رویداد۲۴ شادی مکی: آب آشامیدنی ما در اهواز بسیار بد بو، بدمزه و غیرقابل شرب است. حتی وقتی آب را می‌جوشانیم بازهم طعم فاضلاب می‌دهد. آب خارج شده از شیر در بسیاری موارد به رنگ گل و در واقع گل‌آلود است. اینها را فاطمه می‌گوید که ساکن محله گلستان در اهواز بوده و از آنجا که اجاره‌نشین است در سایر مناطق این شهر مانند پردیس و یوسفی هم زندگی کرده و با شرایط آب در این محلات هم آشناست.
او می‌گوید: در اهواز مردم ناچارند دستگاه تصفیه آب خانگی بخرند یا اینکه آب را از بیرون تهیه کنند چراکه آب شیر قابل شرب نیست. من این روز‌ها به دنبال خرید دستگاه تصفیه هستم که قیمت آن ۲.۵ میلیون تومان به بالاست و طبیعتا همه شهروندان از عهده خرید این دستگاه بر نمی‌آیند.
این شهروند اهوازی تاکید می‌کند: برای ما شهروندان اهوازی ابتلا به اسهال و استفراغ در شرایطی که آب بهداشتی نبوده و کیفیت پایینی دارد امری عادی و طبیعی است. گرچه تا به حال شخصا با موردی از ابتلا به هپاتیت برخورد نکرده‌ام، اما به خوبی می‌دانم مسمومیت در اثر نوشیدن آب غیربهداشتی به چه معناست.
به گزارش رویداد۲۴ معضلات مرتبط با آب و فاضلاب در استان خوزستان از جمله شهر اهواز ماجرای جدیدی نیست. معضلی که علاوه بر بروز آبگرفتگی‌های شدید در سطح استان، زمینه‌ساز شیوع بیماری‌هایی نیز شده است.
چند سالی است که موضوع اختلاط آب با فاضلاب در این استان و به‌ویژه شهر اهواز باعث شده که نسبت به بروز و شیوع بیماری‌هایی مانند وبا و هپاتیت به دلیل اختلاط آب و فاضلاب هشدار داده شود. هشدار‌هایی که هر بار هم با تکذیب شدید مسئولان امر مواجه شده و به این وسیله سعی در ختم کردن غائله به جای رفع مشکل میشود.
در پی مشکلات سیستم آب و فاضلاب اهواز بود که روز ۲۱ آذر رئیس کمیسیون تحقیق، نظارت و بازرسی شورای شهر اهواز نسبت به بروز بیماری هپاتیت نوع A به دلیل تلاقی آب و فاضلاب در این شهر هشدار داد. هشداری که دو روز بعد توسط رئیس شورای شهر این شهر تکذیب شده و عنوان شد که با نظارت دقیق و جدی مرکز بهداشت و دیگر نهاد‌های ذیربط، آب تولیدشده در شهر اهواز مطابق استاندارد‌ها و مورد تایید مراکز بهداشتی است.
یکی دیگر از افرادی که سخنان ایزدی را به نوعی تکذیب کرد سید محمد علوی رئیس مرکز بهداشت خوزستان بود که طی اطلاعیه‌ای با اشاره به مشکلات شبکه فاضلاب در برخی از شهرهای استان عنوان کرده بود این مساله احتمال آلودگی آب به فاضلاب را بالا برده و سلامتی مردم را به خطر می‌اندازد، اما با وجود مشکلات مرتبط با فاضلاب در برخی مناطق از سوی مجموعه بهداشتی استان بررسی‌های مداوم به منظور حفظ کیفیت آب انجام شده و رفع نواقص توسط مراکز بهداشت رصد و با قاطعیت از شرکتهای آب و فاصلاب مناطق دارای مشکل درخواست میشود.
این در حالی است که علوی اول مرداد ماه عنوان کرده بود که در بسیاری از مناطق استان خوزستان به ویژه مناطق حاشیه‌ای شهر و روستایی، فاضلاب وارد لوله‌های آب میشود و این موضوع باعث ترکیب آب و فاضلاب و آشامیدن آب آغشته با مدفوع انسانی از سوی مردم شده است.
او گفته بود آب آلوده، بیماری هپاتیت و هزاران نوع بیماری گوارشی را به انسان منتقل کرده و همچنین با به خطر افتادن سلامتی و تضعیف سیستم ایمنی مردم، بدن انسان‌ها مستعد بیماری کرونا میشود. در رابطه با تلاقی آب و فاضلاب، بار‌ها مراکز بهداشت شرق و غرب اهواز اعلام جرم کرده‌اند و بار‌ها در شورای سلامت استان مطرح کرده‌ایم.
