رویداد۲۴ دکتر نوشین محمدحسینی در نشست ویدیوکنفرانسی با خبرنگاران، با اشاره به هفته اطلاع رسانی دارو‌های آنتی میکروبیال، گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از موثرترین و مهمترین دارو‌هایی هستند که می‌توانند در حیات بشری نقش داشته باشند. تنها بیماری‌های عفونی به آنتی‌بیوتیک وابسته نیستند، بلکه انواع شیمی درمانی‌ها، جراحی‌ها و بسیاری از فرایند‌های پزشکی به وجود آنتی بیوتکی‌ها و تاثیر آن‌ها وابسته است. از طرفی متاسفانه مقاومت میکروب‌ها به آنتی‌بیوتیک‌ها باعث این ترس شده که به روزی بازگردیم که هنوز آنتی بیوتیک کشف نشده بود.
وی افزود: همزمان با پیدایش آنتی بیوتیکها مقاومت میکروبی هم آغاز شده است. به عنوان مثال از اولین سالی که پنی سیلین وارد بازار شده است، بلافاصله سال بعد از آن مقاومت به پنی سیلین گزارش شده است، اما در سال‌های اول مرتبا آنتی بیوتیک‌های جدید به بازار آمده و در نتیجه مقاومت آنتی بیوتیک کمتر بوده است. اما در حال حاض آنتی بیوتیک جدید بسیار کمی به بازار دارویی عرضه می‌شود، اما هر روز گزارش جدیدی از مقاومت میکروبی داریم و با این روند کم کم به طور کامل در مقابل میکروب‌ها خلع سلام می‌شویم.
معضل مصرف بی‌رویه آنتی بیوتیکها در دوران کرونا
وی ادامه داد: بر همین اساس دنیا یک هفته را برای حفاظت از آنتی‌بیوتیک‌های باقی مانده گذاشته تا توجه را به بحث مقاومت میکروبی جلب کند. امسال با توجه به شیوع کرونا این مشکل چندین برابر هم شده است. هر ساله در این موقع از سال به دلیل شیوع آنفلوآنزا، شاهد مصرف بی رویه و نادرست و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها بودیم، اکنون هم با توجه به شیوع کرونا می‌بینیم که مشکلات در این حوزه چندین برابر شده است. از طرفی تا سال گذشته هفته جهانی آنتی بیوتیکها را داشتیم، اما امسال نام آن به هفته دارو‌های آنتی میکروبیال تغییر کرده است. بر این اساس تا سال قبل فقط نگران آنتی‌بیوتیک‌ها بودند، اما امسال نگرانی به دارو‌های ضد انگل، ضد ویروس و ضد قارچ هم گسترش پیدا کرده است و متاسفانه در مقابل این داروها هم مقاومت ایجاد شده است.
قطع مصرف خودسرانه داروها، ممنوع
محمدحسینی در پاسخ به سوال ایسنا، درباره میزان مصرف خودسرانه دارو، گفت: باید توجه کرد که مصرف آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک، تنها مورد مصرف خودسرانه نیست، بلکه گاهی پزشکمان را مجبور و اصرار می‌کنیم که برایمان آنتی بیوتیک تجویز کند یا بسیاری از افراد به محض قطع علائم، داروی آنتی بیوتیک را قطع می‌کنند که این موارد هم جزو مصرف خودسرانه محسوب می‌شوند. باید توجه کرد که وقتی میکروب‌ها به یک سطحی در بدن می‌رسند، علائم ایجاد می‌شود، حال وقتی آنتی بیوتیک را شروع می‌کنیم، اولین گروه میکروب‌هایی که از بین می‌روند، ضعیف‌ترین آن‌ها هستند؛ بنابراین وقی علائم قطع می‌شود، همه میکروب‌ها از بین نرفته‌اند، بلکه تعداد زیادی از آن‌ها که میکروب‌های ضعیف‌تر هستند، از بین رفته‌اند و میکروب‌های قوی‌تر هنوز باقی ماندند و تعدادشان کم است و فرد دیگر علامت ندارد.
