به دلیل وجود همین ابهام‌ها، «عبدالناصر همتی» رییس‌کل بانک مرکزی به ارائه توضیحاتی با موضوع خرید واکسن کرونا و مشکلات مترتب بر پرداخت هزینه‌های مربوطه پرداخته است.
در روزهای گذشته خبرهای متفاوتی در رابطه با واکسن کرونا و پرداخت پول آن مطرح شده است. از یک طرف، آمریکا و برخی رسانه‌ها اعلام کردهاند که مجوز برای خرید واکسن کرونا صادر شده و برای خرید آن مشکلی وجود ندارد؛ از طرف دیگر اعلام شده است که در این راه موانعی که ناشی از تحریم‌هاست وجود دارد. اکنون مشکل پرداخت پول واکسن کرونا چیست؟
خرید کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی به هیچ عنوان نباید مشمول تحریم باشند و نباید نیازمند دریافت هیچ مجوزی باشند.
البته همه تحریم‌های آمریکا علیه ایران از نظر ما نامشروع و خلاف حقوق بین‌الملل است و هیچ مبنای قابل قبولی برای آنها وجود ندارد؛ اما دولت ترامپ در راستای سیاست فشار حداکثری یا به عبارت بهتر زورگویی و یکجانبه‌گرایی حداکثری، همه قواعد حقوق بین الملل را زیرپا گذاشته که یکی از آنها تحریم کل نظام مالی ایران و همه بانک های ایرانی است. همین که آمریکا بانک مرکزی و همه بانک های ایرانی را تحریم می‌کند و صادرات نفت، محصولات پتروشیمی و سایر اقلام صادراتی ایران را تحریم می‌کند، نشان‌دهنده این است که هیچ حد و مرزی در اعمال فشار علیه مردم ایران قائل نیست.
دروغگویی آمریکا در این ادعا که واردات دارو و غذا و اقلام بشردوستانه برای ایران تحریم نیست، با کمی تأمل روشن می‌شود. فرض کنیم آمریکایی‌ها در اعمال سیاست فشار حداکثری موفق می شدند و می‌توانستند صادرات نفت و سایر اقلام را به صفر برسانند (البته مشخص شد که موفق نشدند و هیچ وقت موفق نخواهند شد)، اما اگر این اتفاق می‌افتاد، واردات دارو و غذا با چه منابعی باید انجام می‌شد؟ کشور برای اینکه بتواند واردات انجام دهد نیاز به صادرات دارد. بدون صادرات چگونه می‌توان واردات انجام داد؟ آمریکایی‌ها از سوی دیگر اعلام کردهاند که همه بانک‌ها و موسسات مالی ایران تحریم هستند. واردات اقلام بشردوستانه نیاز به بانک دارد. بدون بانک چگونه می‌توان واردات انجام داد؟ البته همانطور که گفتم، تمام سیاست‌های تحریمی دولت ترامپ تاکنون شکست خورده است و اگرچه مشکلاتی برای مردم عزیز کشورمان ایجاد شده اما اهدافی که از این سیاست دنبال میکردند هیچکدام محقق نشده است.
وزارت بهداشت ایران، برای خرید واکسن کرونا توافقاتی با کوواکس داشته است. مبلغ مشخصی هم باید از طرف ایران پرداخت شود که بخشی از آن به عنوان پیش پرداخت باید به حساب ذینفع در یک بانک اروپایی پرداخت شود.
همین که این پرداخت برای واکسن کروناست و فرستنده و ذینفع پول هم مشخص است باید کفایت کند و نباید هیچ دلیل و سند دیگری برای این موضوع نیاز باشد، مورد مصرف واکسن کرونا مشخص است و هیچ کارکرد دیگری ندارد اما به دلیل فشارهایی که آمریکایی‌ها بر بانک‌های مختلف اروپایی آورده‌اند و آنها را از کار با ایران ترسانده‌اند و جریمه‌های بسیار سنگینی را علیه آنها تحمیل کردهاند.
