رویداد۲۴چین، به عنوان مبدا شیوع ویروس کرونا در جهان شناخته میشود. اولین نفری که در جهان به ویروس کرونا مبتلا شد در شهر ووهان چین بود و تا به امروز و با گذشت بیش از یک سال از شیوع ویروس کرونا در جهان، همچنان ابهامات بسیاری پیرامون این موضوع وجود دارد. تاکنون میلیون ها نفر در سطح جهان به این ویروس مبتلا و هزاران نفر نیز در اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.
اخیرا یکی از روزنامه نگارانی که در انتشار خبر شیوع کرونا پیشرو بوده به چهار سال حبس در چین محکوم شد. پیش از این تعداد قابل توجهی از شهروند خبرنگاران و حتی پزشکان چینی نیز به اتهام اخلال در نظم عمومی و تشویش اذهان مردم در ارتباط با ویروس کرونا بازداشت و توبیخ شده‌اند. چین ید طولایی در خفه کردن صدای مخالفانش در خانه و در خارج از مرز‌های سرزمینی خود دارد.
ماجرای محکومیت خبرنگار چینی منتشر کننده اخبار کرونا چیست؟
بر این اساس، دادگاهی در شانگ‌های، ژنگ ژان روزنامه نگار چینی را به اتهام «اقدام تحریک آمیز و مشکل زا» به چهار سال
زندان محکوم کرد. ژنگ که خود سابقا وکیل بوده، از اولین روزنامه نگارانی است که شیوع ویروس کرونا را مخابره کرده است. دادگاه مدعی است که او اطلاعات غلط مخابره کرده و از جمله اتهامات او مصاحبه با رسانه‌های خارجی و اخلال در نظم عمومی عنوان شده است.
ژنگ ۳۷ ساله به دلیل ضعف جسمانی با ویلچیر در دادگاه حاضر شده بود. وکیل او گفته در خلال دادگاه، دادستان هیچ مستنداتی ارائه نکرده و تنها از روی حکم او فهرستی از شواهد را روخوانی کرده است. ماجرا از این قرار بود که ژنگ ژان در ماه فوریه سفری به ووهان داشته و تصاویری از این شهر کرونا زده را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است. او در ماه می در حالی که چین تحت اقدامات سراسری سخگیرانه علیه هر گونه انتشار خبر درباره کرونا بود بازداشت شد. او مدت‌ها در اعتصاب غذا بوده و به همین دلیل وضعیت جسمانی او بسیار ضعیف شده است.
او جزو اولین کسانی بود که ویدئو‌هایی از بیمارستان‌های شلوغ و مردم نگران ووهان منتشر کرده و دولت را به سکوت دربرابر شیوع ویروس کرونا متهم کرد. او مستقیما رسانه‌هایی را که واکنش دولت به ویروس کرونا و قرنطینه ووهان را تحسین می‌کردند به چالش کشید.
در آخرین فیلمی که از ژنگ در یوتیوب منتشر شده او روش دولت در مدیریت شهر را رعب آور و تهدید آمیز خوانده و میگوید: این واقعا یک تراژدی در کشور است.
چین در روز‌های اولیه شیوع کرونا در ووهان جلوی درز هرگونه خبر درباره این ویروس را گرفته بود. در ماه فوریه چن کیوشی دیگر خبرنگار چینی به همراه لی زنهوا و فنگ بین ساکنان ووهان که همه آن‌ها درباره شیوع ویروس در ووهان خبر‌هایی مخابره کرده بودند مفقود شدند. لی زنهوا در ماه آپریل از زندان آزاد شد.
فنگ بین فروشنده لباس بود که در فوریه تصاویری از بیمارستان ووهان منتشر کرده بود. در این تصاویر او تعداد کیسه‌های حمل جنازه‌ای که از در بیمارستان خارج میشود را در یک ویدئو می‌شمارد و میگوید: پنج، شش، هفت، هشت کیسه جنازه. خیلی زیاد است؟!
فنگ در یک ویدئوی ۴۰ دقیقه‌ای درباره شیوع کرونا در چین توضیحاتی داده بود و این ویدئو در اینترنت بار‌ها دست به دست شد. دو هفته بعد فنگ ناپدید شد. چند روز قبل از او نیز چن کیوشی بلاگر اهل ووهان که ویدئو‌هایی از شهر و صف‌های طولانی بیرون بیمارستان منتشر کرده بود ناپدید شده بود.
روز دوم فوریه فنگ ویدئویی منتشر کرد که درآن توضیح می‌داد مقامات وارد خانه او شده و لپتاپش را مصادره کرده‌اند. روز چهارم فوریه او از خانه‌اش فیلمی منتشر کرد که نشان می‌داد عده‌ای وارد شدند و از او سوالاتی می‌پرسند. در آخرین ویدئو فنگ حرف‌های سیاسی می‌زند که به ندرت به طور عمومی در چین شنیده میشود. او در حالی که توسط نیرو‌های پلیس احاطه شده بود شعار‌هایی علیه دیکتاتوری سر می‌دهد.
چن کیوشی نیز در یکی از ویدئو‌های خود که میلیون‌ها بار در یوتیوب دیده شده با چند تن از اهالی ووهان گفتگو می‌کند و آن‌ها نام عزیزانی که در اثرکرونا از دست داده‌اند را میگویند. اولین قدم دولت برای خفه کردن صدای چن، مسدود کردن حساب او در «وی چت» بود. این شبکه اجتماعی یکی از پرطرفدار‌ترین شبکه‌های اجتماعی در چین است.
