رویداد۲۴ «سعید خطیب‌زاده» صبح امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه با اشاره به تحولات سیاست خارجی طی یک هفته گذشته گفت: امروز ساعت ۱۰ و نیم صبح رئیس مجلس با رئیس کنگره خلق چین تلفنی رایزنی خواهند کرد. علاوه بر این امروز نخستین روز سفر محمد جواد ظریف به منطقه است. ایشان دیشب وارد باکو شدند و در ادامه به دیگر کشور‌های منطقه سفر خواهند کرد.
وی با اشاره به رایزنی وزیر امور خارجه با همتای ایرلندی در روز‌های اخیر اظهار داشت: شاید مهمترین تصمیم در این گفتگو، اظهار تمایل طرف ایرلندی برای بازگشایی سفارتشان در ایران بود. همچنین وزیر امور خارجه با همتای ترکیه‌ای تلفنی درباره همکاری‌های دوجانبه صحبت کردند. همان روز هم ایران برخی از مقامات سابق دولت آمریکا را در لیست تحریمی قرار داد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره لغو تحریم‌ها از سوی آمریکا تصریح کرد: هیچ اتفاق جدیدی در مورد برجام شاهد نبودیم. موضع مان را هم قبلا مطرح کردیم و آن، این است که باید شاهد رفع تحریم‌ها و اجرای موثر توافق از سوی آمریکا و دیگر طرف‌ها باشیم. تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، هیچ اتفاقی از سوی ایران رقم نمی‌خورد.
خطیب‌زاده اظهار کرد: طبیعی است ایران همانطور که گفته اگر طرف مقابل به تعهداتش پایبند باشد و شرایط به قبل از خروج از برجام بازگردد، اقدامات کاهشی ایران هم برگشت پذیر است. ما صحبت زیاده شنیده‌ام اکنون نوبت عمل است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه اطلاعات ضد و نقیض درباره این کشتی دریافت کردیم، گفت: از طرف اندونزی خواسته‌ایم اطلاعات بیشتری به ما بدهد. همیشه مسائل فنی مطرح بوده است. وزارت راه و سفارت ایران پیگیر این موضوع هستند.
خطیب‌زاده با بیان اینکه سیاست منطقه‌ای ایران عوض نشده است، عنوان کرد: فکر می‌کنیم سازوکار پیشنهادی ما پیشنهاد خوبی است و چارچوب خوبی برای همکاری است. اگر عربستان از چرخه باطل خشونت و همکاری با کشور‌های فرامنطقه‌ای فاصله بگیرد و این مسئله در گفتار و رفتار ریاض مشاهده شود، آغوش ما باز است و گام‌های موثرتری را برخواهیم داشت.
بیشتر بخوانید: مشاور سابق دولت آمریکا: ترجیح بایدن، مذاکره با دولت روحانی است / روابط گرم دو کشور سبب گسترش نفوذ ایران در منطقه می‌شود
وی ادامه داد: نمی‌توانیم شاهد این باشیم که بمباران روزانه در یمن ادامه دارد، اما صحبت از صلح در یمن شود یا آنکه در روز‌های آخر ترامپ یکی از گروه‌های یمنی را در لیست خودخوانده تروریسم آمریکا قرار دهند، اما در عین حال، صحبت شود که ریاض آماده حل و فصل مسائل منطقه‌ای است. یک شجاعت در طرف سعودی و تغییر گفتمان نیاز است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اتفاق تروریستی روز‌های اخیر در عراق یادآور شد: ما با مردم عراق پیوستگی‌های عمیق و تاریخی و چندلایه داریم. درد و رنج مردم عراق، درد و رنج ماست. اتفاق تروریستی روز‌های اخیر در عراق ما را هم متاثر کرد. این اتفاق نشان دهنده روی کریه تروریسم است که برخی فکر می‌کنند می‌توانند از آن بهره‌برداری کنند.
خطیب‌زاده با تاکید بر اینکه تروریسم ریشه در افراطی‌گری‌های فکری و سازمانی دارد، بیان کرد: البته دست برخی عناصر در این اقدامات دیده شده است. به نظر می‌رسد طرف سومی است که با آشفته کردن وضعیت منطقه از آب گل‌آلود ماهی گرفته و به قول ظریف به دنبال این است با خون آمریکایی‌ها به نیات خود برسند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ایران در کنار متحدین خود اجازه نمی‌دهد بار دیگر داعش در عراق و کشور‌های دیگر خود را سازماندهی کند.
