رویداد۲۴ بیمارستان خصوصی در شمال غرب تهران برای بستری پدر مبتلا به کرونا ۵۰میلیون تومان به‌عنوان پیش‌پرداخت درخواست کرد؛ آن هم بدون داشتن تخت خالی. پدر ۷۴ساله اما یک هفته بعد به‌دلیل اقدامات دیرهنگام درمانی و پیدا نشدن دارو، در یک بیمارستان دولتی درگذشت.
صندوقدار بیمارستانی خصوصی در شمال تهران (منطقه ۲)، شرط پذیرش پدر خانم کریمی در بخش آی‌سی‌یوی بیماران کرونا را ۱۵میلیون تومان اعلام کرد. این مبلغ ودیعه بود و بعد از پایان درمان، برای هر شب تخت معمولی ۵میلیون تومان و هر شب تخت آی‌سی‌یو ۱۰میلیون تومان به حساب‌شان اضافه شد.
مبلغ پیش‌پرداخت بیمارستان خصوصی برای بیماران کرونایی ۲۰میلیون تومان است، بیمارستانی هم ۳۰میلیون تومان می‌گیرد و مبلغ ورودیه باقی بیمارستان‌های خصوصی که بیماران کرونایی را پذیرش می‌کنند هم بین ۳۰تا ۵۰میلیون تومان است. وضعیت در بیمارستان‌های دولتی اما به‌گونه دیگری است.
اواخر اسفند سال گذشته معاون درمان وزیر بهداشت اعلام کرد که ۹۰درصد هزینه‌های بستری بیماران از سوی بیمه پرداخت می‌شود و رقم پرداختی بدون آی‌سی‌یو حدود ۱۵۰هزار تومان است. او گفته بود که تمام داروها و آزمایش‌های تشخیصی کرونا در بیمارستان‌های دولتی رایگان است و فقط ۱۰ درصد هزینه خدمات هتلینگ بیمارستانی (تخت روز) بر عهده بیمار است.
۵ماه بعد، سخنگوی وزارت بهداشت این هزینه را ۲میلیون و ۵۰۰هزار تومان بدون نیاز به تخت آی‌سی‌یو و ۵میلیون و ۵۰۰با آی‌سی‌یو بدون داروی خاص اعلام کرد. اما وقتی نسرین شهریور امسال کرونا گرفت و در بیمارستان دولتی در شمال تهران بستری شد، برای هر دوز داروی رمدسیویر یک‌میلیون و ۳۰۰هزار تومان پرداخت کرد و حسابش برای ۶دوز همراه با هزینه بستری ۸میلیون تومان شد. مادر پوریا که نیازی به این داروها نداشت، هزینه ۱۱روز بستری‌اش در بیمارستانی در آمل، ۲میلیون و ۲۵۰هزار تومان شد.
بیماران بستری شده در بیمارستان‌ها و خانواده‌هایشان که در صف پرداخت ایستاده‌اند، پانزدهم اردیبهشت را فراموش نمی‌کنند؛ وقتی مدیرکل بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت خبر از رایگان بودن هزینه درمان کرونا در بیمارستان‌های دولتی داد و ۳ماه بعدش وزیر بهداشت پشت تریبون رفت و از دستورش برای رایگان درمان شدن بیماران کرونایی حتی برای مهاجران بی‌مدرک خبر داد.
بیشتر بخوانید: شرایط عجیب پذیرش بیماران کرونایی/ دامنه تصمیمات اشتباه ستاد مقابله با کرونا تا کجا ادامه دارد؟
با وجود تعرفه‌های بالای درمان کرونا در بخش خصوصی، اما بسیاری از بیمارستان‌های خصوصی ترجیح می‌دهند بیمار مبتلا به کرونا پذیرش نکنند؛البته برخی بیمارستان‌های خصوصی هم تنها بیمارانی که به‌دلیلی غیرکرونا بستری شده‌اند و بعد مشخص شود مبتلا به کرونا هستند را درمان می‌کند.
