رویداد24-شهرداری تهران باز هم در فضای مجازی طوفان به پا کرد؛ این بار با نصب بیلبوردهایی با نام «حقوق بشر آمریکایی» و با هدف نشان دادن ضعف ها و مشکلات اجتماعی جامعه آمریکا. بیلبوردهایی که خیلی زود برخلاف آنچه مسئولان شهرداری انتظار داشتند با واکنش برخی از کاربران شبکه های اجتماعی مواجه شد.
شهرداری در این بیلبوردها جمله هایی چون: «در آمریکا از هر ٥ نوزاد ٢ نوزاد به صورت نامشروع به دنیا می آیند» یا «در هر ٩ ثانیه یک زن آمریکایی مورد ضرب و شتم قرار می گیرد.» به کار برد. اما کاربران شبکه های اجتماعی در مقابل با هشتگ «بنر پیشنهادی برای شهرداری تهران» تعداد زیادی جمله با واقعیت های اجتماعی ایران را به شهرداری پیشنهاد کردند؛ مثلا «آیا می دانستید تهران از نظر كیفیت زندگی در میان ١٤٠ پایتخت دنیا موفق به كسب مقام شامخ ٨٠ ام شده است؟»
دامنه این هشتگ به قدری زیاد شد که در روزهای آخر هفته به مهم ترین موضوع شبکه های اجتماعی تبدیل شد و هزاران پست با این هشتگ در توییتر و تلگرام نوشته شد. نوشته های کاربرانی که به شهرداری پیشنهاد بنر داده اند بیشتر به مسائل اجتماعی و معضلاتی که جامعه ایران درگیر آن است، می پردازد. ازدواج یکی از آنها است: «از هر ۱۰ عاشق ۹ نفر به دلیل نداشتن پول و خونه از ازدواج منصرف می شوند.» یا بیکاری که مشکل بسیاری از جوانان ایرانی است: « منم تنهام، اگه می شه واسه بیکاری و بی پولی منم بنر بزن جناب شهردار.»
برملاشدن فیش های میلیونی هم در این پیشنهادها جای خود را پیدا کرد: «آیا می دانید در همین تهران، عده ای به نون شب محتاجن و عده ای دیگر «ماهیانه» چندده میلیون حقوق باكمترین زحمت از دولت دریافت می كنند؟» پیام ها به رفتارهای گذشته شهرداری و تضادش با شعارهای امروزش هم پرداخت: «آیا می دانید علی چراغی در اثر برخورد اتفاقی با پنجه بوکس مأموران شهرداری تهران مُرد؟» پست هایی درباره کار کودکان مانند «آیا می دانید روزانه ده ها کودک در شهر تهران دستفروشی می کنند؟» و یا در حوزه سلامت مانند: «آیا می دانستید در استان سیستان و بلوچستان از هر صدهزار نفر، ۷۸ نفر مبتلا به سل هستند؟» هم در فضای مجازی بسیار دیده شدند.
خواستم بگویم مسئولان حواسشان باشد
این نخستین بار نیست که شهرداری تهران بعد از توافق هسته ای ایران با آمریکا و کشورهای اروپایی بیلبوردهایی از این دست را به صورت گسترده در شهر با شعارهایی این چنینی پر می کند. در بحبوحه مذاکرات هسته ای هم بیلبوردهایی با نام «صداقت آمریکایی» در شهر منتشر شد که در آنها با استفاده از طرح و عکس درباره مذاکره با آمریکا هشدار داده شده بود؛ این بنرها با انتقاد بسیاری ازجمله وزارت امورخارجه و اعضای اصلاح طلب شورای شهر تهران مواجه شد. غلامرضا انصاری یکی از اعضای این فراکسیون شورای شهر بود که در جلسه علنی شورا نصب این بیلبوردها را کاری «غیراصولی و ضدامنیت ملی» دانسته بود.
البته گویا محسن پیرهادی، عضو شورای شهر تهران و رئیس سازمان بسیج شهرداری تهران در جریان نصب بیلبوردهای صداقت آمریکایی بوده؛ چراکه در این باره گفته بود: «تعدادی از تشکل های خودجوش مردمی این پوسترها را طراحی و نصب کرده اند و پیش از این که نصب کنند به ما اطلاع داده بودند. ما در بسیج شهرداری تهران اطلاع داشتیم و مانع از نصب این پوسترها و تصاویر نشدیم چون محتوای آنها را خارج از سیاست های نظام ندیدیم.»
اقبال شاکری یکی از اعضای اصولگرای شورای شهر تهران در گفت وگو با «شهروند» معتقد است که نصب این بیلبوردها «یک کار ملی است و به هیچ وجه سیاسی کاری» نیست و با منافع کشور سروکار دارد.
شاکری از این که این بیلبوردها با واکنش منفی بخشی از جامعه مواجه شده، متعجب است و می گوید هدف اصلی از این کار این بوده که به مسئولان و مردم یادآوری شود که در مراودات و معامله و مذاکره با آمریکا «حواسشان جمع باشد» که با چه حکومتی مواجه اند. او این بنرها را «بازخوانی رفتارهای یک حکومت زورگوی قلدرمآب» می داند که در چند دهه اخیر رفتارهایش در تضاد با منافع مردم ایران بوده است و بر همین اساس «باید حواسمان باشد که در معاهدات با آمریکا حقوق ملت پایمال نشود.»
