رویداد۲۴ حدود ۸ ماه از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد. تا کنون نیز راهکاری قطعی برای درمان کرونا کشف نشده است. تولید داروی مناسب برای درمان این بیماری همچنان در ابهام بوده و مساله ساخت واکسن کرونا نیز هنوز به نتیجه قطعی دست نیافته است. برخی از متخصصان نیز اعتقاد دارند حتی تولید و تزریق چنین واکسنی هم نمی‌تواند بدن را برای همیشه در برابر ابتلا به این بیماری ایمن کند.
برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا راهکار‌ها همچنان استفاده از ماسک، شست‌وشوی مداوم دست‌ها و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی است. اما برای اقدامات درمانی بعد از ابتلا به این ویروس شاید بتوان گفت تنها راه حل پیشنهادی که با نتایج مثبتی نیز همراه بوده، استفاده از روش پلاسما درمانی است. در این روش از پلاسمای خون بهبودیافتگان برای درمان و کاهش آلام مبتلایان استفاده می‌شود.
پلاسما در واقع جزیی از خون است که می‌تواند در شرایط خاص موجب بهبودی بسیاری از بیماران شود. به بیان دیگر معمولا در بیمارانی که از یک بیماری بهبود یافته‌اند، آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌هایی دائمی ایجاد می‌شود. برای تبدیل آنتی‌بادی به یک دارو، پلاسما از خون جدا شده و مورد آزمایش قرار می‌گیرد، سپس آنتی‌بادی‌های محافظ تصفیه و محصول نهایی به بدن بیمار تزریق می‌شود.
اگرچه هنوز درمان قطعی برای بیماری کرونا وجود ندارد، اما پلاسما تراپی یک روش درمانی است که برای بسیاری از بیماری‌ها مانند کووید۱۹ هم استفاده می‌شود. به گفته متخصصان از آنجایی که بیماری کووید ۱۹ می‌تواند تمام بدن فرد را درگیر کند؛ بنابراین باید از یک روش درمانی کامل برای مقابله با آن استفاده کرد؛ لذا از پلاسما درمانی برای بخشی از درمان بیماری کرونا می‌توان از استفاده کرد.
به گزارش رویداد۲۴ ایران اولین کشوری است که از این روش برای درمان کرونا استفاده کرد و تعداد بیمارانی که از این راه درمان شدند بسیار بالا بوده است به همین دلیل هم پلاسما درمانی همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با این‌حال به نظر می‌رسد اهدای پلاسمای خون از سوی تمام بهبودیافتگان از ویروس کرونا مورد استقبال قرار نگرفته است. ترس از کاهش ایمنی بدن در برابر ویروس کرونا و ترس از آلوده شدن دوباره به این ویروس در مراکز انتقال خون از جمله دلایلی هستند که باعث شده بهبودیافتگان نسبت به اهدای پلاسمای خون خود علاقه کمتری نشان دهند.
بیشتر بخوانید: اهدای پلاسما؛ نذر سلامتی/ بهبودیافتگان کرونا، پلاسما اهدا کنند
برای آشنایی هرچه بیشتر با شرایط اهدای پلاسمای خون و پاسخ به سوالات مختلف در این زمینه با دکتر بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون ایران گفتگو کردیم.
حاجی‌بیگی به رویداد۲۴ می‌گوید: به بهبود یافتگان از ویروس کرونا که ۲۸ روز از بهبود یافتن‌شان گذشته است پیشنهاد می‌کنیم که به شکرانه سلامتی خود به مراکز انتقال خون مراجعه کرده و اقدام به اهدای پلاسمای خون کنند. ۲۵ مرکز انتقال خون کشور آماده دریافت پلاسمای این افراد هستند.
