جاناتان کوک در «میدل ایست آی» نوشت: ماه گذشته پنتاگون اعلام کرد که اسرائیل را نیز تحت پوشش فرماندهی نظامی خود در خاورمیانه یا سنتکام در کنار کشور‌های عربی قرار خواهد داد.
رویداد۲۴ تا به حال، اسرائیل بخشی از فرماندهی اروپایی ارتش آمریکا یا ایوکام بوده است. این تصمیم عملاً این باور سنتی را مبنی بر اینکه حضور اسرائیل در سنتکام باعث افزایش اصطکاک بین آمریکا و کشور‌های عربی می‌شود، کنار می‌گذارد. تا پیش از این گفته می‌شد که در صورت حضور اسرائیل در سنتکام کشور‌های عربی تمایلی به اشتراک اطلاعات یا همکاری با پنتاگون نخواهند داشت.
این نگرانی‌ها به ویژه هنگامی که آمریکا تعداد زیادی نیرو در عراق و افغانستان داشت، بیش از پیش احساس شد. در سال ۲۰۱۰، دیوید پترائوس، فرمانده وقت سنتکام، ابراز نگرانی کرد که ممکن است نیرو‌های آمریکایی تاوان همکاری سنتکام با اسرائیل را بدهند.
بیشتر بخوانید: پنتاگون: ایران برنامه فعالی در رابطه با موشک‌های بالستیک دارد
هدف دیرینه اسرائیل در عین حال این بوده که پنتاگون را مجبور به تغییر ساختار سنتکام کند و فشار‌ها در ماه‌های آخر دولت ترامپ از سوی گروه‌های لابی طرفدار اسرائیل در واشنگتن بدین منظور افزایش یافته بود. به نظر می‌رسید این تصمیم آخرین هدیه ترامپ به اسرائیل پیش از ترک کاخ سفید بود.
عادی سازی نظامی
انتقال رسمی اسرائیل به سنتکام هنوز انجام نشده، اما روند این انتقال هفته گذشته با اولین دیدار ژنرال کنت مک‌کنزی، فرمانده فعلی سنتکام از اسرائیل آغاز شد. مک کنزی در کنار آویو کوخاوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، به نشانه گرامی داشتن عید یهودیان درخت کاشت.
روز جمعه، بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، پس از دیدار با ژنرال آمریکایی، با صدور بیانیه‌ای ضمن تجلیل از سازماندهی مجدد پنتاگون، اظهار داشت: این تجدید سازمان به اسرائیل برای تعمیق همکاری با شرکای جدید منطقه‌ای و گسترش افق‌های عملیاتی کمک می‌کند.
تصمیم اخیر آمریکا برای تحت پوشش قرار دادن اسرائیل در محدوده فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه از منظر واشنگتن به عنوان اوج تلاشی برای سوق دادن کشور‌های عربی به عادی سازی روابط با اسرائیل دیده می‌شود.
اکنون می‌توان عادی سازی نظامی را به عادی سازی سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی اضافه کرد. به طور رسمی روند عادی سازی روابط بین اسرائیل و اعراب در سپتامبر گذشته آغاز شد. امارات متحده عربی و بحرین نخستین کشور‌هایی بودند که توافقنامه‌های به اصطلاح ابراهیم را با اسرائیل امضا کردند. در ادامه مراکش و سودان نیز به این روند پیوستند. اکنون دیگر کشور‌های عربی هم احتمالاً پس از مستقر شدن دولت بایدن، این روند را دنبال خواهند کرد.
از زمان امضای توافقنامه ابراهیم، امارات متحده عربی روابط تجاری قوی با اسرائیل ایجاد کرده و به ایجاد صندوق ابراهیم کمک کرده است، این صندوق برای آن طراحی شده که در توسعه زیر ساخت‌های سرزمین‌های فلسطینی مورد استفاده قرار گیرد. هنگامی که پرواز‌ها به دبی در ماه نوامبر آغاز شد، گردشگران اسرائیلی برای استفاده از روابط دوستانه جدید و همچنین فرار از محدودیت‌های کرونایی در کشورشان به امارات سفر کردند.
اخیرا به طور گسترده‌ای گزارش شده که چنین سفر‌هایی باعث انتقال انواع جهش یافته کرونا به خاک اسرائیل شده است. هفته گذشته، اسرائیل برای کنترل ویروس، مرز‌های خود را به روی همه به جز ژنرال مک کنزی بست.
خروج از سایه
انتظار می‌رود اسرائیل به تمرینات نظامی خود در اروپا با کشور‌های ناتو ادامه دهد، اما این کشور به زودی قادر خواهد بود روابط مستقیم مشابه‌ای با ارتش‌های عربی هم ایجاد کند، خصوصاً آن‌هایی که با استفاده از ثروت نفتی خود به سرعت در حال تجهیز و حرفه‌ای شدن هستند.
