رویداد۲۴معادلهای چندمجهولی پیش روی منطقه قرار گرفته است. وزیر خارجه ایران توییت میزند و هشدار میدهد، ترامپ تهدید میکند و بغداد خواستار احترام تهران و واشنگتن به حاکمیت ملی عراق میشود. پایان دولت ترامپ با افزایش سطح تنش میان ایران و آمریکا همراه شده است، اما چه سناریویی پیش روی دو کشور قرار دارد و آیا واقعا قرار است جنگ شود؟
از نخستین روزهای پس از شکست دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، سطح تنش میان ایران و آمریکا افزایش پیدا کرد. رسانهها به طور گسترده ای گمانه زنیهایی را درباره حمله نظامی آمریکا به ایران به طور مستقیم یا غیر مستقیم در سطوح مختلف بررسی کرده و نسبت به آن هشدار دادند. همزمانی سالگرد ترور سردار سلیمانی با سه هفته پایانی حضور ترامپ در قدرت نیز این گزاره را تقویت کرد که ایران احتمالا به دلیل خروج ترامپ از قدرت به دنبال انتقام گیری است. همین امر منجر به آن شد که رسانههای آمریکایی بنویسند حتی اگر یک روز پیش از پایان دولت ترامپ حملهای از جانب ایران صورت بگیرد ترامپ پاسخ خواهد داد.
طی روزهای گذشته سطح تنش میان دو کشور به حد بی سابقهای رسید تاجایی که فرمانده سپاه قدس ایران مستقیما ترامپ را تهدید کرد و گفت عوامل امریکایی دخیل در ترور شهید سلیمانی باید سبک زندگی مخفی سلمان رشدی را یاد بگیرند؛ چرا که جمهوری اسلامی انتقام خون به ناحق ریخته شهید سلیمانی را خواهد گرفت. فرمانده سپاه نیز در سخنانی در مراسم اولین سالگرد شهادت سردار سلیمانی با بیان اینکه ایران حرف نهایی را در میدان نبرد با دشمنان میزند، اعلام کرد ما انتقام نقطهای این سردار بزرگ و همرزمانش را از عاملان و آمران آن خواهیم گرفت که جدا از همه مسیری است که طی میکنیم. یعنی آنانی که در این شهادتها دست داشتند، آرام نخواهند بود. اما زمان و مکان و کیفیت تابع شرایط خاصی است که به وجود خواهد آمد و ما آن شرایط را به اذن خدا به وجود خواهیم آورد.
احتمال بروز هرگونه درگیری میان ایران و آمریکا در حالی مطرح میشود که سه سال گذشته واشنگتن تحت سیاست فشارحداکثری شدیدترین تحریمها را علیه ایران اعمال و سال گذشته نیز اقدام به ترور سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران کرد. پایان دولت ترامپ و پیروزی دموکرات ها، اما منجر به آن شد که گمانه زنیهایی درباره حمله به تاسیسات هستهای ایران در واپسین روزهای دولت ترامپ مطرح شود. موضوعی که از سوی روزنامه نیویورک تایمز نیز تایید و عنوان شد که این تصمیم در واپسین لحظات از سوی مشاوران ترامپ رد شده است. پیشتر پومپئو وزیر خارجه آمریکا نیز برای جلب نظر برخی کشورهای عربی برای اقدام نظامی محدود علیه ایران به خاورمیانه سفر کرده بود که گزارشهای رسانههای حاکی از آن است که اتفاق نظری در این باره میان وی و دیگر متحدان منطقهای آمریکا در خاورمیانه ایجاد نشده است. با این حال همچنان احتمال هرگونه حمله محدود و یا تقابل و درگیری میان دو کشور جدی است. گواه آن نیز دو توییت وزیر خارجه ایران به فاصله کوتاه از یکدیگر است که شامل هشدار و تهدید به کاخ سفید است.
بیشتر بخوانید:سایه جنگ ایران و آمریکا بر سر رفع تحریمها/ تهران به دنبال حمله تلافی جویانه است؟
محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران با انتشار توییتی به آمریکا نسبت به آغاز جنگی مخرب و گسترده علیه ایران هشدار داد. ظریف برای دومین بار طی یک هفته گذشته توییتهایی را خطاب به ترامپ نوشت و به او نسبت به کشیده شدن به زمین جنگ با ایران هشدار داد. وزیر خارجه ایران در توییتی در این باره نوشت: اطلاعات تازه از عراق حاکی از آن است که عوامل آتشافروز اسراییل در حال توطئهچینی برای حمله به آمریکاییها هستند- تا ترامپ در حال رفتن را به بهانهای ساختگی به جنگ بکشانند. ایران به دنبال جنگ نیست، اما «آشکارا و مستقیم» از مردم، امنیت و منافع حیاتی خود دفاع خواهد کرد. وی تاکید کرد: ترامپ، مراقب تله باش. هرگونه آتشبازی، پاسخ متقابل جدی همراه خواهد داشت، به خصوص علیه همان دوستان صمیمیات.
هفته گذشته نیز ظریف توییت مشابهی را منتشر کرده بود و ضمن آنکه مسئولیت عواقب هرگونه ماجراجویی احتمالی در منطقه را متوجه واشنگتن دانست، گفت: دونالد ترامپ و طرفدارانش به جای مبارزه با کووید-۱۹ در آمریکا میلاردها پول را صرف به پرواز درآوردن [بمب افکن های]B ۵۲ و فرستادن نیروی دریایی به منطقه ما میکنند. ظریف ادامه داد: اطلاعات به دست آمده از عراق نشانگر دسیسهای برای جور کردن بهانهی جنگ است. ایران به دنبال جنگ نیست، اما آشکارا و مستقیما از مردمش، امنیتش و منافع حیاتی اش دفاع خواهد کرد.
توییتهای ظریف در شرایطی که مقامهای ایرانی از یک سو از انتقام گیری از ترامپ میگویند و از سوی دیگر رئیس جمهور آمریکا نیز نسبت به عواقب کشته شدن حتی یک آمریکایی به ایران هشدار میدهد بیانگر آن است که وزیر خارجه ایران به درستی از احتمال یک دسیسه چینی و توطئه خبر میدهد. دسیسهای که میتواند در دوران تشدید تنشها جرقه بروز یک تقابل گسترده را رقم بزند. موضوعی که میتواند بر آینده روابط ایران و آمریکا نیز تاثیرگذار باشد.
پولتیکو در گزارشی به چالشهای بایدن در صورت حمله آمریکا علیه ایران اشاره کرده و مینویسد: گمانهزنیها درباره اقدام نظامی ترامپ علیه ایران افزایش پیدا کرده است، اما رئیس جمهور جدید آمریکا کسی است که باید تصمیم بگیرد چگونه میان موضوع امنیت شهروندان آمریکایی و شانس تعامل مجدد با ایران توازن برقرار کند.
در این گزارش آمده است: برخی ناظران این گمانه را مطرح کردهاند که درگیری خشن با ایران میتواند آخرین و بی ثباتترین اقدام ترامپ در کاخ سفید باشد. اما احتمال بسیار زیادی وجود دارد که انتقام خون سلیمانی و مهندس به نخستین بحران دولت بایدن تبدیل شود.