در بیمارستانی در شمال تهران هم با وجود تعرفه‌های بالای درمان، به زحمت تخت خالی برای پذیرش بیمار کرونایی پیدا می‌شود. در این بیمارستان هزینه یک شب بستری در اتاق خصوصی یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تومان و در بخش آی‌سی‌یو ۲میلیون و ۴۰۰هزار تومان است که این تعرفه برای بیمارستان‌های خصوصی دیگر هم یکسان است. اما به‌نظر می‌رسد با شیوع کرونا تعرفه‌گذاری جدیدی اتفاق افتاده که با تعرفه‌های اعلامی اختلاف بالایی دارد.
محمد جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی کشور اما می‌گوید: هزینه‌هایی که هم‌اکنون از سوی بیمارستان‌های خصوصی گرفته می‌شود، براساس قیمت تمام شده‌ای است که از سوی ستاد مقابله با کرونای تهران برای بخش خصوصی و دولتی درمان و همچنین مراکز خیریه محاسبه شده است. به بیمارستان‌های خصوصی اعلام شده که نباید بیش از مبلغ اعلام شده هزینه دریافت کنند.
به گفته او قیمت تمام‌شده برای درمان بیماران مبتلا به کرونا و غیرکرونا در دوره شیوع این بیماری است؛ چراکه بیماران غیرکرونایی هم به‌دلیل اجرای برخی پروتکل‌ها مشمول قیمت‌های تعیین‌شده می‌شوند؛ بنابراین با پایان دوره شیوع، این قیمت‌ها هم تغییر خواهد کرد. با اینکه بسیاری از بیماران از سر ناچاری سر از بیمارستان‌های خصوصی درمی‌آورند و به‌دلیل پیدا نشدن تخت خالی به سمت بیمارستان‌های خصوصی می‌روند.
اما جهانگیری می‌گوید آنچه از بیماران در بخش خصوصی دریافت می‌شود، کف هزینه‌هاست نه سقف آن: «قبلاً بخش خصوصی می‌توانست به‌صورت چکی خدمات بخرد، اما حالا تا پول ندهد نمی‌تواند کالایی بخرد. از سوی دیگر هم نمی‌تواند منتظر بماند بیمه ۲، ۳ماه دیگر به او پرداختی داشته باشد. اگر به فکر نقدینگی نباشد نمی‌تواند به مردم خدمت بدهد.»
این مسئول در سازمان نظام‌پزشکی، اقدام بیمارستان‌ها برای دریافت ورودیه را، نامتعارف نمی‌داند. با این توضیح که در گذشته هزینه‌های بستری مشخص بود، اما برای درمان کرونا، هزینه‌ها نامشخص است: «میانگین بستری در بیمارستان خصوصی، ۸تا ۱۰روز است و داروهایی که برای بیمار تجویز می‌شود، متنوع و با قیمت‌های متفاوت است؛ بنابراین مبلغی که در ابتدا گرفته می‌شود، برای تامین این هزینه‌هاست و اگر هزینه درمان کمتر شد، پول بازگردانده و اگر بیشتر شد، مابقی آن دریافت می‌شود.»
به گفته او، دانشگاه‌های علوم‌پزشکی بر روند اجرای قیمت‌گذاری درمان کرونا در بخش خصوصی نظارت دارند تا هزینه‌ها براساس قوانین دریافت شود: «اگر موردی از تخلف به ما گزارش شود، پرونده تشکیل می‌دهیم و تیمی برای بررسی اعزام می‌کنیم، اما مستقیما نظارت نمی‌کنیم.»
جهانگیری می‌گوید در این مدت چندین پرونده شکایت و تخلف تعرفه‌ای در بیمارستان‌های خصوصی گزارش شده که به تعزیرات معرفی شده‌اند. البته در مقابل خدماتی که ارائه می‌شود تعداد بالایی ندارند.
