چرا و بی طرفانه بررسی کند. اگر عربستان سعودی به دنبال یک برنامه هسته‌ای صلح آمیز است، بنابراین باید شفاف عمل کند و به بازرسان آژانس اجازه دهد فعالیت‌هایش را راستی آزمایی کنند.
بیشتر بخوانید: هشدار ایران درباره فعالیت‌های هسته‌ای مخفی عربستان
وی اضافه کرد: در این زمینه، رژیم اسرائیل که به عضویت NPT در نیامده و به طور مداوم و مصرانه از پایبندی به پادمان‌های آژانس امتناع ورزیده است، نیازمند رویکرد بیطرفانه و حرفه‌ای آژانس می‌باشد. این رژیم که منبع اصلی بی ثباتی و ناامنی در منطقه و همچنین تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی است، باید برنامه سلاح‌های کشتار جمعی خود را کنار بگذارد و بدون پیش شرط و تاخیر بیشتر، به معاهده عدم اشاعه بپیوندد. نیازی به گفتن نیست که شفاف سازی در خصوص این فعالیت‌ها و برنامه‌های هسته‌ای، مطمئناً اعتبار و حرفه‌ای بودن آژانس را تقویت می‌کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده است تا به تلاش‌ها و همکاری خود با دیگران در جامعه بین‌المللی ادامه دهد تا چندجانبه گرایی و دیپلماسی را به مرکز روابط بین‌الملل بازگرداند.
صالحی در پایان یادآور شد: برای این منظور، راهی جز متحد شدن و پایان دادن به رفتار‌های مخرب دولت فعلی ایالات متحده، به خاطر منافع همه ما در جامعه بین‌المللی، وجود ندارد.