وی افزود: حال اگر آنتی بیوتیک را قطع کند، میکروب قوی که آنتی بیوتیک را شناخته، در بدن باقی می‌ماند و این بار به محیط بیشتر دسترسی دارد و چند وقت دیگر فرد دوباره بیمار می‌شود و در عین حال به آنتی بیوتیک مقاوم می‌شود و به آنتی بیوتیک قوی‌تری نیاز خواهد داشت. یکی دیگر از موارد مصرف خودسرانه این است که صرف توصیه دوست یا به دلیل شباهت علائم با یک بیماری همان آنتی بیوتیک را مصرف می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: واکسن کرونا بالاخره کی به ایران می‌رسد؟ +فیلم
رتبه ایران در دنیا از نظر مصرف خودسرانه آنتی بیوتیکها
وی گفت: البته در هیچ کجای دنیا آمار دقیقی از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیکها وجود ندارد، اما آمار احتمالی وجود دارد. زیرا از روی فروش آنتی بیوتیکها و اختلاف میان تجویز و فروش آنتی‌بیوتیک می‌توانید حدس بزنید که مصرف خودسرانه و غیرمنطقی چقدر است. متاسفانه این میزان در کشور ما بالاست. مقام ایران در بین ۶۵ کشور جهان از نظر مصرف خودسرانه آنتی بیوتیکها، کشور دوم یا سوم است و بعد از ما ترکیه و سودان قرار دارند.
سهم آنتی بیوتیک در نسخ تجویزی پزشکان
وی درپاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره سرانجام مدیریت تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها از سوی پزشکان، افزود: گروه تجویز و مصرف منطقی دارو در کشور سال‌هاست که فعالیت می‌کند که در دو شاخه جداگانه هم برای فرهنگ‌سازی مصرف دارو برای مردم و هم برای آموزش به پزشکان در این زمینه فعالیت کرده است و این اقدامات باعث شده که از آمار ۵۱ درصدی وجود آنتی بیوتیکها در نسخ پزشکان به حدود ۳۹ درصد رسیده‌ایم که پیشرفت بسیار خوبی است، اما هنوز آمار خوبی نیست. زیرا توصیه سازمان بهداشت جهانی این است که آمار تجویز آنتی بیوتیکها در نسخ حدود ۳۰ درصد باشد.
مترونیدازول؛ پرمصرف‌ترین آنتی بیوتیک در کشور
رویداد۲۴ محمدحسینی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور، گفت: بیشترین میزان مصرف در آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی به ترتیب مترونیدازول که در صف اول قرار دارد، سپس آموکسی‌سیلین، کواموکسی‌کلاو، سفالکسین، سیپرو فلوکساسین، سفکسیم و آزیترومایسین قرار دارند که این‌ها آنتی بیوتیک‌های خوراکی پرمصرف ما هستند. در حوزه آنتی بیوتیک‌های تزریقی بالاترین میزان مصرف را پنی‌سیلین‌ها دارند. به خصوص پنی‌سیلین شش سه سه که در صف اول قرار دارد و بعد از آن هم جنتامایسین، سفازولین و سفتریاکسون قرار می‌گیرد. این داروها در صف اول تجویز و مصرف در کشور قرار دارند.
وی تاکید کرد: خواهشم این است که با شنیدن نام این آنتی بیوتیکها آن‌ها را مصرف نکنید، مصرف آنتی بیوتیک به ویژه در بیماری‌های ویروسی نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه با از بین بردن میکروب‌های خوب داخل روده که به جذب غذا کمک کرده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند، ما را در مقابل ویروس‌ها بی سلاح‌تر می‌کنند. اجازه دهید که پزشک نوع آنتی بیوتیک و زمان مصرف آن را تعیین کند و بعد دست به مصرف آنتی بیوتیک بزنید.