زنجیره تایید‌ها و تکذیب‌ها در خصوص اختلاط آب شرب و فاضلاب همچنان ادامه داشت و روز ۲۸ دی محمدجواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره اختلاط آب شرب و فاضلاب گفته بود نمونه‌برداری‌های انجام شده از سوی این سازمان نشان داده شده است که در منطقه پردیس اهواز موضوع خاصی وجود داشته اما باقی مناطق آلودگی نداشته‌اند. اما همین اطلاع‌رسانی اندک نیز روز بعد توسط مهران احمدی بلوطکی رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز تکذیب میشود.
بلوطکی عنوان می‌کند که آنالیز نمونه‌ها حاکی از مطلوبیت میکروبی ۹۵ درصدی در شبکه آب شهری است. او همچنین گفته بود: «در راستای پیگری موضوع، تماس تلفنی با مدیر کل سازمان حفاظت محیط زیست برقرار شد، وی ضمن تکذیب خبر، موضوع ذکر شده در برخی خبرگزاری‌ها را درست ندانسته و این مورد را برداشت اشتباه رسانه‌ها در تجزیه و تحلیل مصاحبه و ثبت خبر عنوان کرد.»
کاربران فضای مجازی نیز به موضوع بروز هپاتیت نوع A در خوزستان واکنش نشان دادند. یک کاربر در فضای مجازی می‌نویسد: «در اهواز اگر از کرونا نمیری از هپاتیت می‌میری.»
کاربر دیگری می‌نویسد: «تعدادی از شهروندان اهوازی به دلیل وجود فاضلاب در آب شرب به هپاتیت نوع A و بیماری روده‌ای مبتلا شده‌اند، حالا نه هوا دارند و نه آب. برق هم مرتب قطع میشود. ولی خدا رو شکر استانداری دارند که با تسبیح و یقه بسته ادای مسئول دلسوز رو در می‌آورد.»
بهزاد هم نوشت: «جلوه‌هایی از خوشبختی ما در خوزستان، ابتلای مردم اهواز و شهرهای پایین دست به هپاتیت A به دلیل تلاقی آب و فاضلاب، اهواز امسال تنها هشت روز هوای پاک داشت، در شبانه‌روز ۲۵۰ هزار مترک مکعب پسماند و فاضلاب به کارون می‌ریزد»
ایران می‌نویسد: «چرا این همه فساد در خوزستان؟ با استانداری مثل شریعتی آب و فاضلاب اهواز یکی شده است. مردم هپاتیت گرفتند، گزارش شد، اما کسی توجهی نکرد. کسی که بود و چه باید میکرد؟ پشتیبان شریعتی کیست که با وجود همه افشاگری‌هایی که علیه او شده هنوز استاندار است؟ چه کسی حکومت بر خوزستان را به او داده است؟»
بیشتر بخوانید: توضیح رئیس مرکز بهداشت اهواز: آب شرب بو می‌دهد ولی مخلوط به فاضلاب نیست
منبع آب اهواز؛ ایمنی قبل از بحران
محمدرضا ایزدی رئیس کمیسیون تحقیق، نظارت و بازرسی شورای شهر اهواز به رویداد۲۴ می‌گوید: اولین بار در دوم آبان ماه سال ۹۶ بود که با توجه به اطلاعاتی که به دست من رسید و تحقیقات زیادی که کردم موضوع آلودگی آب شرب اهواز را در نطق پیش از دستورم مطرح کردم. در آن زمان مدیرعامل وقت شرکت آب و فاضلاب اهواز هم مصاحبه‌ای داشت مبنی بر اینکه در ۳۰۱ نقطه اهواز با تلاقی آب و فاضلاب مواجه هستیم.
وی ادامه می‌دهد: در همان مقطع هم رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی اهواز مصاحبه‌ای داشتند مبنی براینکه در برخی نقاط استان با بیماری هپاتیت A مواجه بوده‌ایم. در آن زمان به نامه‌ای محرمانه دسترسی پیدا کردم که اداره بهداشت غرب اهواز خطاب به شرکت آب و فاضلاب نوشته بود. در این نامه ۱۳ نقطه مشخص شده بود که در این نقاط ۱۳ نفر به دنبال آلودگی آب شرب به فاضلاب دچار هپاتیت نوع A شده‌اند. وقتی موضوع را در شورای شهر اعلام سوی مدیران ذیربط آن را تکذیب کردند.
