یک کارشناس مسائل هسته‌ای به خبرآنلاین گفت:غنی سازی بیست درصدی جزو حقوق قانونی ایران به عنوان عضوی از آژانس و ان‌پی‌تی است. آن‌ها به طور ضمنی حق غنی سازی ما را پذیرفته اند. اما غنی سازی بیست درصدی جزو بند‌هایی بود که قرار شد در ازای لغو تحریم‌ها متوقف شود.
رویداد۲۴ گام آخر ایران برای بازگشت به غنی سازی بیست درصدی اورانیوم در کشور و اطلاع این موضوع به آژانس بین المللی انرژی اتمی، موج تازه‌ای از نگرانی‌ها در غرب به وجود آورده است. اعضای توافق هسته‌ای مایلند که ایران هر چه سریع‌تر گام‌هایی که برداشته را متوقف کند و به تعهداتش در برجام بازگردد. با این حال تهران می‌گوید تا زمانی که این کشور‌ها به هیچ یک از قول و قرارهایشان پایبند نیستند، ایران به روند خود ادامه خواهد داد.
گفتگو با ابوالفضل ظهره وند کارشناس مسائل هسته‌ای در مورد گام تازه ایران:
ایران به تازگی به آژانس انرژی اتمی اعلام کرده که غنی سازی بیست در صد را از سر می‌گیرد. این نخستین بار است که کشورمان پس از شش سال دست به چنین اقدامی می‌زند. تصمیم ایران چه شرایطی را ایجاد میکند؟شرایطی که نباید اتفاق می‌افتاد پیش از این افتاده است. غنی سازی بیست درصدی جزو حقوق قانونی ایران به عنوان عضوی از آژانس و ان‌پی‌تی است. آن‌ها به طور ضمنی حق غنی سازی ما را پذیرفته اند. اما غنی سازی بیست درصدی جزو بند‌هایی بود که قرار شد در ازای لغو تحریم‌ها متوقف شود، اما الان بیش از پنج سال گذشته و نه تنها از لغو تحریم‌ها خبری نیست بلکه هم به میزان تحریم‌ها افزوده شده و هم اینکه طرف اصلی که ما با او توافق را امضا کردیم، از برجام خارج شده است. شروع غنی سازی بیست درصد با هدف ایجاد توازن بین تعهدات و تکالیف است. ما به تکلیف خود عمل کردیم آن‌ها باید به تعهد عمل می‌کردند. هر کجا که آن‌ها بخواهند به تعهداتشان برگردند ما این غنی سازی بیست درصدی را دوباره متوقف می‌کنیم. فعالیت صلح آمیز هسته‌ای هم درصد ندارد.
شما ممکن است به تکنولوژی برسی که نیاز به غنی سازی ۶۸ درصد داشته باشد. می‌خواهم بگویم درصد یک ادرس غلط است که غربی‌ها می‌دهند. آن‌ها به طور کلی با موضوع غنی سازی و توانایی ایران در این حوزه مشکل دارند. درصد اصلا اهمیتی ندارد. طرح این مسائل دقیق نیست و باید آن را تصحیح کرد. غربی‌ها با پیشرفت تکنولوژی ایران مشکل دارند. با این نوع سبک زندگی و سبک اداره کشور مشکل دارند. به هرحال از نظر من این به معنای خروج از برجام نیست، اما به این معنا نیست که ما به تکلیف عمل کنیم، اما آن‌ها زیر میز بزنند. رابطه پایین دستی و بالا دستی که نداریم. این رابطه توازنش را از دست داده و ایران می‌خواهد این توازن را به دست بگیرد. در نهایت ممکن است دوباره هر دو به نقطه صفر برسند که ایران بگوید طبق آنچه امضا کرده ایم ما تا ۲۰۲۳ به این موضوع پایبند می‌مانیم؛ بنابراین آن‌ها باید با خودشان تعیین تکلیف کنند و این جنازه در حال احتضار را به دوش بکشند. دنیا متوجه شده که ایران حداکثر انعطاف را نشان داده است و این حداقل کاریست که ایران می‌تواند بکند.