وی ادامه می‌دهد: پلاسمای اهدایی بهبودیافتگان از مراکز انتقال خون به بیمارستان‌هایی که بیماران کرونایی در آنها بستری هستند ارسال می‌شود. توجه به این نکته مهم است که اگر چه به پلاسمای خون تمام گروه‌های خونی بهبود یافته از کووید ۱۹ نیاز داریم، اما پلاسمای خون برخی از گروه‌های خونی بهبودیافته مانند گروه خونی +A و AB+ بیش از سایر گروه‌های خوبی مورد نیاز است. ما از این گروه‌های خونی خواهش می‌کنیم که توجه بیشتری به اهدای پلاسمای خون خود داشته باشند.
سخنگوی سازمان انتقال خون کشور عنوان می‌کند: تا کنون در کل کشور ۱۱ هزار نفر برای اهدای پلاسما به مراکز انتقال خون مراجعه کرده‌اند که ۹ هزار نفر از آنها موفق به اهدای پلاسمای خون شده‌اند. این تعداد تنها ۲ درصد از بهبودیافتگان کرونا را تشکیل می‌دهند. یکی از این دلایل این موضوع آن است که اهدای پلاسمای خون شرایطی دارد. به این معنا که برخی افراد شرایط اهدای پلاسمای خون را ندارند.
حاجی بیگی تصریح می‌کند: ممکن است فردی از کرونا بهبود یافته باشد و آنتی‌بادی هم در بدن او وجود داشته باشد، اما نتواند پلاسما اهدا کند. تنها افراد سالم موفق به این کار می‌شوند. برای پذیرش پلاسمای داوطلبان ابتدا با آنها توسط پزشک مصاحبه شده و افرادی که توانایی اهدای پلاسما را دارند انتخاب می‌شوند. برای پذیرش اهداکنندگان پروتکل‌هایی وجود دارد. به عنوان مثال داوطلبان دارای بیماری خونریزی‌دهنده، بیماران خاص، بیماران مبتلا به بیماری‌های ویروسی و بیماران مبتلا به بیماری قند کنترل نشده و افرادی از این دست شرایط اهدای پلاسمای خون ندارند.
او با تاکید براینکه اهداکنندگان پلاسمای خون در تهران می‌توانند به مرکز انتقال خون در خیابان وصال شیرازی مراجعه کنند. اظهار می‌کند: بیشترین مصرف ما برای پلاسمای خون مربوط به شهر تهران است. تهران کلانشهر بوده و دارای ۱۷۰ بیمارستان و مرکز درمانی است لذا تعداد بیمارانی که در این مراکز هستند یا به آنها مراجعه می‌کنند نسبت به سایر شهر‌ها بیشتر است.
ببینید: نکاتی درباره پلاسما درمانی (فیلم)
سخنگوی سازمان انتقال خون کشور عنوان می‌کند: در برخی استان‌های کشور اقبال نسبت به اهدای پلاسمای خون در میان بهبودیافتگان بیشتر بوده که بیشترین میزان استقبال و اهدای پلاسما مربوط به استان تهران بوده است. بعد از تهران، استان‌های اصفهان، خوزستان، خراسان رضوی، مازندران و آذربایجان غربی بیشترین میزان اهدای پلاسمای بهبودیافتگان از کرونا را داشته‌اند.
وی با بیان اینکه تمامی بهبودیافتگان از کووید۱۹ می‌توانند برای اهدای پلاسما به مراکز انتقال خون مراجعه کنند، خاطرنشان می‌کند: اهدای پلاسمای خون ارتباطی با کاهش ایمنی بدن فرد اهدا کننده ندارد. اهدای پلاسما در واقع برای دریافت آنتی‌بادی است که به طور مرتب در بدن تولید می‌شود. توصیه ما به مردم آن است که در ۳ ماهه اول بعد از بهبودی نسبت به اهدای پلاسمای خون خود اقدام کنند، زیرا بعد از این مدت تیتر آنتی‌بادی در بدن کاهش می‌یابد.
