رویداد۲۴ طبق آمار متغیرهای پولی و بانکی در شش ماهه ابتدای امسال تغییر محسوسی در سطح سپرده‌های بانکی ایجاد شده اما مهم‌تر از آن، ترکیب این سپرده‌هاست که آن‌ها هم تحولات قابل ملاحظه‌ای داشته است.
مهم‌ترین تغییر محسوس در ترکیب سپرده‌های بانکی، خروج محسوس نقدینگی از سپرده‌های یکساله بوده به شکلی که در نیمه اول سال ۹۹، سپرده‌های جاری در نمونه منتخب مجموعا حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان(۱۳.۳ درصد) کاهش یافته است.
این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، سپرده‌های یکساله بیشترین سهم را در افزایش سپرده‌های بانکی داشته‌اند.
تحولات فضای اقتصاد کلان، نااطمینانی و بی‌ثباتی‌های ایجاد شده در ماه‌های اخیر، رشد نرخ تورم و فرصت کسب سود در انواع بازار دارایی‌ها در کنار پایین نگه داشتن نرخ سود سپرده‌های بانکی عمده‌ترین علل کاهش تمایل به نگهداری سپرده‌های یکساله بوده است.
در چنین شرایطی بانک‌ها دو اقدام انجام دادند یکی افزایش سود سپرده‌ها آن هم بدون دستور قانونی (البته تاکنون) و دوم ارائه طرح‌های مختلفی است که به جذب سپرده طولانی‌مدت کمک می‌کند.
یکی از راه‌هایی که بانک‌ها این روزها برای جذب سپرده بلندمدت استفاده می‌کنند ارائه طرح‌هایی برای دریافت تسهیلات با وثیقه کردن سپرده است.
در این روش‌سپرده‌گذار ضمن دریافت سود علی‌الحساب سالانه سپرده سرمایه‌گذاری خودش، می‌تواند از تسهیلات نیز استفاده کند.
نسبت تسهیلات به سپرده در بانک‌های مختلف و طرح‌های متفاوتی که آن‌ها ارائه می‌دهند با یکدیگر متفاوتند. در بسیاری از این طرح‌ها امکان واگذاری امتیاز این تسهیلات به دیگران نیز وجود دارد.
مثلا در حال حاضر بانک سپه در طرح باران 2 تسهیلات با نرخ سود دو تا 17 درصد در مدت زمان 12 ماهه، 24 ماهه و 36 ماهه می‌دهد. در این طرح میزان ماندگاری سپرده شما است که تعیین می‌کند تا چه میزان می‌توانید با سپرده خود وام بگیرید. برای مثال اگر 180 روز سپرده را در بانک بگذارید، می‌توانید به اندازه مبلغ سپرده‌تان وام دریافت کنید.
بیشتر بخوانید: هشدار بانک مرکزی به متقاضیان وام
مطابق قانون سپرده‌گذار باید بتواند نرخی سود قانونی برای سپرده‌اش دریافت کند اما ظاهرا برخی بانک‌ها به این مساله کمتر توجه می‌کنند. یا سودی به سپرده نمی‌دهند یا سودی کمتر از نرخ مصوب را برای سپرده وثیقه شده در نظر می‌گیرند.
محمدرضا جمشیدی، دبیر کانون بانک‌های خصوصی تاکید می‌کند که مطابق با مقررات بانک مرکزی بانک عامل حتما باید به سپرده‌ای که وثیقه قرار داده شده نرخ سود قانونی ( 16 درصد یک ساله و 18 درصد دو ساله) بدهد در غیر این صورت از قانون تخطی کرده است.
او می‌گوید: برخی بانک‌ها نرخ سود کمتری به سپرده می‌دهند و در مقابل تسهیلات را هم با نرخ سود کمتری می‌دهند در حالی که این کار قانونی نیست و به عبارتی فریب دادن مشتری است. در واقع این تسهیلات به این دلیل با نرخ سود ترجیحی به شما داده می‌شود که شما به سپرده خود در طولانی‌مدت دست نزده‌اید نه به این شکل که بانک‌ها تسهیلات ترجیحی را در جای دیگری جبران کنند.
جمشیدی به مردم هشدار می‌دهد: توجه کنید که بانک اجازه ندارد به بهانه تسهیلات سود کمتری به سپرده وثیقه شده شما بدهد.
البته به باور او با سودهای فعلی و نسبت آن با نرخ تورم، این طرح‌ها هم نمی‌تواند کمکی به شبکه بانکی برای جذب سپرده بلندمدت کند چرا که با توجه به تورم فعلی مردم ترجیح می‌دهند سریع‌تر بتوانند به پولشان دسترسی داشته باشند پس سپرد‌ه‌کوتاه مدت برایشان مطلوب‌تر است.