رویداد۲۴ واکسن کرونا کشور به کشور در حال گسترش است و رهبران ومقاما ارشد دنیا یکی پس از دیگری رو به روی دوربین رسانه‌ها با تزریق واکسن ویروس کرونا نوید پایان این همه گیری را می‌دهند. در ایران اما شرایط متفاوت است و همچنان در این باره بحث و جدل وجود دارد. در این بین، مقامات ایرانی از پایان مرحله آزمایشات حیوانی واکسن کرونای ساخت ایران و آغاز مرحله تست واکسن بر روی داوطلبان انسانی خبر داده اند. در این مرحله گفته شده تزریق برروی ۵۶ داوطلب ۱۸ تا ۵۰ ساله انجام گرفته و در صورت موفقیت این مرحله زیرساخت‌های لازم برای تولیدانبوه واکسن در کشور فراهم است.
به گفته اعضای کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا، واکسن ایرانی مشابه نمونه چینی و روسی و از ویروس ضعیف شده ساخته شده است. تفاوت این نمونه با نمونه غربی واکسن کرونا در تکنولوژی ساخت واکسن است. واکسن‌های فایزر، مدرنا و آکسفورد همگی از یک فناوری جدید در توسعه واکسن بهره برده اند که به آن mRNA گفته می‌شود.
به طور کل واکسن‌ها به گونه‌ای عمل میکنند که سیستم ایمنی بدن را آموزش داده تا بخشی از ویروس را که عامل بیماری است را شناسایی و تشخیص دهند.
واکسن‌ها به طور سنتی حاوی ویروس‌های ضعیف شده یا پروتئین‌های امضای خالص ویروس هستند، اما در مورد واکسن mRNA قضیه متفاوت است، زیرا فرد به جای تزریق پروتئین ویروسی، مواد ژنتیکی (mRNA) را دریافت می‌کند که این مواد ژنتیکی، پروتئین ویروسی را کد دار کرده و وقتی که این دستورالعمل‌های ژنتیکی به قسمت فوقانی و بالایی بازو‌ها تزریق می‌شود، سلول‌های عضلانی با ترجمه این کدها، پروتئین‌های ویروسی را مستقیما در بدن ایجاد میکنند.
این روش، همان کاری را که SARS-CoV-۲ در طبیعت انجام می‌دهد را تقلید می‌کند با این تفاوت که واکسن mRNA فقط برای قطعه مهم پروتئین ویروسی کدگذاری می‌شود.
mRNAها به سیستم ایمنی بدن پیش نمایش آنچه ویروس واقعی در بدن ایجاد خواهد کرد را نشان می‌دهد و این پیش نمایش به سیستم ایمنی بدن این فرصت را خواهد داد تا آنتی بادی‌های قدرتمندی را طراحی کرده که در صورت آلودگی فرد می‌تواند ویروس واقعی را خنثی کند.
اعضای کمیته علمی ستاد ملی کرونا از جمله مینو محرز و مسعود مردانی معتقدند از آنجایی که ایران خود در مسیر دستیابی به واکسن مشابه چین و روسیه است، نیازی به واردات واکسن از این کشور‌ها نیست.
بیشتر بخوانید: معلوم نیست واکسن کرونا از چه کشوری قرار است خریداری شود/ واکسن چینی و روسی را توصیه نمی‌کنم
برخی کشور‌ها از جمله برزیل، کشور‌های آفریقایی، مجارستان، بحرین، امارات و ترکیه چندین میلیون دوز واکسن چینی خریداری کرده اند و در برخی از این کشور‌ها واکسیناسیون به صورت محدود نیز آغاز شده است. با همه این احوال ایران در انتظار پایان مرحله آزمایشات انسانی واکسن کرونای ساخت داخل است.
واکسن ایرانی کرونا توجه رسانه‌های جهان را نیز به خود جلب کرده است. خبرگزاری شینهوا چین در یادداشتی درباره واکسن ایرانی نوشته: یک واکسن ایرانی مجوز آزمایش انسانی را گرفته و سه واکسندیگر نیز تا ماه ژانویه این مجوز را دریافت حواهند کرد با این حال رییس جمهوری ایران حسن روحانی روز پنجشنبه اعلام کرده ایران قصذ دار از «یک کشور» که نامش را نبرده واکسن کرونا بخرد.
این رسانه به اظهارات کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و داروی ایران نیز اشاره کرده که گفته ایران ۱۶.۸ میلیون دوز واکسن را از ساز و کار کواکس سازمان بهداشت جهانی پیش خرید کرده و علاوه بر آن مذاکرات با چهار کشور برای خرید ۲۰ تا ۲۱ میلیون دوز دیگر واکسن کرونا در صورت تایید سازمان غدا و داروی جهانی در جریان است. واکسن‌های خارجی قرار است برای گروه پر خطر و واکسن ایرانی برای بقیه جمعیت کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
واشنگتن پست نیز در یادداشتی با اشاره به تاثیر تحریم‌های آمریکا در عدم دسترسی ایران به واکسن‌های ساخت آمریکا و اروپا نوشت: در چنین شرایطی ایران به سمت موسسات علمی و کمپانی‌های دارو سازی داخلی رو آورده و در حال حاضر ۱۲ واکسن در ایران در حال توسعه است. ایران همزمان ورژن داخلی رمدسیویر را نیز تولید کرده است.