او دلیل دوم نصب این بنرها روی بیلبوردهای تهران را نزدیکی به روز قدس دانست چرا که آمریکا بزرگترین حامی اسراییل است و به این کشور بودجه می دهد و اجازه نمی دهد در مجامع بین المللی هیچ قطعنامه ای علیه اسراییل صادر شود.
شاکری در پاسخ به این که «وضعیت تولد نوزادان آمریکایی چگونه به شناساندن دولت زورگوی آمریکا منجر می شود؟» می گوید این نوع اطلاعات هم «جنبه دیگری» از کار را نشان می دهد چون به اعتقاد او «فرهنگی که در درون خود انواع مصیبت ها را دارد، نمی تواند پیام دوستی برای دیگر کشورها داشته باشد» و همچنین نشان می دهد «کشورها باید به توانمندی و نیروهای خود اتکا کنند.»
این عضو اصولگرای شورای شهر تهران معتقد است وقتی آمریکا تمام راه های زندگی مردم ایران را بسته و در سیستم های بانکی سنگ اندازی می کند «بالاخره ما هم باید دادی و فریادی بزنیم» و نمی توان سکوت کرد. به اعتقاد او هدف این بنرها بیش از این که نشان دادن «مفاسد و معایب» جامعه آمریکا باشد این است که نشان دهد دولت آمریکا چگونه منافع مردم ایران را با رفتارهای خود به خطر انداخته است.
بازخورد منفی به دلیل کاهش اعتماد اجتماعی به منبع پیام
اما چرا جامعه پیام مورد هدف طراحان این بنرها را درک نکرده است و اتفاقا با واکنش منفی آنها مواجه شده است؟ غلامرضا علیزاده، جامعه شناس و مدرس دانشگاه این موضوع را وابسته به عوامل متعددی می داند. به عقیده او بخشی از عوامل موثر در واکنش منفی جامعه به این گونه شعارهای تبلیغاتی «عوامل نزدیک» هستند و آنچه به عنوان یک عامل زیربنایی در انتقال مفهوم «اثر جدلی و معکوس» دارد از نظر جامعه شناسی ارتباطات «کاهش اعتماد اجتماعی به منبع پیام» است.
علیزاده با اشاره به موضوع می گوید: «یکی از عواملی که باعث می شود نبود اعتماد به منبع خبر به صورت واگیر اجتماعی در لایه های مختلف تسری پیدا کند، این است که اصولا جامعه زمانی که با نارسایی ها مواجه است، انتظار دارد مسائل درون جغرافیایی به وسیله مسئولان مطرح و برای آنها راهبرد اجرایی ارایه شود.»
به عقیده این جامعه شناس این نوع پیام ها از دید مردم «فرار به جلو و فرافکنی» تلقی می شود چون مردم به این نتیجه می رسند که برای «پوشش مسائل جامعه و لاپوشانی کردن مشکلات جامعه از مسائل کشورهای دیگر استفاده می شود و جنبه های منفی آن کشورها برجسته می شود و این طور القا می شود که فقط ما نیستیم که مشکل داریم و همه جهان مشکل دارند.»
او این گزاره که «همه جای جهان مشکل دارند» را گزاره درستی می داند اما معتقد است مردم انتظار دارند هزینه هایی که برای شعار و بنر می شود «راهکاری برای جامعه خودی داشته باشد و برای مشکلاتی مانند بیکاری، اعتیاد، طلاق، آلودگی، ترافیک و سایر پدیده ها راهکاری در آنها ارایه شود.»
این جامعه شناس همچنین معتقد است در این بیلبوردها و بنرها «مسأله غیرواقعی گفته نمی شود اما به این دلیل مردم به آن واکنش منفی نشان می دهند چون دانستن آنها مشکلی از مردم حل نمی کند» ضمن این که گفتن این پیام ها با این که «با حسن نیت همراه است اثر عکس دارد.» به گفته علیزاده در جامعه شناسی ارتباطات اجتماعی «هرگاه جامعه ای مورد یورش قرار گیرد نوعی هم حسی در جوامع دیگر ایجاد می کند، درست مانند نقش منفی فیلم ها که حتی اگر به او ظلم شود مردم با او احساس همدردی می کنند.»
او همچنین می گوید مردم در مقابل این نوع شعارها و اطلاعات دست به مقایسه می زنند و در این باره فکر می کنند که «چرا سالانه هزاران نفر از تحصیلکردگان کشور که هزینه بسیاری برای آنها شده از کشور خارج می شوند و این خروج میلیاردها دلار به کشور صدمه می زند و مقصد اغلب این افراد هم آمریکا است؟» به گفته علیزاده برخی شعارها با «این واقعیت ها تضاد و تزاحم» دارد که باعث می شود خروجی آنها آن گونه نباشد که طراحان آن انتظار دارند.
این مدرس دانشگاه همچنین این موضوع را اضافه می کند که «مباحث تبلیغی و ترویجی و ارتباطات کلامی تکنیک ها و فنونی دارد و برای تأثیر باید کلمات با مهارت کنار هم چیده شوند؛ ضمن این که گیرندگان پیام هم باید مشخص شوند و لایه های مختلف درآمدی، اجتماعی و سنی آنها مشخص شود.»
علیزاده یکی دیگر از عوامل بی اعتمادی به منبع پیام را «رفتارهای گذشته منبع پیام» می داند و معتقد است با این که شهرداری کارهای بزرگی انجام داده اما مردم انتظار دارند شهرداری به مشکلات خود آنها بپردازد و ارتباطش با لایه های اجتماعی مختلف افزایش پیدا کند.»
منبع: روزنامه شهروند