۳۰ ژانویه چن ویدئویی منتشر کرده و در آن گفته «من میترسم؛ روبه روی من یک ویروس قرار گرفته و پشت سر من قدرت حقوقی و اجرایی چین.» سپس انگشتانش را مقابل دوربین میگیرد و میگوید: من از مرگ نمی‌ترسم؛ حزب کمونیست، من از تو میترسم.
ششم فوریه ارتباط چن با دوستانش قطع میشود. یکی از دوستان او گفته هفتم فوریه او ویدئویی منتشر کرده که در آن والدینش میگویند پسرشان در قرنطینه است در حالی که به اعتقاد دوستان او تا روز قبل هیچ علائمی نداشته.
در همان روز‌های اولیه شیوع کرونا، مقامات قضایی چین چندین پزشک را در ووهان به جرم شایعه پراکنی در شبکه‌های اجتماعی توبیخ کردند. لی ونلیانگ یکی از معروف‌ترین پزشکانی بود که از همان ابتدا درباره شیوع این ویروس به مردم هشدار داده بود. او در نهایت در اثر ابتلا به کرونا در گذشت. در پی مرگ این پزشک چینی، اعتراضاتی علیه سانسور دولتی در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد.
دولت چین به طور جدی همه رسانه‌ها را کنترل می‌کند. برخی شهروند خبرنگاران در چین سعی میکنند گزارش‌های مستقل تری از طریق انتشار آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی شان ارائه کنند، اما به طور روتین گزارش‌های این افراد نیز سانسور میشود و با منتشر کنندگان اخبار ضد دولتی نیز مقابله میشود.
در ماه فوریه گروه مدافعان حقوق بشر در چین از بازداشت و تنبیه ۳۵۰ چینی به اتهام شایعه پراکنی خبر داده بودند. اما قدرت سانسور چین تنها محدود به مرز‌های وسیع این کشور نیست و کشور‌های وابسته به اقتصاد چین را نیز شامل میشود.
کیانوش جهانپور، سخنگوی سابق وزارت بهداشت ایران فروردین ماه امسال در نشست خبری روزانه خود با اشاره به بروز همه گیری در ووهان چین، آمار منتشر شده درباره مرگ و میر این بیماری به وسیله مقام‌های چینی را "یک شوخی تلخ" عنوان کرد.
جهانپور در سخنانی که در خبرگزاری ایرنا منتشر شد، گفت: "به نظر می‌رسد آمار‌های چین یک شوخی تلخ بود. زیرا بسیاری در همه جهان فکر کردند این بیماری مثل آنفلوآنزا است و مرگ و میر کمتری دارد. همه این موارد مبتنی بر گزارش‌هایی بود که از چین گزارش می‌شد... اگر در چین گفته میشود دو ماهه یک اپیدمی مهار شده، باید بیشتر درباره آن فکر کرد. "
جهانپور کمی بعد در توییتر هم بر مواضع خود پافشاری کرد و نوشت: مباحث علمی رو هیچگاه نه می‌توان و نه باید با سیاست آمیخت. همه محافل آکادمیک دنیا بر پایه اطلاعات اپیدمیک و گزارش محققین چین حداقل آنفولانزای تیپ‌ای را از ویروس نوپدید کرونا وخیم‌تر قلمداد کردند امروز یافته‌ها خلاف این را نشان می‌دهد. به یافته‌های خودی اطمینان بیشتری داریم.
انتقاد تند سخنگوی سابق وزارت بهداشت ایران از عملکرد دولت چین در انتشار آمار علمی درباره همه‌گیری ویروس کرونای جدید با واکنش سفیر چین در تهران و سخنگوی وزارت امور خارجه ایران همراه شده است. در آن زمان، چانگ هوا سفیر چین در واکنش به توییت آقای جهانپور در توییتی نوشت وزارت بهداشت چین هر روز کنفرانس خبری دارد و به شما پیشنهاد می‌کنم برای نتیجه‌گیری، اخبار آن را با دقت بخوانید.
در ادامه این جدل توییتری، جهانپور هم پاسخ داد "وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران هم روزانه دو کنفرانس خبری، نشست تخصصی ساعت ۱۱:۳۰ و نشست سخنگو ساعت ۱۴:۳۰ هر روز با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی برگزار می‌کند که تقریبا کم نظیر هست و برای سفرای محترم و اصحاب رسانه در همه کشور‌ها بویژه کشور‌های دوست قابل استفاده خواهد بود".
اما سفیر چین این اظهارات را هم بی‌پاسخ نگذاشت و نوشت "آقا عزیز، بنابراین امیدوارم که شما به حقایق و تلاش‌های بزرگ مردم چین احترام بگذارید".
در پی این جدال توییتری با فاصله نسبتا کمی عباس موسوی سخنگوی وقت وزارت خارجه بدون اشاره مستقیم به این مکالمات بر لزوم قدردانی از اقدامات چین در رابطه با مقابله با کرونا تاکید کرد. چند روز بعد کیانوش جهانپور جای خود را به سیما سادات لاری داد.