رویداد۲۴ ترامپ آخرین تیرش را هم برای بهم ریختن خاورمیانه از کمان رها کرد و اسراییل را تحت پوشش سنتکام قرار داد. پنتاگون در بیانیه‌ای برای توضیح این اقدام گفت: ما مرز‌هایی را ایجاد می‌کنیم تا بهتر خطرات را کاهش دهیم و از منافع آمریکا و شرکا حفاظت کنیم.
این اتفاق در شرایطی رخ داده که برخی از کشورهای عربی دست به ایجاد رابطه با رژیم صهیونیستی زده اند. به نظر می‌رسد که حالا تلاویو قصد دارد به عنوان یکی از پایه‌های امنیتی در خاورمیانه حضور یابد. پیوستن اسراییل به سنتکام به معنای داشتن تسلیحات و قدرت نظامی بیشتر برای این رژیم است. امری که می‌تواند امنیت خاورمیانه را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
گفتگو با هادی برهانی کارشناس مسائل اسراییل:
اسراییل به تازگی در میان کشورهای عضو سنتکام پذیرفته شده و برخی این اتفاق را اخرین هدیه ترامپ به تلاویو می‌دانند. این اتفاق با چه هدفی در روز‌های پایانی کار ترامپ صورت گرفته؟
این هدفی بود که اسراییل از مدت‌ها پیش به دنبال آن بود. چون در گذشته رژیم صهیونیستی در خاورمیانه عضو پذیرفته شده‌ای نبود و در آن تقسیم بندی‌هایی که هست جزو اروپا او را در نظر می‌گرفتند. این رژیم هم در چارچوب‌های اروپایی بود و هم در طبقه بندی‌هایی که ایالات متحده داشت آن‌ها را جزوی از اروپا به حساب می‌آورد. چرا که اسراییل با کشورهای خاورمیانه ارتباطی نداشت. اما این رژیم اصرار داشت که در خاورمیانه به عنوان یک عضو مورد استقبال قرار بگیرد و از این جهت فشار می‌آورد به آمریکا که در چارچوب تقسیم بندی که دولت ایالات متحده برای نیروهایش دارد، اسراییل را هم در محدوده سنتکام یا خاورمیانه در نظر بگیرد.
اما آمریکایی‌ها تا به حال حاضر به انجام این کار نبودند. دو نکته به این اتفاق کمک کرد. یک اینکه اسراییل به هر حال در چند ماه کذشته موفق شد تا با برخی کشورهای خاورمیانه رابطه اش را عادی کند و نکته دیگرش این بود که ترامپ در حال رفتن است و دستگاه دولت او خیلی با تلاویو برای تقاضا‌هایی که از ایالات متحده داشت همکاری کرد.
الان هم در همین چند روز باقی مانده دارد بقیه درخواست‌ها را هم اجابت می‌کند.
ایا پای ایران هم در میان است؟ برخی معتقدند این اقدام با هدف محدود کردن کشورما در خاورمیانه اتفاق افتاده است. چنین امکانی تا چه اندازه مطرح است؟
این احتمال وجود دارد. اما واقعیتش این است که، چون بعد نظامی و امنیتی دارد نمی‌توان به طور قطع گفت که چنین اقدامی چطور می‌تواند در تقابل میان ایران و رژیم صهیونیستی نقش داشته باشد. اما اتفاقی که افتاده بعید نیست که در چارچوبی بگنجد که بر اساس آن رژیم صهیونیستی با جا دادن خود در میان کشورهای عضو سنتکام بخواهد دست ایران را در منطقه ببندد.
با توجه به توافق ابراهیم بین اسراییل و کشورهای عربی، نزدیکی فرماندهان نظامی رژیم صهیونیستی با اعراب به چه شکل خواهد بود؟
در این رابطه می‌توانیم بگوییم یک نکته تبلیغات اسراییل است که در آن تبلیغات و جنگ روانی که علیه منطقه دارد، موضع گیری‌هایی دال بر این دارد که چنین اتفاقاتی می‌افتد و ارتباط و هماهنگی با فرماندهان نظامی در کشورهای عربی وجود خواهد داشت. اما واقعیتش این است که هیچ یک از کشورهای منطقه چنین ارتباط‌هایی را رسما تایید نمی‌کنند و اگر جنین باشد یک امر پنهانی و مخفی است و نمی‌شود به حرف تل اویو تکیه کرد. چون نفع آن‌ها در این است که بگویند ما با این‌ها ارتباط داریم و همه هم ما را قبول دارند و در هماهنگی هستیم. اما این موضعی است که اسراییلی‌ها برای ایجاد جنگ روانی می‌سازند و قابل اعتماد نیست.
سنتکام یک تقسیماتی برای ارتش آمریکاست. این ارتش در مناطق مختلف جهان نیرو دارد و هر کدام را هم تقسیم کرده. مناطق مثلا افریقا و خاورمیانه و اروپا. برای هر منطقه‌ای هم یک سازمان و مرکزیتی در نظر گرفته است. اتفاقاتی که افتاده است در این تقسیم بندی اسراییل از اروپا به خاورمیانه منتقل شده. در این منطقه آمریکا پایگاه‌های نظامی و نیرو دارد. این بحث تقسیمات امریکاست و به این معنی نیست که حالا که رژیم صهیونیستی عضوی از سنتکام شده، پس قطر باید با اسراییل هماهنگی نظامی داشته باشد.
این تصمیم صرفا یک تصمیم آمریکایی است و در این زمینه هیچگونه مشورت و هماهنگی با کشورهای عربی نشده و یک اتفاقی است در چارچوب سازمان نظامی آمریکا. به همین خاطر من ارتباطی در این زمینه نمی‌بینم.
