رویداد۲۴ سفر ظریف به چین آنهم در زمانی که ایالات متحده یکی از سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران برنامه ریزی کرده، مورد توجه قرار گرفته است. پس از، اما و اگر‌های فراوان از سوی مخالفان دستگاه وزارت خارجه و جوسازی‌های برخی رسانه‌ها و گروه ها، به نظر می‌رسد که حالا وزیرخارجه کشورمان برای سروسامان بخشیدن به قرارداد بین ایران و چین راهی این کشور شده است. رسانه‌های غربی از این قرارداد به عنوان دیوار و سدی مقابل تحریم‌ها یاد کرده اند. دستیار وزیر امورخارجه در امور آسیا و اقیانوسیه در مورد جزئیات این سفر به صدا و سیما گفته است: در این سفر وزیر امورخارجه کشورمان، روان سازی تجارت بین دو کشور را به ویژه کمک به بخش خصوصی پیگیری می‌کند و اسناد اقتصادی، گمرکی و گسترش روابط بهداشتی در دستور کار قرار دارد.
وزارت خارجه کشورمان تلاش کرده تا در وضعیت تحریم با همکاری با پکن، به گشایش اقتصادی و عبور از تحریم‌ها کمک کند. در چنین شرایطی چین هم که از نظر سیاسی به شدت با ایالات متحده زاویه دارد، به همکاری با تهران پرداخته است. در حال حاضر چین مهم‌ترین شریک تجاری ایران است و این کشور وارد کننده عمده انرژی از کشورمان به حساب می‌آید. این روابط نزدیک می‌تواند مسیر ایران را آسان‌تر کند. در خبرآنلاین با علی اصغر زرگر کارشناس مسائل بین الملل در مورد سفر ظریف به چین به گفتگو پرداختیم:
سفر ظریف که در شرایط تقریبا بحرانی تحریم انجام گرفته، تا چه اندازه می‌تواند راهگشا باشد؟
بخشی از مسافرت‌های دیپلماتیک مربوط به دیپلماسی عمومی است که از بحث‌های محرمانه تا واکنش به مسائل بین المللی و مسائل اقتصادی میان دو کشور. نقاط مبهم و مسائلی که نیاز به رسیدگی دارند اغلب در چنین سفر‌هایی مورد پیگیری قرار می‌گیرند. در مورد ایران و چین مسائل زیادی در خصوص همکاری‌های دو جانبه و گسترش آن‌ها مطرح است. حتی برخی شایعات می‌گویند دلخوری‌هایی از سوی چینی‌ها وجود دارد بابت اینکه بخشی از جزئیات قرارداد ۲۵ ساله به دست رسانه‌ها منتشر شده است و تهران و پکن ممکن است در این خصوص هم با هم گفتگو کنند. مجموع این گفتگو‌ها با توجه به اینکه روابط دو کشور در زمینه سیاسی و اقتصادی بهم تنیده است اهمیت زیادی دارد.
این سفر همانطور که گفتید احتمالا چند هدف داشته است. به نظر شما این اهداف چطور از سوی وزیرخارجه ایران دنبال شده اند و تا چه اندازه ایران در زمینه تحقق آن‌ها موفق خواهد بود؟
من فکر می‌کنم ظریف در این سفر اهداف گوناگونی را مدنظر قرار داده است. ایران از جانب غرب در فشار است و آمریکایی‌ها از برجام خارج شده اند و اروپائی‌ها هم قادر به انجام تعهدات خود نیستند. ایران از نظر اقتصادی نیاز دارد که روابط خود را با چین گسترده کند و این موضوع یکی از مهم‌ترین مواردی است که در این سفر مورد توجه قرار گرفته. از سوی دیگر نواقصی که در صادرات وجود دارد و موانع احتمالی نیازمند رسیدگی ایران و وزارت خارجه است.
از آنجایی که چین و ایران روابط گسترده‌ای با هم دارند و انتظار می‌رود که این روابط از این هم بیشتر باشد، مکانیسم‌های تجاری باید بررسی شوند. اینکه ارز چطور بین دو کشور رد و بدل شود و روابط بانکی چگونه باشد موضوعات مهمی هستند.
