از همان ابتدای شیوع بیماری کرونا آغاز قرنطینه در بسیاری از کشورها بسیاری از مربیان و متخصصان تغذیه نسبت به تغییر سبک زندگی مردم و چاق شدن آنها هشدار دادند. تعطیلی باشگاه‌های ورزشی، خانه نشین شدن مردم و دورکاری باعث شده که زمان زیادی از روز کاملاً بی‌حرکت باشیم و حتی برای خرید مایحتاج از خانه بیرون نرویم و به سرویس‌های تحویل کالا سفارش خرید دهیم. از طرفی روی آوردن به خوردن غذا و تنقلات برای کنار آمدن با استرس ناشی از شیوع کرونا این نگرانی‌ها را جدی‌تر کرد. بسیاری از ما ورزش می‌کردیم یا حداقل مسیری را پیاده روی می‌کردیم اما برنامه‌هایمان در این چند ماه بسیار تغییر پیدا کرده است. علاوه بر کم تحرکی ناشی از خانه نشینی غذا خوردن برای کنار آمدن با نگرانی‌ها به چاقی و اضافه وزن دامن زده است .از طرفی با تعطیلی‌ها خیلی‌ها به فکر درست کردن نان و شیرینی و پیتزا در خانه افتادند که اینها در همان ماه‌های فروردین و اردیبهشت بیشتر بود اما الان هم کم نیست و همین هم به روند اضافه وزن کمک می‌کند.
این چاق شدن در دوران کرونا تنها مخصوص کشور ما نیست و تمام کشورهای جهان با آن مواجه هستند. به همین دلیل هم سازمان جهانی بهداشت دستورالعملی برای فعال‌ماندن و سلامت افراد در این دوران منتشر کرده است تا با فعالیت بیشتر اضافه وزن و خطرات ناشی از آن کمتر شود. سازمان بهداشت جهانی تاکید می‌کند که نباید بدن را به مدت طولانی در وضعیت سکون قرار دهیم و چند دقیقه حرکات کششی ساده و راه رفتن در منزل نقش مهمی در عملکرد عضلات و استخوان‌ها و بهبود گردش خون دارند. فعالیت بدنی منظم فشار خون را کاهش می‌دهد، وزن را کنترل می‌کند، احتمال حمله قلبی و سکته مغزی، دیابت و سرطان را کاهش می‌دهد. تمام این شرایط می‌توانند حساسیت نسبت به کووید ـ ۱۹ را هم کاهش دهد. کاهش احتمال بروز افسردگی، بهبود خلق و خو و کاهش احتمال زوال شناختی نیز از دیگر فواید فعالیت بدنی منظم است. مشکلاتی که در دوران همه گیری کرونا بیشتر شاهدش هستیم.
سازمان بهداشت جهانی میزان فعالیت بدنی لازم برای گروه‌های سنی مختلف را مشخص کرده است:
کودکان زیر یک سال: تمام کودکان زیر یک سال باید حداقل ۳۰ دقیقه در روز و در زمان بیداری در حالتی باشند که اصطلاحاً Tummy time نام دارد. در این حالت کودکان شیرخوار روی شکم قرار دارند و راستای گردن بالاتر از سطح سطح زمین است و دست و پای خود را تکان می‌دهند. این حرکت برای رشد عضلات گردن، تنه و جلوگیری از تغییر شکل جمجمه ضروری است. البته این حرکت باید با نظارت والدین باشد. همچنین والدین می‌توانند نوزاد را چندین بار در روز ماساژ و نرمش ملایم دهند.
کودکان زیر پنج سال: تمام کودکان زیر پنج سال باید حداقل ۱۸۰ دقیقه در روز فعالیت‌های بدنی مختلف با شدت‌های متفاوت داشته باشند. کودکان ۳ تا ۴ ساله باید ۶۰ دقیقه از این زمان را فعالیت‌هایی با شدت متوسط و شدید داشته باشند.
کودکان و نوجوانان ۵ تا ۱۷ ساله: همه کودکان و نوجوانان ۵ تا ۱۷ ساله باید حداقل ۶۰ دقیقه در روز فعالیت متوسط تا شدید داشته باشند. این فعالیت مهمترین عامل در تقویت عضلات و استخوان‌هاست.
