-بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید انتقادات زیادی را برانگیخت. چه دلایلی درباره این تصمیم‌گیری از سوی آموزش و پرورش و ستاد ملی مقابله با کرونا وجود داشت؟ رویکرد مجلس نسبت به این تصمیم چه بود؟
طبق آمار رسمی که از سازمان ملل دریافت کرده‌ایم، شیوع ویروس کرونا به بیش از ۹۰ درصد از روند آموزشی در سراسر جهان آسیب زده است که این موضوع شامل حال ما هم می‌شود. زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد اواسط سال تحصیلی گذشته بود. در این زمان ارتباط میان معلم و دانش‌آموز شکل گرفته بود و فرهنگ و ادبیات این دو گروه برای یکدیگر شناخته شده بود. به همین دلیل هم شرایط کمی برای ما راحت‌تر بود لذا برنامه‌ریزی شد که با استفاده از برنامه آموزشی شاد، آموزش دانش‌آموزان به صورت مجازی و از راه دور ادامه یابد با این حال باز هم در حوزه آموزش آسیب دیدیم.
در طول این مدت پیش‌بینی شده بود که برای ادامه آموزش در شرایط کرونایی زیرساخت‌های لازم فراهم شود، به همین خاطر در خصوص بازگشایی مدارس در روز ۱۵ شهریور سوالات زیادی داشتیم. سلامت دانش‌آموزان برای ما مهم بود، لذا در کمیسیون آموزش جلسات زیادی با مسئولان و وزیر آموزش و پرورش برگزار کردیم تا بازگشایی مدارس را مورد بررسی قرار دهیم.
با توجه به اهمیت سلامت دانش‌آموزان از ستاد ملی مقابله با کرونا خواستیم که در این خصوص تصمیم‌گیری کرده و تشخیص بدهند که آیا مدارس بازگشایی بشوند یا خیر. جلساتی را به صورت غیر علنی برگزار کردیم از دکتر نمکی به عنوان دبیر ستاد ملی مقابله با کرونا خواستیم که در این خصوص اظهار نظر کند. ایشان هم محور‌هایی را مطرح کرده و گفتند اگر پروتکل‌های مصوب شده رعایت بشود بازگشایی مدارس به لحاظ سلامت دانش‌آموزان مشکلی ندارد، اما اگر رعایت نشود اجازه بازگشایی مدارس را نمی‌دهم. البته ابتدا دکتر نمکی با بازگشایی مدارس مخالفت کرد، اما همه گفتند باید انجام شود.
چرا با وجود همه ایراداتی که بود باز هم با بازگشایی مدارس موافقت شد؟ چه راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب دانش‌آموزان در اختیار دارید؟
درمجلس جلساتی با آقای حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش داشتیم ایشان گفتند چند راهکار برای ادامه بحث آموزش ارائه کرده‌ام. پروتکل‌های بهداشتی حتما باید رعایت شده و فاصله اجتماعی در نظر گرفته شود. برای کلاس‌های پرجمعیت باید فضای مناسب فراهم شود، محتواسازی انجام شده و از برنامه آموزشی شاد هم استفاده شود.
ما این موضوع را اعلام کردیم که طبق آماری که آموزش و پرورش اعلام کرده است ۳.۵ میلیون دانش‌آموز به دلیل عدم دسترسی به اینترنت یا گوشی‌های هوشمند توان استفاده از برنامه شاد را ندارند. پاسخی که به ما از سوی آموزش و پرورش داده شد آن بود که برای این گروه از دانش آموزان جزوات خودآموز تهیه می‌کنیم و معلم نسبت به رفع مشکلات درسی آنها اقدام کند. با توجه به این توضیحات و راهکار‌ها با بازگشایی مدارس موافقت شد، اما وقتی که اعلام شد حضور دانش‌آموزان در مدارس الزامی است ما حساس شدیم به موضوع، زیرا قرار نبود دانش‌آموزان حتما در مدارس حاضر شوند. بسیاری از مدارس را به صورت آشکار و غیر محسوس بازدید کرده و متوجه شدیم که مشکلاتی بسیاری در مدارس به لحاظ مسائل بهداشتی وجود دارد.
