رویداد۲۴ مدتهاست که رسانه تعریفی متفاوت پیدا کرده است؛ دیگر کسی برای خرید روزنامه هزینه نمیکند تا اخبار دیروز را بخواند. حالا همه اخبار را در لحظه دنبال میکنند، نه ۲۴ ساعت بعد از وقوع ماجرا. مثل ماجرای ترور سردار سلیمانی که در اولین ساعات بامداد جمعه اتفاق افتاد و روزنامهها تازه یک روز بعد تیتر زدند سردار سلیمانی ترور شد. برای تحلیل خبر نیز کمتر کسی به سراغ روزنامهها میرود. سایتهای آنلاین و شبکههای اجتماعی معتبر آنها، پس از بروز یک اتفاق، تحلیل یک موضوع را بسیار زودتر از روزنامهها منتشر میکنند و طبیعتا در چنین فضایی، این شبکههای اجتماعی است که حرف اول را میزند. حالا اگر یک رسانه در شبکههای اجتماعی فعال نباشد، اثر گذاری خود را به صورت کامل از دست میدهد و آن را رسانه مرده مینامند. بنابراین همه رسانهها از خبرگزاریهای بزرگ گرفته تا تلویزیونها و رادیوها سعی دارند در شبکههای اجتماعی حضوری موثر داشته باشند.
در این گزارش به بررسی رسانههای فارسی پرداختهایم که در اینستاگرام بیشترین فالوور دارند و بیشترین اخبار را منتشر میکنند. اخیراً ابوالفضل حاجی زادگان پژوهشگر اجتماعی بررسی روی رسانههای صفحات بالای ۵۰۰ هزار فالوور در اینستاگرام انجام داده است. او این اطلاعات را در اختیار رویداد۲۴ قرار داده است. بررسیهای حاجی زادگان نشان میدهد در حال حاضر ۱۵ صفحه فارسیزبان بیش از ۵۰۰ هزار دنبال کننده در اینستاگرام فعالیت دارند.
در صدر این جدول، رادیو جوان قرار دارد. البته رادیو جوان را نمیتوان یک رسانه به معنای عام در نظر گرفت. این شبکه اجتماعی موزیک ویدیوهای خوانندگان ایرانی خارج از ایران را منتشر میکند و عموماً این موزیک ویدیوها با استقبال زیاد مخاطبان مواجه میشوند. این رسانه در اینستاگرام پیش از ۱۱ میلیون فالوئر دارد.
در رده دوم این جدول بیبیسی فارسی با حدود ۱۰ میلیون فالوور قرار دارد. میتوان بیبیسی فارسی را مهمترین رسانه سیاسی در پلتفرم اینستاگرام برای فارسی زبانان به شمار آورد.
بعد از بیبیسی فارسی، شبکه من و تو هم با ۵ میلیون فالوور یکی از شبکههای موثر در رسانههای فارسی زبان اینستاگرام است. در رده چهارم این جدول صفحه اینستاگرام ورزش سه قرار دارد که اتفاق عجیبی نیست. سایت ورزش سه پر بینندهترین سایت فارسی زبان است و صرفاً به انتشار اخبار ورزشی به خصوص فوتبال تمرکز دارد.
شبکه ایران اینترنشنال، مثلث رسانههای فارسی زبان لندن را کامل میکند. ایران اینترنشنال سه میلیون فالوور دارد. در ردههای بعدی هم دو رسانههای دیگر مخالف نظام قرار دارند؛ رادیو فردا و صدای آمریکا با حدود دو میلیون فالوور هفتمین و هشتمین رسانههایی هستند که مورد استقبال فارسی زبانان سراسر دنیا قرار میگیرند. یورونیوز فارسی در رده بعدی قرار گرفته است که احتمالاً فارسی زبانان غیر ایرانی زیادی نیز اخبار آن را پیگیری کنند.
بیشتر بخوانید: اعتراض با هشتگها/ آیا طوفانهای توییتری تاثیری بر رفتار حاکمیت دارد؟
به گزارش رویداد۲۴ در میان رسانههای گفتهشده، یورونیوز عموماً مواضع سیاسی مخالف جمهوری اسلامی ندارد و سایت آن در ایران فیلتر نیست. با این حال اولین خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی که در اینستاگرام مخاطبان زیادی دارد خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که بیش از یک میلیون فالوور در اینستاگرام دارد.
در ردههای بعدی چند کانال خبری دیگر هم وجود دارند که بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون فالوور را دارند. ام.بی.سی پرشیا، که صفحه رسمی شبکه تلویزیونی به همین نام است، کانال دویچه وله فارسی که وابسته به شبکه رادیو دویچه وله آلمان است و صفحه آمدنیوز و صفحه اخبار فوری، صفحه بصیرت امار و صفحه خبرگزاری ایسنا بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون فالوور دارند.
نکته جالب در میان این رسانهها این است که آمدنیوز، اخبار فوری و بصیرت عمار هر سه مجموعههای خبری هستند که با محوریت شبکههای اجتماعی شکل گرفتند. یعنی شهرت کانال تلگرامی یا اینستاگرام آنها بیشتر از سایت خبری احتمالی آنهاست.
بصیرت عمار سایت خبری ندارد. این رسانه، یک رسانه اصولگرای رادیکال به شمار میرود و منتقد سرسخت اصلاح طلبان و دولت روحانی است. اخبار فوری هم گرایش نزدیک به اصولگرایان دارد.
خبرگزاری ایسنا با ۵۶۵ هزار دنبال کننده، مهمترین صفحه اصلاح طلبان در اینستاگرام فارسی به شمار میرود و هیچ رسانهای به اندازه آن نتوانسته در اینستاگرام مخاطب جذب کند.
اگر خبرگزاریها را در دستهبندی دیگری قرار دهیم، در میان سایتهای خبری اینستاگرام سایت رویداد۲۴ پرمخاطبترین پیج اینستاگرامی در ایران است. این پیج با ۳۱۷ هزار فالوور فاصله زیادی با رقبای خود دارد زیرا مخاطبان دیگر سایتها عمدتا زیر ۲۰۰ هزار نفر است. از لحاظ تعداد انتشار خبر رویداد۲۴ با سایر رقبای خود فاصله دارد. بیشترین تعداد پست مربوط به صدای آمریکا با ۵۵ هزار پست و خبرگزاری فارس با «من و تو» با ۴۸ هزار پست است، در حالیکه تعداد انتشار خبر و تحلیل در اینستاگرام سایت رویداد۲۴ به بیش از ۶۸ هزار پست رسیده است.
نکته قابل توجه در این فهرست غیبت معنادار شبکههای تلویزیونی و خبری وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. مثلا کانال ام.بی.سی پرشیا هیچ برنامهای جز معرفی برنامه ندارد، اما مخاطبان زیادی در اینستاگرام دارد. اینستاگرام شبکه خبر ۶۰ هزار و خبرگزاری صدا و سیما ۳۰۰ هزار دنبال کننده دارد.
بعضی از خبرگزاریهای اصولگرا در زمان شهادت سردار سلیمانی توسط اینستاگرام فیلتر شدند، اما خبرگزاری فارس فیلتر نشد و این فرصت برای آن به وجود آمد که رشد زیادی در اینستاگرام داشته باشد. جدول زیر وضعیت مهمترین پیجهای اینستاگرامی برای مخاطبان ایران را نشان میدهد.