حاجی بیگی با بیان اینکه کووید ۱۹ که عامل آن ویروس کروناست یک بیماری تنفسی است، تصریح می‌کند: این بیماری ارتباطی با انتقال خون ندارد. مراکز انتقال خون مرکز درمانی نیستند بلکه محلی برای اهدای خون هستند. اهداکنندگان خون به لحاظ روانی و جسمی از سالم‌ترین افراد جامعه هستند؛ لذا سلامت مراکز انتقال خون کاملا تایید شده بوده و ما در این مراکز کلیه پروتکل‌های بهداشتی را به صورت دقیق رعایت می‌کنیم. در واقع مراکز انتقال خون از زمان تاسیس خود تا کنون همواره مراکزی بهداشتی و استریل بوده‌اند.
وی تاکید می‌کند: در تمام جهان استاندارد‌های اهدای خون سختگیرانه‌ترین استانداردهاست. زیرا ما باید خون و پلاسمای سالم به بیماران بدهیم. استاندارد‌های ما براساس استاندارد‌های جهانی انتقال خون است. البته این نکته نیز حائز اهمیت است که ضریب سلامت خون و پلاسمای اهدا شده توسط ایرانی‌ها زبانزد بوده و مردم ما سالم‌ترین خون و پلاسما را دارند.
سخنگوی سازمان انتقال خون با یادآوری اینکه همزمان با شیوع ویروس کرونا در کشور در اسفند ماه با کاهش ۳۵ درصدی اهدای خون در سراسر کشور و کاهش ذخایر خونی مواجه شدیم، می‌افزاید: در حال حاضر طی ۶ ماهه نخست سال جاری میزان اهدای خون بهبود یافت و از کاهش ۳۵ درصدی به کاهش ۱۰ درصدی رسید. البته کاهش اهدای خون تنها مرتبط با کشور ما نبود. در آمریکا طی ۲ هفته ابتدایی شیوع ویروس اهدای خون کاهشی ۷۰ درصدی یافت و در چین هم این عدد به ۶۰ درصد رسید.
وی درباره نحوه جبران کسری ذخایر خونی کشور می‌گوید: ما شرایط را با طرح شبکه ملی خون‌رسانی کشور را مدیریت کردیم و همه استان‌های کشور در این طرح مشارکت کردند به این صورت که وقتی درتهران با کاهش خون مواجه شدیم، زنجان برای ما خون ارسال کرد و همه در کشور دست به دست هم دادیم و نگذاشتیم بیماران دغدغه خون داشته باشند.
حاجی بیگی خاطرنشان می‌کند: برخی از استان‌های کشور به دلیل کلانشهر و پرجمعیت بودن مصرف خون بالایی دارند مانند تهران. جالب است بدانید که ۱۶ درصد از خون اهدایی در کل کشور متعلق به تهران است از طرف دیگر با توجه به شرایط خاص تهران به لحاظ جمعیت و مراکز درمانی و جراحی‌هایی که در تهران انجام می‌شود، ۲۵ درصد از خون اهدا شده در کل کشور در تهران مصرف می‌شود.
او با اشاره به اینکه در کشور ما از سال ۲۰۰۷ میلادی خون جایگزین حذف شده، توضیح می‌دهد: از همین سال نیز اهدای خون در کشور ما به صورت ۱۰۰ درصد داوطلبانه انجام می‌شود. در کشور ما اهدای خون هیجانی نداریم. بلکه اهدای خون به صورت مسئولانه است. یعنی شهروندان آگاهانه درخصوص اهدای خون خود تصمیم می‌گیرند و نسبت به اهدای خون اقدام می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: در کشور ما تنها ۱۰ درصد مردم گروه خونی منفی دارند. ۹۰ درصد مردم گروه خونی مثبت دارند. اینکه می‌گویند خون منفی نیست علت آن همین موضوع است.
سخنگوی سازمان انتقال خون اظهار می‌کند: در حال حاضر بیشترین اهدای خون در کشور به ترتیب مربوط است به استان تهران، فارس، خراسان رضوی و مازندران است. این ۴ استان بیشترین میزان اهدای خون در کشور را دارند.