به عنوان نماینده گیلان جلسه‌ای با سرگروه‌های آموزشی استان، اما بدون حضور مدیران برگزار کردم. در این جلسه مشکلات مطرح شد مانند اینکه مدارس فاقد مایع ضدعفونی کننده بود یا اینکه دانش‌آموزان ماسک اضافی نداشته و یک ماسک را در طول روز استفاده می‌کردند. این مشکلات جمع‌آوری و در کمیسیون آموزش با حضور وزیر آموزش و پرورش مطرح شد تا نسبت به رفع آنها اقدام شود. اما حقیقت آن است که ما به لحاظ زیرساختی با مشکلات متعددی مواجه هستیم. نه تنها دانش‌آموزان که بسیاری از معلمان ما به گوشی هوشمند دسترسی ندارند. نرم‌افزار شاد هم برای آپلود کردن و دانلود کردن مطلب مشکل دارد.
اما سوال این است که آیا باید آموزش را تعطیل کنیم؟ نظر اکثریت آن است که آموزش نباید تعطیل شود. اما معتقدم که به هر قیمتی نباید آموزش را ادامه دهیم، زیرا سلامت بچه‌ها خط قرمز ماست. نیاز نیست به هر قیمتی مطالب درسی را طی یک سال آموزش دهیم بلکه می‌توانیم طی یکسال و نیم آموزش را برگزار کنیم. استرس و دغدغه والدین باید دغدغه ما هم باشد لذا باید انعطاف‌پذیر باشیم.
-باید به معلمان نیز در این شرایط توجه کنیم، معلم در شرایطی است که باید آنلاین و آفلاین و حضوری تدریس کند. باید دغدغه معلمان و دانش‌آموزان و والدین را مورد توجه قرار دهیم. آیا به معلم اضافه کار پرداخت می‌شود؟ آیا به جایگاه و دغدغه معمان توجه می‌شود؟
ما تلاش داریم به این مسائل توجه و رسیدگی کنیم.
-در حال حاضر دانش‌آموزان و مدارس بلاتکلیفند، دولت چه برنامه‌ای دارد؟ با توجه به اینکه دولت چند ماهی فرصت داشت در خصوص سال تحصیلی جدید برنامه‌ریزی کند، اما هنوز شاهد چنین شرایطی هستیم آیا مشکل از دولت است یا مجلس؟
باید سلامت جامعه را به صورت همه‌جانبه بررسی کنیم. باید فرهنگسازی می‌شد که مردم توجه کنند که با انجام اعمالی که به افزایش و گسترش ویروس کرونا در جامعه منجر می‌شود ممکن است سلامت سایرین را با خطر مواجه کنند و باید این موضوع در مردم درونی می‌شد که از انجام چنین اعمالی مانند مسافرت‌های غیرضروری یا عدم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی خودداری کنند. اما ممکن است این فرهنگسازی طول بکشد.
در مدرسه هم چنین شرایطی وجود دارد. از یکی از مدارس بازدید کردم بچه‌ها بدون ماسک در حال بازی بودند. به آنها تذکر دادم. حقیقت آن است که به دانش‌آموزان کم سن و سال دوران ابتدایی و راهنمایی نمی‌توان گفت ماسک بزنید برای بچه‌ها استفاده مداوم از ماسک سخت است. نمی‌توان بچه‌ها را کنترل کرد. من پیشنهاد دادم که آماری از مدارس گرفته شود که اگر بچه‌ها بیمار شدند یا ناقل بیماری شدند موضوع را متوقف کنیم. قرار نیست آموزش به قیمت جان و سلامت دانش‌آموزان باشد.
در مجلس جلسات متعددی با وزیر و به صورت کلی مسئولان اجرایی داشتیم از آنها سوال کردیم که اگر قرار است مدارس بازگشایی شود نحوه آموزش در این شرایط باید چگونه باشد؟ پروتکل‌هایی را به ما اعلام کردند که ما پذیرفتیم و گفتیم اگر قرار است این موارد رعایت واجرا شود ما هم با بازگشایی مدارس موافقت می‌کنیم و نظارت هم خواهیم داشت. اما بررسی‌های ما نشان داد که بسیاری مدارس زیرساخت لازم برای آموزش آنلاین را ندارند. اینترنت رایگانی که قول داده بودند در اختیار مدارس بگذارند اجرایی نشد؛ لذا باید در بعد نظارتی مجلس قوی‌تر عمل کند، اما این شرایط تجربه‌ای جدید است و بسیاری از کشور‌ها در زمینه آموزش با مشکل مواجه شده‌اند. اگر مجلس به این نتیجه برسد که بچه‌ها از بازگشایی مدارس آسیب می‌بینند و این موضوع برای کمیسیون آموزش مسجل شود قطعا برخوردی سخت‌تری خواهیم کرد.