وی در پاسخ به سوال ایرنا درباره اظهارات یکی مقام ارشد آلمانی مبنی بر اینکه ایران مسئول عدم موفقیت اینستکس است، گفت: برخی طرف‌های ما در برجام تصور می‌کنند می‌شود تاریخ را با صحبت‌های خود پاک کرده یا حافظه تاریخی ایران تعهدات آن را فراموش می‌کند. اینکه برای فرار از تعهداتشان این صحبت‌ها را مطرح کنند، ساده‌انگارانه است.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با بیان اینکه اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام تعهداتی داد که هیچ کدام را نتوانست انجام دهد، اظهار داشت: اینستکس درست شد برای آنکه تحریم‌های یکجانبه، فراسرزمینی و غیرقانونی ایالات متحده را بی‌اثر کند. اینستکس درست نشد که در ذیل تحریم‌ها مراودات در بعضی از حوزه‌ها به شکل محدود انجام شود. اینستکس درست نشد تا خودشان هم منابع مالی‌شان را تامین نکنند. اینستکس درست نشد که به جای استفاده از آن به کانال مالی سوئیس روی بیاورند.
وی افزود: اینستکس درست نشد که طرف‌های مقابل برای فرار از مسئولیت پشت این لیست پنهان بشوند. اگر قرار به عدم اجرای تعهدات باشد، ما می‌توانیم لیست بلندی را مطرح کنیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه تاریخ و حافظه تاریخی به دقت همه این‌ها را ثبت کرده است، تصریح کرد: آن‌ها به جای فرافکنی به اجرای موثر تعهداتشان بازگردند. امروز که چند روز از مراسم تحلیف رئیس‌جمهور آمریکا می‌گذرد، هنوز هیچ اقدامی از طرف اروپایی ندیدیم.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوال دیگر ایرنا درباره تیم سیاست خارجی بایدن و تاثیر این مسئله بر احیای برجام خاطرنشان کرد: این یک موضوع داخلی است و من در این باره موضع‌گیری نمی‌کنم.
وی در پاسخ به سوالی درباره عدم اجرایی شدن توافقات میان ایران و عراق ابراز داشت: با عراق در سطوح مختلف روابط بسیار نزدیکی داریم. البته موانعی هم وجود دارد که باید با رایزنی‌ها حل شود. برخی از موضوعات بعد از توافق رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر عراق هنوز اجرایی نشده‌اند. فکر می‌کنیم مسیر به درستی طی نشده است، اما رایزنی نزدیکی با دوستان عراقی داریم که امیدواریم به مفاهمه نزدیک شود.
این دیپلمات ارشد درباره آخرین وضعیت پیگیری پرونده ترور حاج قاسم سلیمانی در عراق گفت: این سوال باید از سخنگوی قوه قضاییه هم پرسیده شود. سفری هم در این رابطه انجام خواهد شد، اما در این باره، سطوح مختلفی از پرونده ترور سردار سلیمانی پیگیری می‌شود. یک بعد داخلی دارد که در حال انجام است و به زودی به صدور حکم منجر می‌شود، بخشی از این مسئله همکاری دوجانبه را می‌طلبد و بخشی هم مربوط به دولت عراق است. در هیچ ملاقاتی نبوده که این موضوع جزو مباحث اصلی رایزنی‌ها نباشد.
خطیب‌زاده با اشاره به سفر محمد جواد ظریف به باکو گفت: جمهوری آذربایجان یکی از همسایگان پراهمیت برای ماست. این سفر قرار بود چند هفته قبل انجام شود که به دلیل بررسی بودجه در دولت به تعویق افتاد. تفاهمات جدی و مهمی در خصوص مسائل مرزی، همکاری سیاسی، تجاری و اقتصادی انجام شده است.
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، این سفر هم درخصوص مسائل دوجانبه است و هم برای آن است که این مرحله گذار برای صلح را داشته باشیم. منطقه نیازمند مراودات دوجانبه و چند جانبه است فکر می‌کنیم این سفر ماندگاری است که نتایج مهمی خواهد داشت.