بیشتر بخوانید: اسرائیل بدون ترامپ برای درگیری مستقیم با ایران آماده می‌شود؟
سوال بعدی من هم به گونه‌ای زیر مجموعه همین موضوع است که رابطه سنتکام با حضور اسراییل با نیرو‌های مقاومت در عراق چطور پیش خواهد رفت؟
چون سنتکام در عراق مرکز دارد و اسراییل هم در سنتکام مرکز دارد به معنای این نیست که الان نیروی نظامی و نیرو‌های مقاومت در عراق نیاز به هماهنگی با آن‌ها داشته باشند. این موضوع مرتبط با عراق نیست و کاملا در محدوده تصمیمات و مسایل ایالات متحده است. من فکر می‌کنم روابط ارتش و نیرو‌های مقاومت در عراق با سنتکام، به همان شکل سابق ادامه پیدا کند و تصور نمی‌کنم که تغییری در عراق یا دیگر کشور‌ها داشته باشیم.
یک پیشبینی هست برخی ناظران می‌گویند اقدامی که اتفاق افتاده به معنای ارسال سلاح بیشتر به اسراییل بوده که منجر به کاهش امنیت در خاورمیانه می‌شود. چنین اتفاقی چقدر ممکن است؟
این را هم ما هنوز دلیلی برایش نداریم. قبلا هم که اسراییل در چارچوب سنتکام نبود روابط بسیار خوبی با ایالات متحده و ارتش آمریکا داشت و پیشرفته‌ترین سلاح‌ها را از آمریکا می‌گرفت. این اتفاق که افتاده به نظر نمی‌رسد که اثری چشم گیری داشته باشد به این شکل که ناگهان سیل سلاح‌های پیشرفته به سمت این منطقه راه بیفتد. اسراییل پیش از این‌ها هم پیشرفته‌ترین تسلیحات را داشته و نیازی ندارد که در قابل سنتکام به چنین چیز‌هایی دست یابد.
اسراییل به نظر می‌رسد که تبدیل به نیرویی پذیرفته شده در میان کشورهای عربی تبدیل می‌شود. موضوع پیوستن به سنتکام هم می‌تواند کمک کند تا این روند سریع‌تر طی شود. شما آینده را چطور می‌بینید؟
اینده اولا واقعیت این است که در چندماه گذشته اسراییل این موفقیت را داشته که با چند کشور عربی ارتباط برقرار کند. یعنی با اماراتُ با بحرین با مراکش و با سودان. قبلا هم با مصر و اردن و فلسطین ارتباط داشت. مجموع این کشور‌ها به هفت می‌رسد و ما بیست و دو کشور عربی داریم. در این هفت کشور هم واقعیتش این است که مثلا ارتباط سودان، ارتباطی نامعلوم است چرا که هنوز مراحل قانونی را طی نکرده است.
در واقع ۱۵ کشور عربی هستند که با اسراییل رابطه ندارند و همین تعداد هم کشور اسلامی غیر عربی داریم که با اسراییل ارتباطی ندارند. کوبا و کره شمالی را هم داریم. پس هنوز بحث پذیرش اسراییل یک بحث زودهنگام است. این موفقیتی که اسراییل در چند ماه اخیر داشت محصول همکاری کامل و شش دنگ حکومت ترامپ و پمپئو است. الان این دولت به شکل مفتضحانه‌ای می‌رود و بایدن با سیاست متفاوتی پا به کاخ سفید می‌گذارد. مطمئنا باجی که ترامپ به اسراییل می‌داد را بایدن نمی‌دهد. بایدن سیاست متفاوتی دارد و برای حقوق بشر و بین الملل و حقوق فلسطینی‌ها حداقلی از احترام قائل است. اگر بر این اتفاق، اتفاقات دیگری هم در منطقه اضافه شود می‌توان منتظر تحولاتی بود. مثلا ما دیدیدم که اشتی بین عربستان و قطر اتفاق افتاد و نزدیکی بین ریاض و انکارا هم در راه است. از همه مهم‌تر اگر مشکلات بین تهران و ریاض حل شود، روندی که اسراییل منتظر آن است و با حضور در سنتکام آن را پیگیری می‌کند، دچار اشکال می‌شود.
این روند نزدیکی کشورهای عربی با اسراییل هم دچار وقفه و اشکال خواهد شد. اما اگر مشکلات درخاورمیانه ادامه پیدا کند، تلاویو می‌تواند به صورت یک عضو طبیعی و عادی در خاورمیانه در بیاید.
پیوستن اسراییل به سنتکام نمی‌تواند منجر به این شود که بازگشت ایران و عربستان به روابط عادی سخت‌تر شود؟
نه من دلیلی برای این داستان نمی‌بینیم. حکومت فعلی عربستان بعد از ترامپ مایل است مشکلات منطقه‌ای را حل کند. ریاض همه تخم مرغ هایش را در سبد ترامپ گذاشت، چون از بایدن می‌ترسید. بایدن هم از قبل از انتخابات دل خوشی از عربستان نداشت. الان عربستان نگران دوران بایدن است و می‌داند که دوران ترامپ تمام شده و زمان سختی فرا رسیده و می‌خواهد مشکلات منطقه‌ای خود را کم کند.
به نظر من با وجود این تحولاتی که اسراییل به کمک ترامپ خواسته به آن دست یابد، هنوز هم فرصت مناسبی برای منطقه وجود دارد تا با آشتی میان تهران و ریاض اوضاع را عوض کرده و مشکلات را حل کند.