این رسانه به مذاکرات ایران و روسیه برای تولید مشترک واکسن کرونا نیز اشاره کرده و نوشت در ماه سپتامبر ایران اعلام کرد که ۲۰ میلیون دوز واکسن را از یک تولید کننده هندی ایرانی تبار خریداری کرده است. اما امیر افخمی استاد دانشگاه جرج تاون معتقد است سو مدیریت و کسری بودجه در ایران منجر به تضعیف مراحل تولید واکسن داخلی خواهد شد.
این محقق بهداشت جهانی به واشنگتن پست گفته شکی ندارد که تحریم‌های آمریکا تاثیر مستقیم و غیر مستقیمی بر مردم ایران گذاشته، اما اینطور نیست که فقط تحریم‌های آمریکا مانع اصلی در حل مشکلات ایران باشد.ای بی سی نیوز نیز در باره واکسن ایرانی نوشته: ایران قصد دارد ۲۰ میلیون دوز واکسن برای جمعیت ۸۰ میلیونی خود از خارج خریداری کند، اما هفته گذشته اعلام کرده مجوز آغاز آزمایشات انسانی واکسن کرونا به تولید کننده‌های واکسن ایرانی داده شده است.
آسیا تایمز در یادداشتی به اظهارات متناقض مقامات ایران درباره واردات واکسن اشاره کرده و به نقل از پیمان طبرسی رییس دپارتمان بیماری‌های عفونی بیمارستان مسیح دانشوری نوشت: برخی مقامات ادعا‌های بی اساسی درباره خرید واکسن از خارج میکنند در حالی که ایران قادر به تراکنش مالی با جهان با دلار آمریکا نیست. حتی برای خرید واکسن آنفولانزا نیز ایران قادر به واریز پول نبوده و ما باید قبول کنیم که تحت تحریم هستیم و نمیتوانیم پولی در خارج جابه جا کنیم و در نتیجه نمیتوانیم واکسن بخریم. این خیلی ساده است. ما باید خودمان واکسن تولید کنیم.
با این حال برخی رسانه‌ها نگاه امیدوار کننده‌ای تری به واکسن کرونای ایرانی داشته اند. المانیتور در یادداشتی به گزارش رسانه‌های داخلی اشاره کرده و نوشته چشم امید ایران به واکسن تولید داخل است که زودتر از زمان مورد انتظار وارد بازار خواهد شد.
میدل ایست مانیتور نیز در یادداشت مشابهی نوشت: ایران قرار است در ماه جولای واکسیناسیون گروه پر خطر را با واکسن ایرانی آغاز کند و این در حالی است که به دلیل مشکل تحریم، ایران قادر به خرید واکسن خارجی نیست.
یادداشت تایمز آو اسرائیل در این میان از سایر رسانه‌های جهان جالب توجه‌تر است. این رسانه در یادداشتی با عنوان «ایران علی رغم تحریم‌ها، به واکسن کرونا دست پیدا کرده است» به توانایی ایران برای واکسیناسیون عمومی در صورت دستیابی به واکسن کرونا چه از خارج چه تولید داخل پرداخته است.
این رسانه در پاسخ به این سوال که آیا ایران زیرساخت لازم برای تولید و توزیع انبوه واکسن را دارد نوشت: در زمان واکسیناسیون عمومی فلج اطفال، ایران بر اساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت ۱۰۰ درصد موفق عمل کرده است. مردم کشور‌های اطراف عمدتا برای کار‌های درمانی به ایران می‌روند و ایران از این بابت وضعیت خوبی دارد. بیمارستان‌ها، پزشکان و پرستاران ایرانی بهترین‌ها در خاورمیانه‌اند و شبکه کلینیک‌های درمانی از روستا‌ها گرفته تا شهر‌های بزرگ بسیار مجهز است. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دولتی خدمات درمانی را با سوبسید بالا ارائه میکنند و این در حالی است که برخی بیمارستان‌های خصوصی هزینه‌های گزافی برای درمان دریافت میکنند.
این رسانه اسرائیلی در ادامه با طرح این سوال که آیا امروز ایران لجستیک لازم برای واکسیناسیون عمومی را دارد؟ نوشت: در حال حاضر ناوگان هوایی ایران بسیار فرسوده است و بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی به دلیل تحریم به ایران پرواز نمیکنند. از این جهت لجستیک لازم برای تامین زنجیره سرد مورد نیاز برای واکسن‌هایی مانند فایزر که بدمای زیر ۷۰ درجه نیاز دارد فراهم نیست.