رویداد۲۴ نیمه‌های شب جمعه به وقت ایران، دونالد ترامپ در اولین کنفرانس خبری خود بعد از شکست در انتخابات از آغاز واکسیناسیون عمومی در آمریکا از ماه دسامبر خبر داد. در این کنفرانس خبری، منصف اسلاوی مدیر پروژه تولید واکسن کرونا نیز سخنرانی کرده و از احتمال واکسیناسیون تقریبا ۲۰ میلیون نفر در ماه دسامبر خبر داد.
او گفت انتظار می‌رود هر ماه ۲۵ تا ۳۵ میلیون نفر واکسینه شوند، اما زمان‌بندی این کار منوط به مجوز استفاده اضطراری از یک یا دو واکسن از سوی سازمان غذا و داروست که احتمالا طی چند هفته آتی صادر خواهد شد. شرکت داروسازی فایزر قرار است ظرف هفته آتی جزییات داده‌های مربوط به واکسن خود را منتشر کند. در خبر اولیه این شرکت گفته شده واکسن فایزر تا ۹۰ درصد موفقیت آمیز بوده است.
اغور شاهید پژشک ایمنی شناسی که نقش مهمی در تولید واکسن فایزر داشته درباره موفقیت این شرکت به گاردین توضیح داده و گفته: انتظار می‌رود این واکسن بتواند از بیماری جلوگیری کند، اما اینکه آیا این واکسن می‌تواند مانع از این موضوع شود که دیگر افراد نتوانند این ویروس را حمل کنند یا به نوعی نتوانند آن را به افراد دیگر منتقل کنند تا یک سال مشخص نیست.
جهان در انتظار دریافت واکسن کرونا
پیش خرید واکسن یکی از چندین استراتژی کشور‌ها برای مقابله با کروناست. دولت‌ها برای اطمینان از دستیابی به واکسن موثر از پیش، اقدام به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دارو سازی فعال در حوزه تولید واکسن کرونا کرده‌اند.
پشت صحنه نبرد برای دستیابی به واکسن پیشتاز کرونا شروع شده است. پیر مورگان یکی از کارشناسان و کارکنان شرکت بایوتکنولوژی چینی «سن سینو» درباره رقابت‌های جهانی بر سر دارو به نشریه ام‌آی‌تی گفته: در سال ۲۰۰۹ و زمان شیوع آنفولانزای H۱N۱ در شرکت دارو سازی فرانسوی اسنوفی کار می‌کردم. آن زمان فرانسه تعیین می‌کرد کدام کشور‌ها در اولویت دریافت واکسن قرار بگیرد. فهرستی از کشور‌هایی که فرانسه به آنها وابستگی دارد تهیه شده بود: از گاز و نفت گرفته تا اورانیوم.
به گزارش رویداد۲۴نشریه ام‌آی‌تی تاکید کرده امروز تنها کشور‌ها نیستند که خواستار دستیابی به این واکسن هستند. بلکه کمپانی‌ها، افراد و حتی گروه‌های خلافکار نیز ماشین‌های یخچال دارشان را آماده کرده‌اند. پیش از این گزارش‌هایی منتشر شده بود که نشان می‌داد اتحادیه اروپا ۷۰۰ میلیون دوز واکسن را برای جمعیت ۴۴۵ میلیون نفری خود پیش خرید کرده است.
دولت انگلیس ۴۰ میلیون دوز از واکسن مذکور را سفارش داده است تا از ۲۰ میلیون نفر (با هزینه تخمینی ۶۰۰ میلیون پوند) محافظت کند. از میان کشورهای اروپایی، آلمان، فرانسه، ایتالیا و هلند به طور جداگانه قرادادی را امضا کرده و طی آن ۳۰۰ میلیون دوز از واکسن کرونا آسترازنکا یا همان واکسن آکسفورد را خریداری کرده‌اند.
کشور سوییس نیز ۴.۵ میلیون دوز از واکسن تولیدی شرکت مدرنا را پیش خرید کرده است. ژاپن نیز ۴۹۰ میلیون دوز از واکسن‌های آمریکایی را خریداری کرده. برزیل ۱۰۰ میلیون دوز واکسن آکسفورد و ۱۲۰ میلیون دوز واکسن سینووک چین را پیش خرید کرده است. کشورهای عربی منطقه عمدتا بر روی واکسن‌های چین و روسیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مصر در این میان چندین میلیون دوز واکسن آسترازنکا را پیش خرید کرده است.
کشورهای فقیر صبر کنند تا غرب واکسینه شود
شواهد نشان می‌دهد کشورهای غنی در پیش خرید و احتمالا دستیابی به واکسن کرونا جلو افتاده‌اند و به زودی با واکسیناسیون عمومی از چرخه مرگ و میر و بیماری نجات پیدا خواهند کرد، اما کشورهای فقیرتر و در حال توسعه تا اطلاع ثانوی باید مشکلات دست و پنجه نرم کنند.