وی درباره پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل عنوان کرد: بدهی ما به سازمان ملل متحد برخلاف آنچه گفته شده، به خاطر آمادگی ما نبوده است بلکه منابع تخصیص داده شده و کانال هم در نظر گرفته شده، اما مانعی برای برداشت وجود داشت که آمریکا ایجاد کرده بود. هر وقت سازمان ملل بردارد، می‌تواند آن در اختیار بگیرد. ما در حال رایزنی با دبیرخانه سازمان ملل هستیم که مسیر امنی طراحی شود که سازمان ملل این پول را در اختیار بگیرد.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه اضافه کرد: اینکه دولت آمریکا از مسیر قبلی بازگردد، به خودشان ربط دارد ما اقدامات آن‌ها را رصد می‌کنیم. به یکی یا دو اقدام پراکنده نگاه نمی‌کنیم ما اقدام موثر و جدی تعهداتشان را در نظر می‌گیریم که در چند سال اخیر انجام نشده است.
خطیب‌زاده درباره جلسه بعدی کمیسیون مشترک برجام گفت: فکر می‌کنم اوایل اسفند ماه جلسه بعدی کمیسیون مشترک برگزار شود. اینکه آمریکا تا آن زمان چه جایگاهی داشته باشد، به خودشان ربط دارد، اما آمریکا نمی‌تواند هر کاری دلش خواست، انجام دهد و فردا به شرایط سابق بازگردد.
وی درباره احتمال خروج بارزسان آژانس از ایران بر اثر قانون مجلس اظهار داشت: تکلیف مجلس درباره قانون راهبردی مشخص است. اگر طرف‌های ما در برجام به تعهداتشان عمل نکنند، ایران باید به نظارت‌های فراپادمانی یا پروتکل الحاقی پایان دهد که به صورت داوطلبانه انجام می‌شود.
به گفته رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه، کم و کیف این مسئله در قانون مشخص شده، اما همکاری ایران با آژانس متوقف نمی‌شود و به معنای اخراج بازرسان آژانس به طور کلی نیست بلکه به معنای توقف نظارت‌های فراپادمانی است.
خطیب‌زاده تصریح کرد: این آخرین شانس اروپایی‌ها است که به تعهداتشان بازگشته و برجام را حفظ کنند. آمریکایی‌ها هم باید بدانند ما کلمه به کلمه قانون مجلس را اجرا می‌کنیم. ما طراحی‌های خود را منوط به طرف مقابل نمی‌کنیم. هر وقت طرف مقابل گام‌های خود را اصلاح کند، ما نیز اقدامات خود را از جمله غنی سازی ۲۰ درصد را اصلاح می‌کنیم. اجرای تعهدات هم یعنی ایران بتواند به راحتی نفت خود را فروخته و پولش بازگردد.
وی درباره ارتباط توقیف کشتی ایران از سوی اندونزی با توقیف کشتی کره‌ای خاطرنشان کرد: همیشه می‌شود حدس زد به ما مسائل فنی را گفته‌اند قبلا نیز این مسائل را با کشور‌های شرقی آسیا داشتیم که حل هم شده است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اخرین وضعیت بدهی ایران از کره جنوبی هم ابراز داشت: هیچ اتفاقی درباره بدهی ایران رخ نداده و منتظر راه‌حل‌هایی هستیم که طرف کره‌ای در سفر به ایران اعلام کرد. انتظار داریم این راه‌حل‌ها عملیاتی شود. متاسفانه با سرعت مدنظر ما کار جلو نمی‌رود.
خبرنگار اسپوتنیک در ادامه نشست در سوالی مدعی شد که با بهبود روابط ایران با غرب، ایران از روسیه و چین فاصله گرفته است که خطیب‌زاده پاسخ داد: پیش‌فرض سوال شما اشتباه است. ما از سال‌های ریاست جمهوری سید محمد خاتمی نگاه به شرق را پیگیری کردیم و این سیاست نگاه به شرق برخاسته از شناخت است، نه الزام بین‌المللی صرف. شرق سیاسی در حال برآمدن است. این برآمدن در مقابل هیچ جبهه دیگری نیست و شناخت از دنیای پساغربی است.