او یکی از دلایل بالا بودن قیمت خدمات در بخش خصوصی را نوسانات ارزی و تورم می‌داند. به گفته او، با وجود این میزان از افزایش قیمت‌ها، بخش خصوصی با ۸تا ۹درصد افزایش قیمت مواجه بود که رشد بسیار کمی است. بخش دولتی اعتباراتی دارد که هزینه‌هایش جبران می‌شود، اما بخش خصوصی اینطور نیست. بسیاری از تجهیزات گران شده، همه اینها در شرایطی است که ارز دولتی برای بخش خصوصی درنظر گرفته نشده و تمام خریدها با ارز آزاد انجام می‌شود.
دستگاهی که قبلا با ۵میلیون تومان تعمیر می‌شد، حالا با ۸۰میلیون تومان تعمیر می‌شود. برای جبران آن باید چقدر تعرفه‌گذاری کرد. او تأکید می‌کند که هزینه هر تخت یک‌میلیون تومان است، تعرفه آن اما ۶۶۰هزار تومان تعیین شده؛ بنابراین بخش خصوصی نزدیک به ۳۰۰هزار تومان از جیب پرداخت می‌کند. بیمارستان‌های خصوصی هرقدر بیشتر بیمار بستری کنند، بیشتر از جیب هزینه می‌کنند و ضرر می‌دهند.
محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام‌پزشکی می‌گوید که پیگیر ماجرای تعرفه‌ها در بخش خصوصی هستند تا روال منطقی به‌خود بگیرد. به گفته او، هم سازمان نظام‌پزشکی و هم ستاد مقابله با کرونای تهران قیمت تمام‌شده بستری و درمان بیماران مبتلا به کرونا را محاسبه کرده‌اند و اگر مبلغی بیش از آن از بیماران گرفته شود، برخورد می‌شود.
بخشی از ماجرای بالا بودن هزینه‌های درمان اما به قیمت داروهایی برمی‌گردد که برای این بیماران تجویز می‌شود. بابک، برای خرید داروی رمدسیویر سر از بازار سیاه درآورد تا پدرش را از مرگ نجات دهد. آنجا هر دوز دارو را ۲۵میلیون تومان می‌فروختند و در آخر با پارتی‌بازی در بیمارستانی توانست هر آمپول را ۳میلیون تومان بخرد. آمپول اکتمرا را هم هر عدد ۲میلیون و ۱۰۰هزار تومان خرید. نوع ایرانی این دارو یک‌میلیون و ۸۰۰هزار تومان است.
علی اما شانس بهتری داشت. مریضش در بیمارستان دولتی بستری بود و یک داروی رمدسیویر را با دفترچه بیمه یک‌میلیون و ۳۰۰هزار تومان خرید. او به همشهری می‌گوید، قیمت آن در بازار آزاد ۱۳تا ۱۴میلیون تومان بود. هر چند که اخیرا شنیده قیمت هر دوز به‌دلیل تولید داخلی به ۷۵۰هزار تومان رسیده است.
محمدرضا واعظ‌مهدوی، رئیس انجمن اقتصاد سلامت معتقد است که همین هزینه‌ها برای فقیرتر شدن مردم کافی است؛ هر چند که مردم قبل از اینکه راهی بیمارستان‌ها شوند به‌دلیل بیکاری و کاهش درآمدها به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند.
انتقاد اصلی او به داروهای گران‌قیمتی است که برای بیماران ضعیف تجویز می‌شود؛ درحالی‌که اثربخشی همین داروها از سوی سازمان بهداشت جهانی مورد تأیید قرار نگرفته است؛ داروهایی که در صف اول درمان در کشورهای اروپایی است در ایران کنار گذاشته شده است.