البته فراموش نکنیم که سازمان جهانی بهداشت ساز و کاری برای توزیع عادلانه واکسن با عنوان کواکس طراحی کرده که قرار است اولین واکسن‌های تولید شده از طریق این ساز و کار در جهان توزیع شوند. سخنگوی کمپانی فایزر نیز برای تحویل واکسن به این ساز و کار ابراز علاقه کرده است.
با این حال ریچل سیلورمن یکی از محققان مرکز توسعه جهانی به نشریه «ایشین پست» گفته به این زودی واکسن به دست کشورهای فقیر نخواهد رسید. او گقته توافق‌های اولیه پیش خرید واکسن چیزی حدود ۱.۱ میلیارد دوز است که تماما به کشورهای ثرونمند خواهد رسید. برای دیگران چیزی باقی نخواهد ماند. حتی اگر مقوله مالی این کشور‌ها برای خرید واکسن نیز حل شود، هنوز چالش‌های لجستیکی قابل توجهی بر سر راه کشورهای در حال توسعه است.
به گزارش رویداد۲۴در روز‌های اخیر نزدیک به ۸ هزار نفر از جامعه پزشکان و کادر درمان ایران طوماری را به شکل اینترنتی امضا کرده و از وزیر بهداشت و رییس مجلس خواستار پیش خرید واکسن‌های تایید شده جهانی شده‌اند. با موفقیت واکسن فایزر و آغاز طرح واکسیناسیون در بسیاری از کشورهای غربی، این مطالبه در ماه‌های آتی جدی‌تر نیز خواهد بود.
واکسن ایرانی کرونا، محتمل‌‌ترین گزینه پیش‌رو است
در این باره از مینو محرز عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا سوال کردیم. او در گفتگو با رویداد۲۴ هم چالش سیاسی و هم چالش لجستیک را از اصلی‌ترین عوامل عدم دسترسی ایران به واکسن‌های موفق آمریکا خوانده و تولید واکسن کرونا در ایران را گزینه محتمل‌تری برای دستیابی مردم کشور به واکسن این بیماری خوانده است.
این عضو ستاد ملی کرونا درباره برنامه‌های طرح شده در ستاد برای پیش خرید واکسن‌های موفق در دنیا از جمله واکسن فایزر به رویداد۲۴ گفت: فعلا که هیچ یک از واکسن‌های آمریکایی هنوز به بازار نیامده و فقط سرو صدایش هست.
او در ادامه با بیان اینکه در هر حال ما باید خودمان خودکفا باشیم گفت: ما امسال واکسن آنفولانزا را هم به زور گیر آوردیم. واکسن کرونا به ما نمی‌رسد. واکسن چین هم مانند مدل‌هایی آمریکایی نیست و ویروس ضعیف شده است. ما خودمان هم روی همین کار میکنیم چرا باید از چین بخریم؟
محرز با بیان اینکه ایران در تولید واکسن کرونا پیشرفت‌هایی داشته گفت: ما خودمان داریم واکسن تولید میکنیم؛ واکسن چین و روسیه را نمی‌توانیم تایید کنیم چرا که مورد تایید نهاد‌های بین المللی نیستند. ما ترجیح میدهیم واکسنی را که خودمان تولید میکنیم استفاده کنیم تا مال آنها.
او در خصوص احتمال دستیابی ایران به واکسن کرونا از طریق ساز و کار توزیع عادلانه واکسن در سازمان جهانی بهداشت گفت:در مورد واکسن کرونا حتی اگر تولید انبوه هم انجام شود کار توزیع ساده نیست. الان چندین میلیارد آدم به این واکسن نیازدارند. کارخانه‌هایی که چنین توانایی دارند محدودند. اشکال فایزر هم این است که به یخچال -۸۰ نیاز دارد و نقل و انتقال آن ساده نیست. هرجا که این را تولید می‌کند به اطراف خود می‌تواند توزیع کند. البته یکی از تولیدکنندگان انبوه واکسن، هند است.
او نسبت به احتمال دستیابی ایران به دیگر واکسن‌های آمریکایی ابراز امیدواری کرد و گفت: واکسن آکسفورد نیازی به یخچال -۸۰ ندارد و شاید در دسترس قرار گرفتن آن ساده‌تر باشد، اما در هر حال یکی از مشکلات واکسن فایزر زنجیره سرد توزیع آن است.
محرز در پایان خاطر نشان کرد ما کار خودمان را شروع کردیم تا ببینیم این واکسن‌ها چه نتیجه‌ای می‌دهند و ببینیم اصلا به چه کسی می‌رسد و آمریکا به چه کسی این واکسن را می‌دهد.