رئیس کمیسیون تحقیق، نظارت و بازرسی شورای شهر عنوان می‌کند: به عنوان مثال رئیس بهداشت غرب اهواز ظرف ۱۰ ساعت بعد از نطق صحبت‌هایم را تکذیب کرد. این تکذیب‌ها درحالی انجام شد که من مستنداتی را در این خصوص ارائه کرده بودم و موضوع قابل تکذیب نبود. اما به دلیل فضای عمومی که ایجاد شد و به دلیل فشار‌هایی که وجود داشت تکذیبیه ارائه شد.
ایزدی اظهار می‌کند: در سال ۹۷ نیز اشاره‌ای به این موضوع داشتم که در حدود ۵۰۰ نقطه اهواز طی ماه‌های تیر، مرداد و شهریور با بالازدگی فاضلاب مواجه می‌شوند، یعنی در اوج گرما که دمای هوا به ۵۰ درجه رسیده و صحبتی از بارندگی و آبگرفتگی نیست، فاضلاب‌ها بالا میزنند. این پدیده به معنای آن است که شبکه فاضلاب موجود جوابگوی حجم فاضلاب فعلی نیست. زیرا شبکه فاضلاب در بخشی از مناطق اهواز عمر ۳۰ تا ۵۰ ساله دارد. از سوی دیگر حدود ۴۰ سال قبل جمعیت اهواز به ۵۰۰ هزار نفر هم نمی‌رسید، اما اکنون جمعیت این شهر بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر است لذا شبکه فاضلاب اهواز جوابگوی جمعیت فعلی نیست.
وی اضافه می‌کند: از دیگر علل بالازدگی فاضلاب در این شهر، عمر طولانی و فرسودگی این شبکه است. به بیان دیگر عمر بالا، رسوب‌زدگی و سیمانی بودن شبکه فاضلاب در اهواز باعث انسداد برخی نقاط شبکه فاضلاب شهر و به دنبال آن ریزش برخی نقاط این شبکه و عدم دفع فاضلاب شده است.
این عضو شورای شهر اهواز با بیان اینکه نسبت به این موارد از اوائل آغاز به کار شورای شهر پنجم اهواز تذکر داده‌ام تصریح می‌کند: اما هر بار به جای اینکه مسئولان ذیربط به دنبال رفع مشکل باشند، آن را تکذیب کرده‌اند. رئیس بهداشت خوزستان در یکم مرداد ماه ۹۹ بعد از گذشت چند روز از نطقی که داشتم در یک برنامه تلویزیونی اعلام کردند که آب شرب در برخی نقاط استان با مدفوع مخلوط بوده و عامل بیماری است. اما حدود ۲۴ ساعت بعد خود ایشان این موضوع را تکذیب کردند.
وی خاطرنشان می‌کند: متاسفانه این موضوع از آن دسته موضوعاتی است که همواره سعی شده نشر داده نشود در حالیکه بار‌ها منتشر شد. من به عنوان نماینده قسم خوردم که در جهت منافع مردم قدم بردارم و باید پیگیر مشکلات باشم، اما متاسفانه برخی از مدیران برنمی‌تابند که مشکلات عنوان شوند.
ایزدی می‌گوید: دی ماه سال گذشته کمیته‌ای تحت عنوان کمیته آب‌های سطحی، طرح ضربتی را در شورای شهر اهواز مصوب کردیم. با حضور رئیس کل دادگستری خوزستان بین شورای شهر اهواز، شهرداری اهواز و اداره آب و فاضلاب تفاهم‌نامه‌ای نوشته و امضا شد. قرار بر این شد که ۵۷ نقطه ریزشی بحرانی شبکه فاضلاب اهواز را بخشی توسط شرکت آب و فاضلاب رفع و اصلاح شود و بخشی هم توسط شهرداری. بر اساس این طرح ضربتی حدود ۷۰ درصد از این ۵۷ نقطه تا دی ماه امسال رفع مشکل شد.
وی اضافه می‌کند: اگر سال گذشته در زمان آبگرفتگی، آب ۷ روز در منازل و معابر می‌ماند امسال ظرف چند ساعت و نهایتا یک ساله آبها دفع شد.
