عضو اتاق بازرگانی تهران می‌گوید ایران نخستین کشور در آسیا بوده که دانش پلاسما را بومی کرده است و امروز هر جا سخنی از پلاسما شنیده می‌شود، از روش منحصر به فرد ایران نیز استفاده می‌شود. وی در پاسخ به ابهام مطرح شده در ما‌های گذشته مبنی بر اینکه پلاسمای اهدایی در ایران به شکل غیرقانونی خارج شده و به فروش می‌رسد؟ توضیح داد: بر خلاف بسیاری از حوزه‌ها، در بخش دارو و به طور خاص در حوزه پلاسما، اساسا امکان مخفی کاری و سودجویی شخصی وجود ندارد.
رویداد۲۴ ناصر ریاحی، فعال صنعت دارو و پلاسما، اظهار کرد: ایران از سال‌ها پیش با محوریت بخش خصوصی و با حمایت سازمان انتقال خون، کار خود را در عرصه پلاسما آغاز کرد و در این سال‌ها موفقیت‌های زیادی نیز در این حوزه به ثبت رسید. امروز می‌توان ادعا کرد که ایران در این صنعت مهم، جزو گروه بسیار محدودی از کشورهاست که در تولید پلاسما، دستاورد‌های قابل توجهی داشته و موفقیت‌های چشمگیری را به ثبت رسانده است.
وی درباره میزان پلاسمای تولیدی در ایران، توضیح داد: در حال حاضر در ایران حدود ۱۰ مرکز با محوریت پلاسما فعالیت می‌کنند و در طول سال حدود ۴۰۰ هزار لیتر ظرفیت تولید پلاسما در کشور وجود دارد که می‌توان گفت تقریبا تمام نیاز داخلی را تامین می‌کند. هرچند در حوزه فراوری و پالایش هنوز نیاز به انتقال پلاسما به خارج از کشور وجود دارد که امیدواریم با نهایی شدن کار ساخت و افتتاح پالایشگاه‌های جدید این نیاز به خارج از کشور نیز برطرف شود. در این زمینه ماشین آلات موردنیاز به کشور وارد شده و امیدواریم طبق برنامه ریزی در حدود دو سال آینده این پالایشگاه به بهره برداری برسد.
بیشتر بخوانید: آنچه باید از اهدای پلاسما بدانیم
عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به مشکلات اقتصادی که فعالان حوزه پلاسما با آن‌ها رو به رو هستند، بیان کرد: وقتی پلاسمایی از فرد گرفته می‌شود، باید سه ماه باقی بماند و تا نهایی شدن محصول و انتقال آن و تبدیل شدن به دارو، کل فرایند کار بیش از یک سال زمان می‌برد و عملا این زمان، خواب سرمایه است. در کنار آن در طول تمام سال‌های گذشته، تنها دو بار با نرخ پنج درصد موافقت شده قیمت محصولات این شرکت‌ها افزایش پیدا کند. این در حالی است که نرخ تورم در طول این دوره بسیار بالاتر بوده و با توجه به نیازی که پالایش خارجی پلاسما وجود داشته و برخی نیاز‌های وارداتی، قیمت ارز نیز روی هزینه تولید اثرگذار بوده است.
ریاحی ادامه داد: در این تردیدی وجود ندارد که ما باید به سمت فعال کردن برند خود حرکت کنیم و با پالایش داخلی دیگر نیازی به صادرات پلاسمای خام نداشته باشیم، اما اگر بناست تولید در این حوزه گسترش پیدا کند یا از خام فروشی عبور کنیم قطعا نیاز به حمایت‌های جدید خواهد بود. در حال حاضر توان تامین کامل نیاز داخل وجود دارد و برای گام‌های بعدی، باید به افزایش سرمایه گذاری در این بخش فکر کرد.
آیا بابت پلاسما پول می‌دهند؟
وی در پاسخ به این سوال که شرایط اهدای پلاسما و تبعات آن برای فرد چه خواهد بود، تصریح کرد: در فرایند دریافت پلاسما، ما حتی از فرد خون نمی‌گیریم، بلکه تنها پلاسما گرفته می‌شود؛ به این ترتیب تمام آنچه که اهدا شده در زمانی در حدود دو ساعت بار دیگر در بدن ساخته می‌شود و هیچ اشکال یا عوارض جانبی برای افراد به وجود نمی‌آورد. به این ترتیب آنچه رخ می‌دهد حتی از فرایند اهدای خون نیز بسیار ساده‌تر و راحت‌تر است.
این فعال صنعت دارو درباره فروش پلاسما در نقاط مختلف جهان نیز گفت: تا جایی که اطلاعات ما نشان می‌دهد، در بسیاری از کشور‌های دنیا، بابت اهدای پلاسما، پولی به داوطلب پرداخت نمی‌شود، اما رقمی بسیار محدود برای ایاب و ذهاب در نظر گرفته می‌شود. برای مثال در آمریکا، بابت هر بار اهدا، ۳۰ دلار و در کشور‌های اروپایی حدودا ۱۷ یورو به فرد پرداخت می‌شود که همان هزینه رفت و آمد است. در ایران نیز شرکت‌ها در حد همان هزینه رفت و آمد را پرداخت می‌کنند.