وی با بیان اینکه ایران اساسا برای همین که از برخی برداشت‌های نادرست فاصله بگیرد نقشه راه‌های راهبردی را طراحی کرده است، گفت: نقشه راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین تعریف می‌شود برای اینکه از بالا و پایین رفتن‌های روزمره فاصله بگیریم. در مورد مسکو هم همین گونه است. ظریف بیش از چند ده بار به مسکو رفته است. تعداد سفر‌های ایشان به منطقه و آسیا را با سفر‌هایی که به غرب رفته‌اند، مقایسه کنید.
این دیپلمات ارشد با تاکید بر اینکه ما در سیاست خود اقمار هیچ کسی نمی‌شویم، اظهار داشت: بالاترین دستاورد جمهوری اسلامی استقلال و آزادی و معرفی راه سوم به جهان است و در این راه مستقل همراه با دوستان عمل می‌کنیم، ولی به عنوان کشور با سابقه و با پتانسیل به صورت برابر با کشور‌ها همکاری خواهیم داشت. در روز‌های پیش رو شاهد گسترش روابط با شرق خواهیم بود.
خطیب‌زاده درباره اقدامات وزارت امور خارجه درباره پنج نفر از اتباع ایرانی که هفته گذشته در خاک ترکیه در بهمن گرفتار شدند، تصریح کرد: اگر هلال احمر درخواستی از وزارت خارجه داشته باشد حتما انجام می‌شود.
وی در پاسخ به سوالی خبرنگاری که مدعی بود وزارت امور خارجه در امور دیپلماسی اقتصادی موفق نبوده است، خاطرنشان کرد: دیپلماسی اقتصادی امری است که تنها به وزارت امور خارجه برنمی‌گردد. نهاد‌ها و سازمان‌هایی که مسئولیت مستقیم در حوزه تجارت، سرمایه‌گذاری، بازرگانی و مراودات دارند اختیاراتی دارند که در دست وزارت امور خارجه نیست.
این مقام ارشد وزارت امور خارجه با بیان اینکه وزارت امور خارجه مسئولیت هماهنگی و تسهیل امور را دارد، ابراز داشت: برخی از سازمان‌ها در بسیاری موارد از نقش تسهیل‌کننده ما استفاده نمی‌کنند ضمن اینکه وزارت امور خارجه پاسخگو است، ولی مطلع باشید وزارت امور خارجه مسؤولیت همه امور را ندارد.
خطیب‌زاده با اشاره به فشار اقتصادی آمریکا بیان کرد: کافی است توجه کنید به فشار حداکثری که آمریکا وارد کرد. آمریکا با چه هدفی این فشار را وارد کرد؟ برای فروپاشی اقتصاد ایران، قطع روابط ایران با کشور‌های مختلف. زمانی که کرونا وارد ایران شد اولین جملات از دهان برخی مقامات آمریکایی این بود که کرونا کاری که نتوانستیم انجام دهیم در بستن مرز‌ها و مراودات انجام داد.
وی ادامه داد: یک سال است گذشته حجم همکاری‌های ما با همسایگان را شاهدید. آیا الا بختکی انجام می‌شود؟ روزی که بتوانیم آشکار برای ملت بگوییم به دست جوانان گمنام در اقصی نقاط این روز‌ها رقم خورده است.
به گفته سخنگوی دستگاه دیپلماسی، از بی انصافی باید فاصله گرفت و به کاری که کل جمهوری اسلامی در راستای بی اثر کردن این فشار حداکثری به ویژه در حوزه اقتصادی انجام داده ارج گذاشت. تجار ما محصولات خود را با هر سختی صادر می‌کنند و نفت خود را می‌فروشیم. وزارت امور خارجه بیش از مسؤولیت و اختیارات، موفق عمل کرده است.
بازگشت به برجام باید متعهدانه و مسئولانه باشد
خطیب‌زاده درباره نحوه بازکشت آمریکا به برجام هم یادآور شد: اینکه دولتی روزی به دلیلی دلش نمی‌خواهد از توافقی که ذیل قطعنامه شورای امنیت بیرون برود و بعد بخواهد بگوید برمی‌گردم. این شدنی نیست. نباید اجازه داد کسی به دلخواه خود از بند‌ها استفاده و کلیت برجام را زیر سوال ببرد. آنچه ایران می‌گوید مبنای حقوقی و دقیقی دارد. بازگشت به برجام باید متعهدانه و مسؤولانه باشد.