اشاره واعظ‌مهدوی درست است. اواخر مهر امسال، سازمان بهداشت جهانی با آوردن نام ۲داروی رمدسیویر و هیدروکسی‌کلروکین اعلام کرد که این دو دارو تأثیر کمی بر درمان موارد شدید کوویدـ ۱۹دارد و تأثیری بر درمان بیماران ندارد. دوم آبان مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت همین خبر را توییت کرد؛ این در حالی بود که در ۶ماه گذشته آمپول رمدسیویر با قیمت‌های نجومی در بازار آزاد فروخته می‌شد و روندش هم با کمی کاهش قیمت، همچنان ادامه دارد.
واعظ‌مهدوی می‌گوید: که در ایران داروهای ضدویروس ارزانی وجود دارد که می‌توان تجویز کرد؛ بنابراین باید وزارت بهداشت کمیته ارزیابی داشته باشد و پزشکان و بیمارستان‌ها را ترغیب کند تا از داروهای ارزان‌تری استفاده کنند. ۹۵درصد مردم می‌توانند با داروی ارزان‌تری درمان شوند.
علی فاطمی، عضو هیأت‌مدیره انجمن داروسازان ایران اما به می‌گوید: که برای ضدویروس‌ها نمی‌توان جایگزینی پیدا کرد. این دارو برای بیماران بدحال کرونا تجویز می‌شود. او می‌گوید در کنار رمدسیویر، گاهی قرص فاوی پیراویر هم تجویز می‌شود که هر ورق آن بالای ۱۰۰هزار تومان است.
محمود هادی‌پور که داروساز و کارشناس حوزه بیماران خاص است، نظر مخالفی دارد. او می‌گوید رمدسیویر به‌کار بیمارانی می‌آید که هنوز به مرحله آی‌سی‌یو نرسیده‌اند. تأکید او بر تهیه پروتکلی جامع برای درمان دارویی کروناست.
انتقاد دیگر او به سودجویی‌های اقتصادی در حوزه درمان کروناست. به گفته او، دستگاه سنجش اکسیژن که پیش از این ۱۰۰هزار تومان بود اکنون تا ۷۰۰، ۸۰۰هزار تومان در حال فروش است. قیمت‌ها منطقی نیست و نظارتی وجود ندارد و عده‌ای بر طبل گرانی می‌کوبند و به شکل‌های مختلف می‌خواهند قیمت ارز و مواداولیه دارویی و... را بالا ببرند. عده‌ای هستند که رانت و پشتوانه مالیاتی و رسانه‌ای دارند و افزایش قیمت‌ها را توصیه می‌کنند. آنها می‌خواهند هزینه‌های درمان را آزاد و مردم را به سمت بخش خصوصی هدایت کنند؛ یعنی زندگی برای ثروتمندان باشد و افراد نیازمند جانشان را از دست بدهند. از سوی دیگر، رویکردهای پیشگیرانه کوویدـ ۱۹هم مانند گذشته نیست.
هادی‌پور، کارشناس حوزه دارو هم بر همین موضوع تأکید می‌کند و معتقد است که برای کاهش هزینه‌های درمان کرونا، باید یک مرحله به عقب رفت و برای پیشگیری تلاش کرد: «نمی‌توان روی درمان و هزینه‌های آن مانور داد. باید رفتار را درست کرد و روش‌های پیشگیری را در پیش گرفت. باید به مردم استفاده از ماسک را یاد داد. هرقدر در زمینه پیشگیری اقدام شود، از هزینه‌های درمان و بستری کاسته می‌شود.»
به گفته او، به جای تجویز داروهای گران‌قیمت می‌توان در مراحل اولیه بیماری از ویتامین‌های دی و سی استفاده کرد: «نباید بیهوده برای مردم هزینه تراشید. پزشکان باید پروتکل مشخصی داشته باشند و در این زمینه به اجماع برسند. در ایران ملغمه‌ای از پروتکل‌های درمانی دنیا، اجرا می‌شود؛ درحالی‌که باید رویه درستی در پیش گرفته شود و داروهای گران‌قیمت تنها برای بیمارانی که واقعا برایشان فایده دارد، تجویز شود.»