گفتگو با محمد اخباری کارشناس مسائل عراق:
یک سال از اعتراضات در عراق گذشته است. سال پیش مردم این کشور به دلیل آشفتگی‌های موجود به خیابان‌ها آمدند. با گذشت این مدت مردم این کشور چه وضعیتی دارند؟
با توجه به اینکه یک سال از اعتراضات گذشته، یکی از درخواست‌های معترضین تغییر قدرت در عراق بوده که این اتفاق افتاده است و خواسته‌ای که مردم داشتند که دولت مردمی تری بر سر کار بیاید و بتواندبه خواسته‌های آن‌ها پایبند باشد، در مسیر عملی شدن قرار گرفته. همه احزاب و گروه‌های عراقی در نتیجه‌ای اعتراضات به این نتیجه رسیدند که مصطفی الکاظمی را که در گذشته یک چهره روزنامه نگار هم بود، به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب کنند.
یکی از خواسته‌های مردم این بود که وزرایی انتخاب شوند که درد مردم را هم متوجه شوند و الکاظمی هم تا حدودی به این خواسته توجه داشته و چهره‌هایی را انتخاب کرده که از وابستگی‌های حزبی کمتری برخوردارند و در عوض در زمینه خدمت رسانی به عراقی‌ها جدی‌تر عمل می‌کنند.
اما بحث‌های قبلی که مردم عراق را به ستوه آورده بود، یعنی موضوعایت مثل خدمات، بیکاری و فساد‌های موجود در سیستم اداری و دولتی، چندین تغییری نداشته است و به همین مردم کماکان به دنبال تحقق این خواسته هستند. آن‌ها هر چند هر از گاهی دست به اعتراضات محدود و کوچک‌تر می‌زنند، اما خواسته هایشان را بیشتر از طریق گروه‌ها و احزاب مطرح می‌کنند و به غیر از موارد خاص دیگر به خیابان نیامده اند.
از این نظر درصدی نمی‌شود گفت، اما می‌شود گفت که دولت الکاظمی تا اندازه‌ای به سمت خواسته‌های مردم رفته است و این نقطه امیدی برای عراقی هاست که خواسته هایشان از سوی نظام شنیده می‌شود و در راستای احقاق آن‌ها قدم بر می‌دارد. البته اگر بخواهیم بگوییم که این رضایت تا چه اندازه در جامعه عراق وجود دارد و تاچه اندازه می‌تواند نسبی باشد، باید دست به ارزیابی‌های میدانی بزنیم. اما آنچه که می‌شود فعلا مشاهده کرد این است که خشمی که مردم سال گذشته بروز دادند، فعلا فروکش کرده چرا که دولت را در مسیر سازنده‌ای ارزیابی می‌کنند.
روند کاری الکاظمی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ از او به عنوان شخصیتی تکنوکرات و مستقل یاد می‌شد. آیا همانطور که از چنین شخصیتی بر می‌آمد، الکاظمی در کنترل وضعیت عراق در این مدت موفق عمل کرده است؟
در عراق اوضاع به این راحتی نیست. احزاب و گروه‌ها دراین کشور قدرت زیادی دارند، مشکلات امنیتی هنوز برسر جای خود باقی است و تعدد قومیت‌ها و شکل گیری دولت، بحث شیعه و سنی و کرد و عرب و حضور دولت اقلیم کردستان در شمال، حضور داعش در برخی مناطق و حضور آمریکایی ها، موضوعاتی است که قابلیت حل آنی را ندارد. اما دولت الکاظمی به دلیل نحوه تعاملش با مسائل و گروه‌ها توانسته است کنترل اوضاع را تا اندازه‌ای به دست بگیرد.
سالگرد شهید سردار سلیمانی و اعلام حکومت نظامی از سوی ترامپ به معنای جنگ با ایران است؟ جهان در انتظار سه هفته خطرناک
مشکلی که معمولا عراق دارد روبه رو شدن دولت با احزاب و گروه‌های سیاسی است. آیا دولت الکاظمی توانسته از پس این مشکل بر بیاید؟
او از این نظر توانسته تسلط پیدا کند و از وضعیت پیشین که گروه‌ها می‌توانستند هر عملی که در توانشان بود انجام داده و هر حرفی را بزنند، عبور کرده است. از این نظر ما در عراق در ماه‌های اخیر جو نسبتا آرامی را در عراق شاهد هستیم که از آن تلاطم معمول و حضور و درگیری نظریات گوناگون در صحنه سیاسی به شدت قبل خبری نیست.