بزرگسالان بالای ۱۸ سال: ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در طول هفته یا حداقل ۷۵ دقیقه فعالیت بدنی با شدت زیاد در طول هفته برای بزرگسالان ضروری است. این زمان در بهترین حالت به ۳۰۰ دقیقه در هفته می‌رسد. تمرکز فعالیت‌های فیزیکی روی تقویت عضلات، استخوان‌ها و سیستم تنفسی است و در افراد میان سال و سالمند علاوه بر این موارد در افزایش تعادل است.
شاید خیلی‌ها بگویند که به دلیل تعطیلی باشگاه‌های ورزشی نمی‌توانند این اندازه از فعالیت بدنی را داشته باشند اما بهتر است برای جبران این مسأله از برنامه‌های ورزشی آنلاین کمک بگیرید به خصوص برنامه‌هایی که توسط افراد حرفه‌ای آموزش داده می‌شوند چون حرکات مختلف را برای افراد با محدودیت‌هایی مانند زانودرد یا کمردرد شرح می‌دهند و می‌تواند متناسب با موقعیت بدنی خود ورزش کنید.
اگر امکان این کار را ندارید مدام در خانه راه بروید و حتی کارهایی مثل صحبت کردن با تلفن را در حالی‌که راه می‌روید، انجام دهید. به بهانه قرنطینه بدن را مدت طولانی در حال نشسته یا خوابیده قرار ندهید. با کودکان بازی کنید، به نظافت خانه مشغول شوید، باغبانی کنید و بی دلیل تحرک داشته باشید.
در کنار اینها از مدیتیشن و نفس عمیق غافل نشوید، دوش آب ولرم بگیرید، سیگار نکشید، مصرف میوه و سبزی را افزایش دهید، به میزان کافی آب بنوشید و نمک و شکر نخورید تا سلامتی تان حفظ شود.
یکی دیگر از مواردی که باید این روزها حواس مان به آن باشد این است که بخش زیادی از این چاق شدن و اضافه وزن ذهنی است. دکتر پیمان دوستی روانشناس می‌گوید: «مدیریت وزن دارای یک بعد روانشناختی است که از چشم بسیاری از مردم به دور مانده است. با توجه به نقش بسیار زیاد استرس در پرخوری، کم تحرکی و یا میزان قندی که بدن آزاد می‌کند و با توجه به حجم استرس تجربه شده مردم در شرایط پاندمی کوویدـ ۱۹، شیوع اضافه وزن نیز افزایش یافته است. تغییر سبک زندگی جدید منطبق با دوره پاندمی کرونا نیز، منجر به تجربه شرایط استرس زا و البته تغییر عادات خوردن در بسیاری از مردم شده است. مضاف بر استرس، ما به دلایلی روانشناختی ممکن است برنامه‌های غذایی و ورزشی خود را دنبال نکنیم و یا سبک زندگی غیر سلامت محوری را پیشه کنیم.»
به گفته او برخی مردم به هنگام تجربه تنش، سعی دارند با خوردن خصوصاً روی آوردن به مواد غذایی چرب یا شیرین، از تجربه تنش خود بکاهند. هرچند این راهکار در کوتاه مدت برای برخی اثربخش است، اما در بلند مدت نه تنها موجب از بین رفتن تنش نمی‌شود، بلکه مشکلاتی مربوط به سلامتی و اضافه وزن را نیز به وجود می‌آورند.
علاوه بر این یادتان باشد که شرم یکی از مشکلات شایع افراد دارای اضافه وزن یا چاقی است. پس اگر کسی را دیدید که در این مدت دچار چاقی شده حواستان به رفتارتان با او باشد. دکتر دوستی می‌گوید: «تمسخری که این افراد تجربه می‌کنند، بسیار ناخوشایند است. با این حال باید گفت هیچ چیز خنده داری در این باره وجود ندارد. برخی فکر می‌کنند با تمسخر کردن می‌توانند برای فرد انگیزه درست کنند تا وزن خود را کاهش دهد. برخی نیز خودشان این تمسخر را برای خودشان ایجاد می‌کنند و این گونه می‌خواهند ایجاد انگیزه کنند. اما این سرزنش یا تمسخر هیچ کمکی به ما نمی‌کند و تا زمانی که حداقل خودمان از این سرزنش و تمسخر علیه خودمان دست بر نداریم، نمی‌توانیم در مسیر تغییر عادات و سبک زندگی قدم بگذاریم.»