ریاحی تاکید کرد: آنچه که در فرایند دریافت پلاسما اهمیت فراوانی دارد، سلامت جسمی و بدنی فرد اهدا کننده است. از این رو اهداکنندگان باید در زندگی شخصی خود مسائل مربوط به سلامت را رعایت کنند. در جریان دریاف پلاسما نیز با هدف اطمینان از این سلامت، آزمایش‌های کاملی از فرد انجام می‌شود و اهداکننده از این امتیاز نیز برخوردار می‌شود.
عضو اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه به دلیل سهولت اهدای پلاسما، تعداد دفعات اهدای آن در سال می‌تواند بسیار گسترده باشد، بیان کرد: بر اساس برآورد‌های ما، اهداکنندگان دائمی پلاسما در آمریکا و کانادا، در سال ۱۰۴ بار پلاسما می‌دهند. در ایران نیز با تغییراتی که اخیر به وجود آمد، این عدد به ۳۶ بار در سال رسید. آمریکا با توجه به همین فعالیت‌ها توانسته صادرکننده ۸۰ درصد پلاسمای جهان باشد.
آیا پلاسما قاچاق می‌شود؟
وی در پاسخ به ابهام مطرح شده در ما‌های گذشته مبنی بر اینکه پلاسمای اهدایی در ایران به شکل غیرقانونی خارج شده و به فروش می‌رسد؟ توضیح داد: بر خلاف بسیاری از حوزه‌ها، در بخش دارو و به طور خاص در حوزه پلاسما، اساسا امکان مخفی کاری و سودجویی شخصی وجود ندارد. در گام نخست پلاسمای دریافت شده، برای مدت سه ماه باقی می‌ماند و آزمایش‌های لازم برای سنجش میزان سلامت آن انجام می‌شود و اگر بعد از سه ماه سلامت پلاسما تایید شد، برای پالایش به خارج از کشور ارسال می‌شود.
عضو اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: پلاسمای ایران در حال حاضر برای پالایش به کشور‌های آلمان و اتریش ارسال می‌شود. در این فرایند حتما نمایندگان این شرکت‌ها به ایران می‌آیند تا بر فرایند انتقال و شرایط داخلی نظارت کنند؛ موضوعی که حتی در ایام کرونا نیز متوقف نشد. سپس بعد از انجام پالایش وقتی پلاسما به کشور بازگشت، سازمان انتقال خون و سازمان غذا و دارو بر کل فرایند آن نظارت داشته و مجوز‌های لازم را پس دریافت تاییدات صادر می‌کنند.
ریاحی با بیان اینکه در این فرایند امکان جابه‌جایی و مخفی کاری نیست، گفت: وقتی محصولی با پلاسما تولید می‌شود، با توجه به ثبت اطلاعات در تمام مراحل، به طور دقیق شرایطی مشخص دارد. یعنی یک داروی تولید شده با پلاسما در یک داروخانه در شهری کوچک، با توجه به اطلاعات ثبت شده‌ای که دارد به طور مشخص نشان می‌دهد که این پلاسما چه زمانی و از چه کسی گرفته شده و از این رو این شایعات از اساس غیر درست هستند.
به گفته وی، امروز در ایران دارو‌های بسیار مهمی با محوریت پلاسما برای بیماری‌های هموفیلی، کبدی و بیماری‌هایی که مربوط به ساخت پادتن در بدن می‌شود، تولید و عرضه شده‌اند و مشکلات بسیار مهمی را در حوزه سلامت برطرف کرده‌اند.
آخرین وضعیت درمان کرونا
ریاحی درباره آخرین وضعیت طرح درمان بیماران کرونایی به وسیله پلاسما نیز گفت: در ایران با توجه به سابقه قابل اتکایی که در حوزه پلاسما بود، ما نخستین کشوری بودیم که از اسفند سال قبل، با سرمایه گذاری بخش خصوصی و فعالیت متخصصان بزرگ کشور، این طرح را کلید زدیم و فاز مطالعاتی آن آغاز شد که خوشبختانه نتایج قابل قبولی نیز داشت.
این فعال صنعت دارو ادامه داد: در این حوزه دو محدودیت وجود داشت؛ نخست آنکه بخش خصوصی توان فعال کردن دفاتر کشوری برای دریافت پلاسما را نداشت و از این رو نیاز بود که سازمان انتقال خون فرایند اجرایی کار را در اختیار گیرد. موضوع دوم مربوط به محدود بودن تعداد اهدا کنندگان پلاسما بود. تقریبا برای درمان هر بیمار کرونایی، به پلاسمای پنج فرد درمان شده نیاز است، اما متاسفانه هنوز در ایران تعداد بسیار محدودی پلاسما داده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: در این حوزه مردم باید بدانند که اهدای پلاسما نه تنها خطری برای آن‌ها ندارد که حتی در یک فرایند دو ساعته تمام مقدار اهدا شده دوباره در بدن ساخته می‌شود. فضای دریافت پلاسما نیز آلوده به کرونا نیست و نباید از این مسئله نیز ترس داشته باشند. در نهایت مهم‌ترین انگیزه در این فرایند، کمک به هم نوع است. اگر افراد نگاهی به دارو‌های تولید شده با کمک پلاسما کنند که چه میزان درد و دشواری را از بیماران کمتر کرده یا به این موضوع فکر کنند که اهدای پلاسما می‌تواند جان کسی را حفظ کند، قطعا در این زمینه تردید نخواهند کرد.