رویداد۲۴ مریم وحیدیان: بهره‌کشی از نیروی کار حتی در صنایع مادر که چندین بار هم صدای اعتراض کارگران را بلند کرده، به حدی رسیده که عملاً مزایای مزدی حذف شده است. حداقل بگیری کارگران فارغ از سابقه و تخصص عمومیت پیدا کرده، آنهم در شرایطی که فعالان مستقل کارگری تاکید کرده‌اند که دستمزد تعیین شده در شورای عالی کار، متناسب با سبد معیشت خانوار نبوده است و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز بر آن صحه گذاشته است. درعین حال الزامات قانونی برای اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل که تا حدی می‌تواند مزد کارگر را افزایش داده و به حداقل‌های سبد معیشت خانوار نزدیک کند، نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
در این بین پیمانکاران نفتی در عسلویه، از پیمانکار ایرانی گرفته تا چینی، اجرای طرح طبقه بندی مشاغل را با وجود مطالبه مکرر کارگران پشت گوش می‌اندازند. سیاست وقت‌کشی به حدی است که از پنجم شهریور ماه علیرغم تاکید وزارت نفت طی ابلاغیه‌ای به ۴ شرکت اصلی نفت، گاز، پالایش و پخش و صنایع پتروشیمی مبنی بر اجرای طرح طبقه بندی مشاغل طی ۲۰ روز، این موضوع تاکنون به تاخیر افتاده است. البته کارگران از سال ۹۲ درحال مطالبه‌گری هستند؛ یعنی بیش از هفت سال!
وعده‌ای که قرار بود نهایتاً تا ۲۵ شهریور ماه عملی شود، بعد از گذشت حدوداً ۴ ماه هنوز عملی نشده است. در ابلاغیه‌ای که امضای وزیر نفت را دارد، اعلام شده بود که باید ترمیم حقوق‌ها در قالب استانداردسازی و گروه‌بندی مشاغل، جدول مزد و سنوات و پرداخت فوق‌العاده‌ها اعمال شود.
یک کارگر شاغل در بخش تعمیرات عسلویه از شرایط سخت کار در عسلویه می‌گوید: «بیش از ۱۰ سال سابقه کار در شرایط سخت عسلویه را دارم، اما هنوز حدود ۵ میلیون تومان دریافتی شامل مزد و اضافه‌کاری دارم و حقوق حداقلی را می‌گیرم. اغلب ما کارگران مهاجر هستیم و در شرایط عادی ۲۰ روز کار می‌کنیم و ۱۰ روز به مرخصی می‌رویم. برای اینکه ساعات کاری را پر کنیم، معمولاً ساعات کار طولانی داریم و در معرض بیماری و حوادث کار هستیم. در دوره کرونا هیچگاه تعطیلی نداشتیم. ماهانه مبالغی بابت حمل و نقل به شهر و روستای خودمان باید بپردازیم که این روز‌ها حتی هزینه قطار از جنوب به شهر‌های دیگر هزینه زیادی است.»
بیشتر بخوانید:خصوصی‌سازی امور رفاهی صنعت نفت، نفس بازنشستگان را تنگ کرد/ اساس‌نامه صندوق بازنشستگی نفت باطل می‌شود؟
کارگران عسلویه می‌گویند وقتی وعده اول مدیران محقق نشد به آنها وعده دادند که نهایتاً تا آبان و آذر ماه طرح طبقه‌بندی مشاغل اجرا خواهد شد اما هوز هم از اجرای این طرح خبری نیست و کارگران بار‌ها نسبت به این مسئله معترض شده‌اند. کارگران همچنین ابراز نگرانی کردند که شاید این طرح اصلاً تا پایان سال اجرا نشود.
یکی دیگر از کارگران نیز در این باره می‌گوید: «اوایل شهریور ماه وزیر نفت شخصاً نامه‌ای با عنوان اجرای نظام طبقه بندی مشاغل برای نیرو‌های پیمانکاری شاغل در فعالیت‌های مستمر و غیر پروژه‌ای که تاکنون اجرا نشده است، ارسال کرد. حتی رئیس منطقه ویژه انرژی پارس اعلام کرد که طرح طبقه بندی مشاغل باید اجرا شود. اگر ما حق و حقوقمان را بخواهیم می‌گویند اینجا منطقه ویژه است و شما مثل دیگر کارگران نیستید، اما وقتی بحث کار کردن باشد، مثل بقیه باید کار کنیم. این منطقه ویژه بودن شغل ما عملاً چماقی بر سرمان شده است.»