-به نظر می‌رسد مجلس درباره بازگشایی مدارس اختیاری ندارد و تصمیم‌گیری با ستاد مقابله با کروناست، حتی از مجلس نماینده‌ای در ستاد مقابله با کرونا حضور ندارد. در این شرایط مجلس چگونه می‌خواهد نظارت سختگیرانه‌تر بر تصمیم ستاد و بازگشایی مدارس داشته باشد؟
مجلس این قدرت را دارد. همینکه از وزیر سوال می‌پرسد نشان‌دهنده قدرت مجلس است و قرار نیست هر اقدامی که وزارت آموزش و پرورش انجام می‌دهد به بهانه اینکه دستور ستاد است مجلس سکوت کند. وزیر مجری قوانینی است که مجلس وضع می‌کند. اما ما قصد تقابل نداریم و می‌خواهیم کمک کنیم.
برخی خانواده‌ها نگرانند که فرزندشان در این شرایط مدرسه نرود برخی دیگر ترجیح می‌دهند آموزش فرزندان‌شان ادامه داشته باشد. ما باید تعادل را حفظ کنیم و تصمیم میانه بگیریم. باید به‌گونه‌ای تصمیم‌گیری شود که هم مجری قانون به وظایفش عمل کند و هم بچه‌ها آسیب نبینند. اینکه تصمیم با ستاد ملی کروناست واقعیت دارد. دکتر نمکی رئیس ستاد هستند و با ما در ارتباط هستند. ما و ستاد نقطه نظرات خود را در جلسات متعددی که تا کنون داشته‌ایم مطرح می‌کنیم و با تعامل و تفاهم با یکدیگر همکاری می‌کنیم.
دکتر نمکی هم همواره موافق بازگشایی مدرسه بود، اما یک بار گزارشی به دستش رسید که گفت با توجه به آن بازگشایی انجام نشود این گزارش مبنی بر عدم رعایت پروتکل‌ها در برخی از مدارس بود و البته موارد دیگری که نمی‌خواهم به آنها اشاره کنم و به همین دلیل هم ایشان با بازگشایی مخالفت کردند. اما در جلساتی که برگزار شد گفتند این گزارش‌هایی که به شما رسیده است خلاف واقع بوده و تضمین دادند که پروتکل‌ها رعایت شود و ناظرین ستاد هم نظارت داشته باشند که با توجه به این موارد وزیربهداشت با بازگشایی مدارس موافقت کرد.
-آیا مجلس به این نتیجه رسیده است که پروتکل‌ها واقعا در مدارس رعایت می‌شود؟
در وهله اول بله و ما این تضمین را گرفتیم. اما ما مدارس را تحت نظر داریم از بچه‌ها و والدین سوال می‌کنیم و موضوع را بررسی می‌کنیم که آیا پروتکل‌ها رعایت می‌شود؟ در حال حاضر می‌دانیم که پروتکل‌های بهداشتی در مدارس ۱۰۰ درصد رعایت نمی‌شود.
از طرف دیگر ابتدا گفته شد که باید همه دانش‌آموزان در مدرسه حضور یابند، اما بعد قرار شد آموزش‌ها به صورت آنلاین و با استفاده از فضای مجازی باشد که در این خصوص هم ایراداتی وجود دارد مانند اینکه برنامه آموزشی شاد با مشکل مواجه است. از نظر زیرساخت و دسترسی به ابزار استفاده از فضای مجازی نیز با مشکل مواجهیم و بسیاری از دانش‌آموزان و معلمان ما به گوشی هوشمند دسترسی ندارند.
- آیا می‌دانید برای ساخت برنامه شاد تا امروز چه میزان بودجه در نظر گرفته شده و هزینه شده است؟ و با توجه به هزینه‌ای که انجام شده است آیا خروجی لازم را گرفته است؟
در جریان این موضوع نیستم.