رئیس کمیسیون تحقیق، نظارت و بازرسی شورای شهر عنوان می‌کند: طی ۱۰ سال گذشته به طور متوسط ۲.۵ میلیارد تومان از طرف شهرداری برای دفع آب‌های سطحی هزینه می‌شد، این درحالی است که طی یک سال گذشته ۷۰ میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم که اگر طی ۱۰ سال گذشت سالانه یک چهارم هزینه امسال را انجام می‌دادند ما مشکل دفع آب‌های سطحی یا بالازدگی را نداشتیم. این درحالی است که طی ۶ سال اخیر لایروبی اساسی در شبکه فاضلاب اهواز به وسیله شهرداری و شرکت آب و فاضلاب صورت نگرفته است.
وی خاطرنشان می‌کند: مهم‌تر آنکه ما در اهواز از ۷ دهه قبل تاکنون شبکه دفع آب‌های سطحی را نداشته‌ایم و در این مدت همواره آب‌های سطحی توسط فاضلاب دفع می‌شده است. چه زمانی که متولی شبکه فاضلاب شهرداری بود و چه زمانی که به شرکت آبفا واگذار شد تا شبکه آب‌های سطحی در اهواز ایجاد نشود، این وضعیت ادامه دارد.
ایزدی بیان می‌کند: برای تعویض شبکه فاضلاب اهواز نیاز به چند هزار میلیارد تومان پول است که تامین آن از عهده شرکت آبفا، استانداری و شهرداری و ... برنمی‌آید. برای تامین این بودجه نیاز به تخصیص بودجه ملی است. بهمن ماه سال گذشته رهبری ۱۰۰ میلیون یورو به رفع مشکل شبکه فاضلاب اهواز تخصیص دادند و سازمان برنامه و بودجه ۵۰ میلیون یورو از این مبلغ را در سال جاری و ۵۰ میلیون یورو بعدی را به سال ۱۴۰۰ تخصیص داده است. اما تاکنون تنها یک چهارم ۵۰ میلیون یورو به شرکت آبفا واگذار شده است که در مقابل حجم بالای کار مبلغی اندک است. یک ماه پیش تفاهم‌نامه‌ای میان شرکت آبفا و قرارگاه خاتم‌الانبیا بسته شده و قرار است ظرف ۲ سال شبکه آب و فاضلاب اهواز ترمیم شود.
به گزارش رویداد۲۴ مساله مشکلات سیستم آب و فاضلاب در خوزستان به اهواز ختم نمی‌شود، روز ۲۶ دی ماه داوود رئیسی مدیر شبکه بهداشت و درمان هندیجان اعلام کرد که با توجه به وجود شکستگی لوله‌های آب در سطح شهرستان، خطر شیوع بیماری‌های وبا و هپاتیت A افزایش یافته است. اما این خبر دو روز بعد توسط شخص رئیسی تکذیب شد.
او در تکذیبیه خود اعلام کرد: «خبری در فضای مجازی در خصوص شیوع هپاتیت A و وبا در این شهرستان منتشر شد که تاکنون هیچ موردی از این بیماری‌ها گزارش نشده است. آب آشامیدنی این شهرستان سالم و فاقد هرگونه بیماری منتقله از آب است.»
مساله تکرار مداوم دور باطل هشدار و تکذیب در استان خوزستان که نسبت به سلامت مردم و آلودگی آب آشامیدنی به فاضلاب در جریان است چندان هم پیچیده و دور از انتظار نیست چرا که خوزستان نه تنها در سال جاری بالاترین بودجه را در میان استانهای کشور و پایین‌ترین رتبه را در حوزه مدیریت استان داشته است که در سال ۸۴ نیز وامی با مبلغ ۱۴۹ میلیون دلار از سوی بانک جهانی برای ترمیم و توسعه شبکه فاضلاب تنها یک شهر آن یعنی اهواز اختصاص داده شد، اما مشخص نیست که این مبلغ در کجا و چگونه هزینه شده است.
با وجود اعتبارات و وام‌هایی که برای حل معضل سیستم آب و فاضلاب، حداقل برای مرکز استان خوزستان در نظر گرفته شده، اما در نبود شفافیت نسبت به منابع هزینه شده و اقدامات انجام شده در این استان و به‌ویژه شهر اهواز، خوزستان همچنان با تبعات منفی ناشی از معضلات فرسودگی، کم حجمی و یکی بودن شبکه جمع‌آوری آّب‌های سطحی و زیرزمینی دست به گریبان است.