رویداد۲۴ علیرضا نجفی: تصویر ثبت شده در روز ۲۲ ژانویه سال ۱۹۰۵ که سربازان نیکلای دوم تزار روسیه، به روی معترضان آتش گشود و تعداد زیادی از مخالفان خود را در خیابان‌های سنت پترزبورگ کشت.
«تزار دیگر وجود ندارد؛ رودی از خون میان تزار و مردم فاصله انداخته است.» این عبارتی است که گئورگی گاپون پس از یکشنبه خونین سال ۱۹۰۵ روسیه گفت. یکشنبه خونین واقعه‌ای تلخ بود که در آن کشتار مردم گرسنه و معترض چهره تزار را از پدر حامی ملت و قدیس خیرخواه تبدیل به مستبدی خونخوار کرد.
روسیه در سال‌های ابتدایی قرن بیستم اوضاع وخیمی داشت؛ فقر و تبعیض طبقاتی، فساد گسترده و ماجراجویی نظامی در کشور‌های دیگر. نان و غذا بسیار کم و گران بود و مردم روسیه به معنای واقعی کلمه غم نان داشتند. این‌ها همه باعث اعتراض مردم شده بود.
در ژانویه ۱۹۰۵ اعتصاب‌های سراسری در اعتراض به جنگ با ژاپن در کشور رخ داد. این اعتصابات به زودی تبدیل به تظاهرات خیابانی شد که کاملا صلح‌آمیز بود. کارگران و گرسنگان دست به تظاهراتی زدند که در آن هیچگونه سلاحی حمل نمی‌شد و هیچگونه توهینی به تزار نشد. مردم در سرمای شدید سنت پترزبورگ دست به تظاهرات زدند که به گرانی و فقر خود به صورت صلح آمیز اعتراض کنند.
بیشتر بخوانید: تصاویر نایابی از اتحاد شوروی در دوران کمونیسم
به گزارش رویداد۲۴ کشیشی به نام گئورگی گاپون رهبر تظاهرات بود و مردم علاوه بر اعتراض به گرانی و فقر خواستار حق رای عمومی و پایان دادن به ماجراجویی‌های نظامی روسیه در ژاپن نیز بودند. تزار، اما با خشونت تمام این تظاهرات را سرکوب کرد. به سربازان دستور شلیک و جمع آوری سریع اعتراضات را داد و به مسئولان رده بالای حکومت گفت در حالی که کشور در جنگ است و دشمنان روسیه چشم طمع به آن دارند هیچگونه تحریکی از داخل نباید تحمل شود.
سربازان به دستور تزار مردم را به گلوله بستند و بیش از هزار نفر در روز ۲۲ ژانویه سال ۱۹۰۵ در روسیه کشته شدند. خیابان‌ها مملو از خون معترضان بود و این سبعیت تزار همگان را شگفت زده کرده بود.
مردم روسیه این روز را یکشنبه خونین نامیدند و پس از آن تمام تلاش مردم روسیه به یک چیز خلاصه می‌شد: سقوط تزار. تزار تا پیش از آن نقش «پدر ملت» را داشت و توسط کلیسای ارتدوکس روسیه به عنوان قدیس شناخته می‌شد. بسیاری از مردم نیز به این اعتبار وی را دوست داشتند و برایشان قابل احترام بود. اما پس از یکشنبه خونین چنین تصوری از اساس تخریب شد و خون‌های ریخته شده در سال‌های بعدی حکومت هیچگاه از دامن تزار پاک نشد.
خشم فراگیر و فزاینده ملت نسبت به تزار پس از یکشنبه خونین هر روز بیشتر می‌شد و نهایتا دوازده سال پس از آن انقلاب عظیمی در روسیه رخ داد که در آن مردم تزار را ساقط کردند و وی و خانواده‌اش را به قتل رساندند. خون بیش از هزار نفر که در ژانویه ۱۹۰۵ ریخته شد به خلاف تصور تزار را نجات نداد، بلکه باعث سقوطش شد و در سال ۱۹۱۷ یکی از بزرگترین انقلاب‌های جهان در روسیه رخ داد و کمونیست‌ها به رهبری ولادیمیر لنین توانستند حکومت تزار را سرنگون کنند.