به نظر میرسد که تهران به درستی اعلام کرده که حتی پیروزی بایدن در انتخابات ماه آینده هم نمیتواند باعث شود که ایران بار دیگر بر سر میز مذاکره در مورد مسائلی برگردد که پیش از این به آنها پرداخته است.
رویداد۲۴ ایران شروطش را برای گفتگو با دولت آمریکا اعلام کرده است، بازگشت کامل به توافق هستهای و پرداخت غرامت جزوی از شروط ایران هستند. بایدن اعلام کرده به توافق هستهای بازمی گردد، اما بسیاری معتقدند که او هم با توجه به تیم سیاست خارجی که ساخته، احتمالا پس از رفتن به کاخ سفید ساز تازهای را کوک میکند. به همین علت است که دستگاه سیاست خارجی ایران میگوید برای تهران تفاواتی میان بایدن و ترامپ وجود ندارد و هر دو در صورتی که به شروط ایران تن دهند و عضوی از ۵+۱ باشند، میتواننند بر سر میز گفتگو بنشینند. در عین حال ایران میگوید حاضر نیست بر سر مسائلی که پیش از این در مورد آن مذاکره کرده و به نتیجه رسیده است دوباره گفتگو کند. ایالات متحده به عنوان کشوری که بازی را به هم زده و عهد شکنی کرده است، مسئول اتفاقات دو سال گذشته است و ایران نمیتواند که با هر تغییر دولت در واشنگتن، در مورد موضوعات مورد نظر رئیس جمهور جدید به گفتگو بنشیند.
موضعی که کاخ سفید اتخاذ کرده هم در میان کشورهای اروپائی و هم روسیه و چین، پذیرفته نشده است. این اتفاق کاخ سفید را در حاشیه قرار داده و کشورها اعلام کرده اند که با ترامپ همراه نخواهند شد. در داخل آمریکا منتقدان به سیاستهای ترامپ در قبال ایران موض تندی نسبت به او دارند. به عقیده آنها رئیس جمهور آمریکا دست به کاری زده که واشنگتن را در فشار و بدنامی قرار داده است و سرآخر این بازی با توجه به مقاومت ایران و مخالفت اروپا و سازمان ملل، به ضرر آمریکا تمام خواهد شد.
اما گروه دیگری در ایالات متحده که نزدیک به کاخ سفید هستند، میگویند ترامپ برای اعمال تحریمها نیازی به همراهی اروپائیها ندارد. این موضوع از نظر قانونی ممکن نیست چرا که روزی که ترامپ از توافق خارج شد عملا حق خود را برای هرگونه دخالت در برجام را از دست داد. با این همه واشنگتن سیاست زورگویی را در پیش گرفته است. این نوع سیاست ورزی چه در داخل ایالات متحده و چه در خارج از آن نگران کننده است. اتفاقی که امروز برای ایران رخ داده، با ادامه این سیاستها میتواند برای هر کشور دیگری، از جمله متحدان قدیمی آمریکا هم بیفتد و این چیزی نیست که آنها بخواهند اتفاق بیفتد.
بیشتر بخوانید: همه سناریوهای پیش رو پس از ابتلای ترامپ به کرونا/ اگر رئیسجمهور آمریکا بمیرد چه خواهد شد؟
گفتگو با شیرین هانتر استاد دانشگاه جورج تاون در مسائل ایران:
ایران خواهان بازگشت به مفاد اولیه توافق هستهای است و میگوید هیچ نوع مذاکره تازهای را بر سر موضوعاتی که قبلا گفتگو کرده، نمیپذیرد. در صورتی که بایدن وارد کاخ سفید شود، چنین شانسی برای دو طرف تا چه اندازه وجود دارد؟برای بازگشت آمریکا به برجام لازم است که ایران هم حداقل قدمهایی را که در افزایش میزان غنیسازی اورانیوم برداشته است را به عقب برگرداند. ممکن است که بایدن به برجام برگردد، اما مسلما او هم اصرار خواهد کرد که ایران در مورد مسائلی مثل مساله موشکی و حتی موضوعات مربوط به حقوق بشر را هم با آمریکا مذاکره کند. بدون نوعی توافق در مورد این مسائل کامل تحریمها تقریبا محال است.
سیاست ایران و شروط وزارت خارجه برای بازگشت به گفتگو با آمریکا در قالب ۵+۱ و همینطور بحث جبران خسارتهای وارده به کشورمان را چطور ارزیابی میکنید؟آنچه واضح است، آمریگا حاضر به دادن غرامت یا جبران خسارتهایی که ایران بر اثر خروج این کشور از برجام و تحریمهای گسترده دیده است، نخواهد بود. این مسائل میتواند رسیدن به نوعی توافق در مورد برجام را بسیار دشوارتر کند. بدون این شرایط هم حتی آینده توافق هستهای روشن نیست.
ظریف در گفتگو با فرید زکریا موضوع تبادل زندانیان را مطرح کرده است، این موضوع میتواند در روابط دو طرف موثر باشد؟مشکلات در روابط ایران و آمریکا بسیار شدیدتر از آن است که مبادله زندانیان تاثیر زیادی در حل آنها داشته باشد. به طور کلی زندانی کردن چه اتباع خارجی و چه ایرانیان دو تابعیتی فقط به ضرر ایران تمام شده است. تهدیدهای امنیتی که این افراد ممکن است متوجه ایران کنند، بسیار کمتر از زیان زندانی کردن آنهاست.
چرا موضع کاخ سفید برای جامعه جهانی و سازمان ملل غیرقابل قبول بوده است؟کشورهایی اروپائی بیشتر به علت اختلافهایی که با ترامپ و سیاستهای او در قبال اروپا، ناتو و تجارت بین المللی دارند از همکاری با ایالات متحده خودداری میکنند. اما حتی با مخالفت با اسنپ بک (مکانیسم ماشه) در عمل احتمال اینکه اروپا اقدامات آمریکا را به چالش بکشد، کم است؛ بنابراین مخالفت اروپا بیشتر نمادین است.
دیپلماسی ایران در ماههای اخیر که منجر به انزوای ایالات متحده در جامعه جهانی شد را چطور ارزیابی میکنید؟من فکر میکنم که اختلافات اروپا با دولت ترامپ بیشتر از دیپلماسی ایران در شکست آمریکا در سازمان ملل موثر بوده است.