-آموزش و پرورش و ستاد ملی مقابله با کرونا ۸ ماه فرصت داشت تا برنامه‌ریزی دقیقی انجام داده و نسبت به تقویت زیرساخت‌های مورد نیاز آموزش در شرایط کرونا مانند اینترنت یا در اختیار قرار دادن گوشی هوشمند به دانش‌آموزانی که توان تامین این وسیله را ندارند اقدام کند مجلس به عنوان نهاد ناظر آیا از ابزار‌هایی مانند استیضاح و سوال از وزیر می‌تواند استفاده کند. در حال حاضر رسیدگی به موضوع عدم برنامه‌ریزی آموزش و پرورش طی این مدت درچه مرحله‌ای قرار دارد؟
وزیر آموزش و پرورش در این مدت بار‌ها برای پاسخگویی به سوالات ما به مجلس آمده و بار‌ها نیز تذکر گرفته‌اند. بسیاری از مواقع همکاران ما از پاسخ‌های ایشان قانع نشده و به وزیر فرصت دوباره برای پاسخگویی داده‌اند. همکاران ما در مجلس به جد پیگیر این موضوع هستند. ما قصد تقابل نداریم و قصد داریم با تعامل به دولت در رفع مشکل کمک کنیم. باز هم با وزیر آموزش و پرورش جلساتی خواهیم داشت و می‌خواهیم به نتیجه واحدی برسیم.
ما سختگیری کرده‌ایم آنچنان که وزیر ابتدا گفت همه دانش‌آموزان باید در مدارس حاضر شوند و بعد اعلام کرد این حضور الزامی نیست این موضوع نشان می‌دهد که فشار‌هایی هست. همانطور که گفتم مشخص شده است بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دانش‌آموز به گوشی هوشمند و اینترنت برای استفاده از آموزش آنلاین دسترسی ندارند از سوی دیگر آموزش و پرورش راهکارهایی برای تداوم آموزش این گروه از دانش‌آموزان ارائه داد مانند آموزش از طریق شبکه آموزش، تهیه جزوات خودآموز و حضور معلم در کنار دانش‌آموز برای رفع اشکال که البته بسیاری از مدارس اعلام کردند که جزوات هنوز به دستشان نرسیده است. راه‌اندازی تلفن گویا برای رفع ایرادات دانش‌آموزان، اما هنوز نمی‌توانیم بگوییم ۱۰۰ درصد موفق بوده‌ایم.
-با توجه به اینکه آموزش شروع شده است آیا برای تامین گوشی دانش آموزانی که توان خرید این وسیله را ندارند دولت بودجه‌ای در نظر گرفته است؟
قطعا خیر‌ها که نمی‌توانند این تعداد گوشی را تامین کنند. ما باید واقع‌بین باشیم. به نظر من شبکه آموزش می‌تواند راهکار مناسبی باشد. آموزش در کل جهان بیش از ۹۰ درصد آسیب دید و ما هم قطعا آسیب خواهیم دید. ما مشکلات زیرساختی داریم. در موضوع تولید محتوا مشکل داریم، اما در حال تلاش هستیم و قطعا ماه‌های آینده شرایط بهتر می‌شود.
- رویکرد مجلس نسبت به حذف تصویر دختران از کتاب ریاضی مقطع سوم ابتدایی که بازتاب منفی زیادی در داخل و خارج ازکشور داشت و همچنین حذف نام بلوچستان از استان سیستان و بلوچستان از نقشه ایران در کتاب‌های درسی چیست؟
در جریان این مساله نیستم، اما چنین اشتباهاتی پیش آمده است. به عنوان مثال امسال در کتاب درسی گردنه حیران را به نام استان اردبیل درج و از استان گیلان حذف شده است. این موضوع هم واکنش برانگیخت. این مسائلی که شما مطرح می‌کنید که دیگر نور علی نور شد. ما نمی‌دانیم که دستی در کار است یا اشتباه است، اما باید دقت کنند و تیمی که در خصوص کتاب‌های درسی فعالیت می‌کند به این مسائل توجه کنند که باید از چاپ تصویری که حساسیت برانگیر است یا اقداماتی که قومیت‌ها را ناراحت کند خودداری شود.
وقتی موضوع گردن حیران مطرح شد همکاران من در مجلس به این موضوع ورود کردند و قرار است آقای وزیر هم پاسخگو باشد البته برای کتاب‌های امسال که نمی‌شود کاری کرد، ولی حتما در چاپ‌های بعدی مورد توجه قرار می‌گیرد.