یکی دیگر از کارگران می‌گوید: «از سال ۹۲ قرار بود این طرح اجرا شود. الان نزدیک دو سال است که ما یک سری فرم‌هایی را پر کرده‌ایم. سال قبل گفتند تا شهریور ۹۹ آن را اجرا می‌کنند. تا چند سال باید به دنبال اجرای قانون باشیم؟ پیمانکاران مدام دم از حق و حقوق ما می‌زنند، اما وزارت نفت با وجود اینکه مسئولیت تضامنی در قبال کارگران دارد، به کارگران هیچ پاسخی نمی‌دهد. وقتی با پیمانکار، پیمان می‌بندند، حداقل و حداکثری برای حقوق‌ها تعیین می‌کنند. معمولاً وزارت نفت حداقل را همان حداقل دستمزد ذکر می‌کند. این مسئله خود موجب شده تا پیمانکار هم عمدتاً همان حداقل را به کارگر بپردازد. در فیش حقوقی ما اصلاً سابقه هیچ جایی ندارد.»
این کارگر عسلویه تصریح می‌کند: «از وقتی کارگران پروژه‌ای عسلویه دست از کار کشیدند، حقوقشان افزایش پیدا کرد. اگرچه به خواسته اصلی اعتصابشان نرسیدند، اما حقوق‌ها تا حد زیادی بالا رفت. الان یک کارگر کمکی که کارگر ساده پروژه‌ای به حساب می‌آید از من که ۱۰ سال سابقه کار دارم حقوق بیشتری می‌گیرد. نیرو‌های مستمر در نفت چرا باید در چنین وضعیتی کار کنند؟ ما بعد از مدتی بیماری‌های عجیب و غریبی می‌گیریم. پیری سختی داریم، اما با پایین‌ترین دستمزد‌ها کار می‌کنیم.»
پس از انتشار نامه وزیر نفت و تعهد به کارگران غیرپروژه‌ای نفت، ناصر مولایی، مدیرمنابع انسانی شرکت نفت طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: «الگوی واحد برای طبقه بندی مشال پیمانکاران مستمر تدوین شده و تا پایان آذر ماه در تمامی شرکت‌های اصلی و فرعی تابعه پیاده سازی می‌شود.»
او گفته بود: «الحاق بند‌های جدید به پیمان‌های تامین نیرو بعضا با مشکلات همچون بالا رفتن منابع مالی بالاتر از سقف پیمان و سایر محدودیت‌ها روبرو است. بر این اساس، برای حل همه مشکلات و چالش‌های پیش روی اجرای این طرح، کارگروهی با حضور معاونت بیمه، منابع انسانی، کمیسیون مناقصات، حقوق و قرارداد‌ها تشکیل شده است.»
البته مولایی متعهد شده بود که این طرح از ابتدای سال اجرا شود و گفته بود: «اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل مشمول پرداخت مابه تفاوت از ابتدای فروردین ماه امسال خواهد شد. بر این اساس، کارکنان پیمانکار نگران تاخیر در اجرا نباشند، زیرا هر زمانی اجرایی شود مابه تفاوت ترمیم حقوق، مزایا و فوق‌العاده‌ها به همراه «بک پی» باید پرداخت شود.»
این درحالی است که خلیل قاسم زاده، مدیر منابع انسانی شرکت نفت مناطق مرکزی آبان ماه گفته بود: «موضوع طبقه‌بندی مشاغل پیگیری و به شرکت‌ها جهت اقدام ابلاغ شده و مهلت اعلام نتیجه بیستم آبان تعیین شده و تا ۳۰ آبان‌ماه باید جمع‌بندی و به شرکت ملی نفت برای اقدامات بعدی ارسال خواهد شد.»
همین امروز و فردا کردن موجب نگرانی کارگران شده است. درباره کارگرانی که ۲۰ روز از ماه را در شهری زندگی می‌کنند که روح زندگی و فراغت ندارد و همه این مدت از خانواده دور هستند، در شرایط آب و هوایی و آلودگی محیطی کار می‌کنند، انتظار دارند لااقل بیش از حداقل‌ها دریافت کنند. سال گذشته با وجود اینکه شورای عالی کار رقم سبد معیشت خانوار را ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان اعلام کرد، حداقل دستمزد کمتر از ۳ میلیون تومان تعیین شد. حالا سخت می‌توان تصور کرد کارگری که انواع آسیب‌های جسمی و روحی را برای کار در شهرک کارگری عسلویه به جان می‌خرد، بعد از چندین سال سابقه کاری چطور باید حداقل دستمزد را بگیرد و با اضافه کاری بیشتر هزینه‌های معاش خانواده‌اش را تامین کند. زندگی چند هزار کارگر در عسلویه چنین نمایی دارد.