بانک مقصد در صورتی حاضر است پول را دریافت کند که مجوز اختصاصی و موردی توسط آمریکا صادر شود و همه مراحل انتقال پول به صراحت در آن ذکر شود. اکنون، مجوزی که صادر شده است مربوط به تبدیل منابع وون ایران در بانک‌های کره جنوبی به دلار آمریکا از طریق یک بانک آمریکایی و سپس انتقال آن به بانک مقصد است.
در این مجوز هم هیچ تضمینی برای رسیدن پول به مقصد وجود ندارد. آمریکایی‌ها به صراحت قید کرده اند که هر لحظه و در هر مرحله می‌توانند مجوزی که صادر کردهاند را لغو کنند.
این موضوع می‌تواند شامل مرحله‌ای باشد که پول به صورت دلار آمریکا نزد یک بانک آمریکایی است. سوال اینجاست که اگر خرید دارو و غذا تحریم نیست، لغو مجوزی که برای این کار صادر می‌شود چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ نکته دیگر اینجاست که آمریکایی‌ها یک مجوز عمومی برای اقلام بشردوستانه صادر کردهاند که بانک‌های خارجی حاضر به پذیرش آن نیستند. البته بانک‌های خارجی با ایران دشمنی ندارند و علاقه‌مند هستند که اینگونه نقل و انتقالات را انجام دهند اما ترس آنها از عملکرد آمریکا و سابقه بد آمریکاست که در بسیاری از موارد، بانک‌ها را به دلایل واهی و به خاطر انجام تراکنش‌های مالی، میلیاردها دلار جریمه کردهاند.
چرا باید مجوز صادر شده ایران را محدود به استفاده از منابع مشخصی کند؟ ایران در کشورهای مختلف منابع دارد و بنا به تشخیص و تصمیم خود باید بتواند از هر منبعی که در اختیار دارد برای خرید واکسن استفاده کند. بانک مرکزی مشکلی با استفاده از کانال‌های مختلف برای پرداخت ندارد و می‌تواند این کار را انجام دهد. آمریکا تلاش کرده است که مجوز را به نحوی صادر کند که از غیر عملیاتی ترین کانال باشد و در نهایت، خرید واکسن محقق نشود اما در ظاهر بتواند بگوید که مشکل و مانعی ایجاد نکرده است.
سایر اقلام دارویی، تولید کنندگان و عرضه کنندگان متعددی دارند و با وجود تحریم‌ها، تلاش می شود تا از کانال‌های مختلف پرداخت‌های آنها انجام شود و آن اقلام وارد کشور شوند، البته آمریکایی ها اگر بفهمند که وجه مربوط به سایر اقلام دارویی چگونه پرداخت خواهد شد و بدانند که می توانند با کمبود آن اقلام، برای بخش قابل توجهی از مردم مشکل ایجاد کنند به طور قطع مانع از انتقال آن داروها نیز خواهند شد.
با راهکارهایی که اتخاذ شده است، پرداخت‌های مربوط به آنها از کانال هایی که برای آمریکا قابل رصد و تحریم نیست انجام می‌شود، دولت ترامپ به گمان خود فرصتی به دست آورده که می‌تواند با مانع تراشی و ممانعت از انجام پرداخت، بخش قابل توجهی از مردم را دچار مشکل کند و سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری را اجرایی کند. با این حال این سیاست، نتیجه‌ای ندارد و تنها سابقه آنها نزد مردم ایران خرابتر خواهد شد.
بیشتر بخوانید: سخنگوی بودجه: یک هزار میلیارد تومان برای خرید واکسن کرونا اختصاص یافت
از سوی دیگر این اطمینان را به مردم می دهیم که خرید واکسن از دیگر کشورها که مورد تایید وزارت بهداشت باشد در دستور کار خواهد بود و امیدواریم به‌زودی خبرهای خوشی در این زمینه اعلام کنیم.
به گزارش ایرنا، چندی پیش رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد: از آنجا که خرید واکسن کرونا (covax) باید از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز به خاطر تحریم غیرانسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک با مانع مواجه شده است