بیشتر بخوانید: تشدید تنش‌ها در آستانه سالگرد ترور سردار سلیمانی/ در عراق چه خبر است؟
ما می‌بینیم که هنوز در برخی مناطق ناآرامی وجود دارد، حضور داعش و درگیری با ترکیه در شمال هم هست. این موارد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
عراق این مشکلات عدیده امنیتی و دفاعی و سیاسی را دارد. همه این‌ها مشکلاتی است که به دولت قعلی ارث رسیده و به زودی هم حل نمی‌شود. اما مثلا اقلیم کردستان کمی آرام‌تر شده و مشکلات امنیتی کمتر شده است. البته در جا‌هایی هنوز داعش وجود دارد و نیازمند این است که دولت فکری به حال آن کند. همچنین در مورد حشدالشعبی با دولت کنار آمده و جزو نیرو‌های مسلح قرار گرفته و مسئولیت خودش را در حیطه وظایفی که برعهده اش گذاشته اند، به خوبی انجام می‌دهد.
گروه‌های سیاسی هم تحت کنترل هستند و کمتر مشکل آفرینی می‌کنند. این نشان دهنده این است که چشم انداز عراق کمی روشن‌تر از قبل شده است.
وضعیت امنیتی با حضور داعش چگونه است؟ آیا دولت الکاظمی طرح‌هایی برای مقابله با این گروه که دوباره در برخی مناطق به صورت محدود حضور پیدا کرده اند دارد؟
مقابله با این بحث را نیرو‌های مسلح و همچنین حشدالشعبی برعهده دارند که عمدتا در استان‌های شمال غربی عراق و همجوار با سوریه و قسمتی از ترکیه دیده می‌شوند. این‌ها لکه‌هایی از داعش هستند که آمریکایی‌ها و ترک‌ها حمایتشان می‌کنند که همچنان بتوانند از این گروه به عنوان آتش زیر خاکستر استفاده کنند و نیاز باشد آن‌ها را شعله ور کنند.
در منطقه مرز بین سوریه و عراق آمریکایی‌ها یک اردوگاهی ایجاد کرده که داعشی‌ها را نگه می‌دارند و چنین لکه‌هایی وجود دارد. اما قدرت چندانی ندارند که بتوانند عملیات مستقلی را علیه سرزمین عراق انجام دهند. اما دولت الکاظمی وظیفه دارد که به دنبال کنترل این وضعیت باشد تا دوباره به بحرانی برای عراق تبدیل نشود.
عراق سعی می‌کند که روابط خود را با ترکیه و عربستان بهبود ببخشد. ما می‌دانیم که این دو کشور همواره به بغداد در جدل بوده اند. اما حالا حرف از برخی همکاری‌های اقتصادی و سیاسی بین این کشورهاست و به نظر می‌رسد که دولت الکاظمی هم میل دارد که برخی از کدورت‌ها رفع شود. این مساله را چطور ارزیابی می‌کنید؟
عراق کشوری است که به خدمات و مواد مصنوع و هم مواد اولیه نیاز دارد. به دلیل اینکه دوران بازسازی بعد از جنگ و داعش است. همچنین کشوری است که در مسائل مربوط به کشاورزی مشکلاتی دارد. موضوع دیگر بحث انرژی‌ست که این کشور نیاز دارد که کشور را از این نظر در یک رفاه نسبی نگه دارد. با سعودی‌ها از این نظر می‌خواهد وارد همکاری شود که از برق آن‌ها استفاده کند. استراتژی دولت الکاظمی همکاری و هماهنگی در راستای منافع عراق است. او تلاش می‌کند هم با ایرانی ها، هم با عربستانی ها، هم آمریکایی‌ها و هم ترکیه روابط خود را حفظ کند و البته بعید نیست که این رویکرد زمانی هم به ضرر عراق باشد. به ویژه آنکه مثلا گفته می‌شود سعودی‌ها با شیوه‌ای که به بغداد نزدیک می‌شوند خیال تسلط بر دولت را دارند و امریکایی‌ها به دلیل حضور نظامی در این کشور دست به ترور یا رفتار‌هایی می‌زنند که به نفع عراق نیست.
اما به هرحال به نظر می‌رسد که دولت ایران در این وضعیت جدی‌تر از گذشته در عرصه اقتصاد عراق وارد شود تا از قافله عقب نماند.
در مورد سیاست هم هیچ چیز دائمی نیست و این در مورد عراق هم صدق می‌کند. سعودی‌ها قبلا دشمن درجه یک بغداد بود و دولت المالکی را بسیار اذیت می‌کرد. اما فعلا با دولت الکاظمی کم و بیش راه می‌آید. ترکیه هم، چون می‌خواهد در منطقه نقش بازیگر مهمی را بازی کند سعی می‌کند با همه دولت‌ها به نحوی روابط خود را بهبود بخشد تا در جهت منافع خودش از آن‌ها استفاده کند.