یک موضوع مهم دیگری که به آن اشاره می‌شود، قرارداد ۲۵ ساله میان ایران و چین است. ناظران می‌گویند در این سفر دو طرف در پی فراهم کردن مقدمات این قرارداد بر آمده اند. شما چطور فکر می‌کنید؟
ما به دو موضوع دیگر باید اشاره کنیم که مرتبط با همین مساله قرار داد هستند. ایران و چین دیدگاه سیاسی مشابهی در زمینه آمریکا دارند و چین دلخوری‌هایی از واشنگتن دارد که حل ناشدنی به نظر می‌رسند. تهران و پکن اغلب در مورد ایستادگی مقابل واشنگتن و یکجانبه ترامپ با یکدیگر تعاملاتی دارند. مسائل مربوط به قرارداد ۲۵ ساله هم هست که نیاز به پیگیری دارد تا ایران بتواند از مرحله تحریم به خوبی عبور کند. چینی‌ها معمولا ابتدا یک قرارداد کلی می‌بندند و بعد قرارداد‌های جزئی‌تر مختلفی بسته می‌شود. در این بین توافقاتی که بین مقامات دو کشور انجام می‌گیرد، اهمیت زیادی دارد چرا که نقشه راه توافقات بعدی و جزئیات را مشخص‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید: ایران در دو راهی بایدن یا ترامپ؛ کدام یک ارجحیت دارند؟
همانطور که دیدیم، ظریف حمایت قاطع خود را از همکاری با چین، پیش از این سفر اعلام کرد. اهمیت این قرارداد برای ایران در شرایط فعلی چیست؟
با توجه به رفتار‌های خصمانه ایالات متحده علیه ایران و رفتار منفعلانه‌ای که اروپائی‌ها حتی برخلاف میل خود انجام می‌دهند، روابط تهران و پکن و قرارداد ۲۵ ساله اهمیت زیادی دارد. به نظر می‌رسد که یکی از اهداف ظریف در این سفر هم این است که اصول کلی قرارداد را با چینی‌ها کامل و نهایی کند. تا بالاخره بعد از مدت‌ها روی این اصول توافقی حاصل شده و دو طرف به سمت جزئیات بروند. این روند می‌تواند از فشار‌ها بر روی ایران کم کند.
این روند چطور اتفاق خواهد افتاد؟ با توجه به اینکه فشار‌ها مدام در حال افزایش هستند، چه سازوکاری می‌تواند سرعت و میزان فشار‌ها را کمتر کند؟
ما در وضعی هستیم که همکاری‌های بین المللی محدود شده، دست‌های ما از سرمایه‌های خارجی کوتاه است و بعد هم تجارت بین الملل م هم دارای محدودیت‌هایی است. برای برون رفت از چنین شرایطی می‌توانیم روابط خود را با سایر کشورهایی که مسائل اقتصادیشان با منافع آمریکا گره نخورده، همکاری کنیم. برخلاف تکنوکرات‌های ایرانی که مایل به گسترش ارتباطات با غرب بودند، در شرایط فعلی گردش به سمت شرق است که می‌تواند راه گشا باشد.
ایران باید دریچه‌ای را باز کند و معقول است که این دریچه به سمت چین باشد که سرمایه و تکنولوژی دارد و یکی از برترین اقتصاد‌های جهان است. از سوی دیگر چین کشور دارای نفوذی است که می‌تواند در روابط ما با کشور‌های متحدش هم اثر بگذارد. یعنی روابط با کشورهایی، چون و روسیه و کره و؛ که به چین نزدیک هستند، می‌تواند بهتر و بهتر شود. وزارت خارجه به دنبال شرایطی است که بتواند هم از نظر سیاسی و هم اقتصادی، با کشور چین همکاری کند و قرارداد‌ها را به نتیجه برساند و در این امر تاکنون موفق بوده است.
به نظر شما چه موانعی در مقابل این همکاری‌ها وجود دارد؟
در این شکی نیست که آمریکا و برخی از کشور‌های عربی که روابط خوبی با ایران ندارند، خیلی از این موضوعات مطرح شده دل خوشی نداشته باشند. ممکن است که رسانه‌های آن‌ها علیه همکاری دو کشور محتوا تولید کنند و سعی در انحراف در موضوع داشته باشند. بخش‌هایی از این همکاری‌ها مثلا در زمینه‌های دفاعی و تکنولوژی و ... می‌تواند به شدت آن‌ها را خشمگین کند. وزارت خارجه باید بتواند با وجود همه این موانع محتاطانه و با توجه به منافع ملی، کار خود را پیش ببرد.