بیشتر بخوانید: سایه جنگ ایران و آمریکا بر سر رفع تحریم‌ها/ تهران به دنبال حمله تلافی جویانه است؟
یک نگرانی وجود دارد که به خاطر از سرگیری غنی سازی بیست درصدی چین و روسیه هم در کنار غربی‌ها قرار بگیرند و اگر ایران در موقعیتی نیاز به رای منفی یا وتوی این دو کشور داشت نتواند روی آن‌ها حساب کند. چنین نگرانی تا چه حد می‌تواند جدی باشد؟این احتمال وجود ندارد. چین و روسیه هم اذعان دارند که حیثیتشان پای برجام است. اما چون طرف اصلی امضا کننده آمریکا بوده، این امریکاست که باید پاسخگو باشد. ما باید از چین و روسیه بخواهیم که پای این توافق بایستند و به عنوان دو عضو اصلی شورای امنیت از دیگران سوال کنند. حرکت ما نوعی واکنش است و در جهت متوازن سازی اقدام می‌کنیم. ما از شورای امنیت نمی‌ترسیم. بحث ما ایجاد چالش نیست. احقاق حقوق است. ما در چارچوب درست بازی کردیم و آن‌ها بودند که خلافش را انجام دادند.
چین و روسیه هم الان طرف مشکلاتی با امریکا هستند. همین گرفتاری‌ها را الان چین دارد. روسیه را ایالات متحده تهدید میکند. ما با روسیه و چین بستر‌های همکاری راهبردی و مشترک داریم و این ما هستیم که باید از آن استفاده کنیم. ما یک حقی داریم که اگر حقمان است آن را با گردن کج و التماس به دستش نمی‌آوریم. الان بریتانیا با بیست و هفت عضو اتحادیه اروپا چانه زنی میکند. از موضع اقتدار نباید خارج شد. چه تحریمی می‌خواستند اعمال کنند که نکرده اند؟
ما با چالش‌ها مقابله می‌کنیم، اما چالشگر نیستیم. طبق قوانین دنیا و آژانس خواهان حقمان هستیم.
با گامی که ایران برداشت آینده برجام با دولت بایدن چطور پیش خواهد رفت؟ رییس جمهور آینده امریکا به تازگی به سختی اوضاع بین تهران و واشنگتن اشاره‌هایی کرده است و برخی معتقدند که غنی سازی بیست درصدی می‌تواند اوضاع را پیچیده‌تر کند.همین ادبیاتی که من می‌گویم در آمریکا هم هست. بایدن وقتی بازی میکند درچارچوب منافع ملی آمریکاست نه منافع راست و چپ. در ضمن یادمان باشد بایدن، بایدن اوباما نیست و امریکا هم امریکای زمان اوباما نیست. جمع کردن این کشور در شرایط کرونا و پساکرونا کار ساده‌ای نیست. ما باید شرایط را به خوبی ببینیم. بایدن قطعا در چارچوب منافع ملی بازی میکند. سرمایه دولت ترامپ تحریم‌ها و فشار‌های مضاعف بود که بایدن هم از آن استفاده میکند. هر چه هم به او بگویند می‌تواند بگوید این وضعیت به من مربوط نبوده و امضای کنگره پای آن است. بایدن از این ادبیات استفاده کرده و بازی میکند. او دلش برای ایران و دیگران نسوخته. استراتژی این دو یعنی ترامپ و بایدن یکی است و هر دو از برجام برای تغییرات داخلی در ایران استفاده می‌کنند.
این به آن معنی است که نمی‌شود توقع داشت جو بایدن سیاست‌هایی مشابه با دولت اوباما را در پیش بگیرد و مسیر انتخابی او چیزی بین ترامپ و اوباما باشد؟نوع نگاه و سیاست است که فرق میکند، اما رویکرد یکی است. بایدن قطعا از ایران می‌خواهد که به تعهدات خودش برگردد و بعد هم سعی میکند بدون دادن هزینه به برجام برگردد. این اشتباه است و دولت ایران نباید موافقت کند، چون به نفع ما نخواهد بود. ما باید بر سر گام‌هایی که برداشته ایم بایستیم تا تعهدات آن‌ها به تکالیف ما برسد. نه اینکه تکالیف ما کامل بشود و آن‌ها از صفر شروع کنند. آن‌ها فقط وعده می‌دهند که فقط تحریم‌های ترامپ را بر می‌دارند، آنهم به شرطی که ایران به تکلیف خودش برگردد. در حالی که بایدن نه تنها تحریم‌ها را باید بردارد بلکه به تکالیفی که در برجام به عهده ایالات متحده گذاشته شده، باید برگردد. اگر بایدن بدون هزینه به برجام برگردد می‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند و علیه ما اجماع سازی کند. ما باید این وضعیت را به خوبی ببینیم و برایش برنامه ریزی داشته باشیم. باید بدانیم که این اجماع سازی و امکان آن خطری ست که بایدن برای ما دارد. خودش هم صریحا می‌گوید که می‌خواهد برجام را به یک برجام جدید تبدیل کند.