این احتمال وجود دارد که افسران اسرائیلی به زودی سرانجام از سایه خارج شده و ارتش‌های امارات و عربستان سعودی را به عنوان بخشی از سنتکام به طور عمومی آموزش و مشاوره دهند. اسرائیل به واسطه کنترل و سرکوب چندین دهه‌ای فلسطینی‌ها مهارت خاصی در این امر دارد و بدون شک با توجه به ترس اعراب از خیزش‌های داخلی می‌تواند این تجربیات مورد توجه واقع شود.
همانطور که جف هالپر، دانشمند اسرائیلی متذکر شده، اسرائیل پیش‌تر نشان داده که روابط نظامی و امنیتی با ارتش‌ها و نیرو‌های پلیس در سراسر جهان چقدر بر پشتیبانی دیپلماتیک در نهاد‌های بین المللی موثر است، در این بین خاورمیانه هم احتمالاً از این قائده مستثنی نیست. هنگامی که اسرائیل به مرکز اصلی ارتش‌های حرفه‌ای‌تر در منطقه تبدیل شد، می‌توان انتظار داشت که کشور‌های عربی متحد اسرائیل هر چه بیشتر از آرمان فلسطین فاصله بگیرند.
نه تنها سنتکام پایگاه‌های اصلی خود را در خلیج فارس به ویژه در بحرین و قطر را اداره می‌کند، بلکه جنگ علیه تروریسم را با عملیات آشکار یا پنهانی در چندین کشور عربی از جمله عراق و سوریه، رهبری می‌کند.
با حضور اسرائیل در سنتکام، آمریکا و کشور‌های عربی موردعلاقه آن نیز احتمالاً مستقیماً در عملیات نظامی بزرگ اسرائیل علیه فلسطینی‌ها مانند جنگ‌های مکرر در غزه نقش داشته باشند.
این مساله چالش مهم برای نهاد‌های همکاری منطقه مانند اتحادیه عرب است. نتیجه این امر می‌تواند موجب انشقاق شود، ضمن اینکه همزمان نمایانگر اختلافات چند دهه‌ای است که اسرائیل در رهبری فلسطین ایجاد کرده و این اختلافات در شکاف بین فتح و حماس مشهود است.
جبهه ضد ایرانی
بزرگترین پاداش برای اسرائیل اتحاد رسمی‌تر با کشور‌های عربی علیه ایران و رهبری این کشور‌ها حول محور خودش خواهد بود. یکی از دلایل اصلی محاصره طولانی مدت قطر مربوط به اصرار این کشور برای حفظ روابط سیاسی و اقتصادی با تهران است و به همین خاطر تلاش‌های روز‌های آخر دولت ترامپ برای آشتی ریاض و دوحه را می‌توان حول تقویت ائتلاف ضد ایرانی تفسیر کرد.
در داخل سنتکام، اسرائیل قادر خواهد بود تا با همکاری کشور‌های عربی به دنبال کارشکنی در بازگشت آمریکا به برجام باشد. این نکته هفته گذشته با حضور دو وزیر امارات و بحرین در یک کنفرانس امنیتی آنلاین، به میزبانی دانشگاه تل آویو، مورد تأکید قرار گرفت.
در این کنفرانس، کوچاوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، بایدن را به دلیل اظهارات اخیرش مبنی بر تمایل به احیای توافق هسته‌ای، سرزنش کرد. کوچاوی این توافق را از نظر استراتژیک و عملیاتی بد و اشتباه خواند، او همچنین ادعا کرد که ایران به محض دستیابی به سلاح هسته‌ای با آن‌ها اسرائیل را هدف قرار خواهد داد. کوچاوی همچنین تاکید کرد که گزینه حمله نظامی اسرائیل به ایران همچنان روی میز است.
عبداللطیف الزایانی، وزیر امور خارجه بحرین، تاکید کرد که اسرائیل و کشور‌های حاشیه خلیج فارس در صورت همصدایی شانس بیشتری برای جلوگیری از هرگونه سازش آمریکا با ایران دارند. وی افزود: موضع مشترک منطقه‌ای در مورد این موضوعات تأثیر بیشتری بر آمریکا خواهد گذاشت. این دیدگاه توسط انور قرقاش، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی تکرار شد.
هیولای خاورمیانه
در اظهاراتی که نشان از نگرانی از تشکیل اتحادی جدید در خاورمیانه علیه ایران است، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، ماه گذشته گفت که مشورت با اسرائیل و کشور‌های حوزه خلیج فارس از اهمیت حیاتی برخوردار است، او تاکید کرد که واشنگتن پیش از بازگشت به برجام با متحدان منطقه‌ای‌اش مشورت خواهد کرد.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ترامپ، ماه گذشته با طرح این ادعا که تعدادی از رهبران القاعده در ایران پناه گرفته‌اند، عملا به اسرائیل و عربستان پاس گل آخر را هم داد. نباید فراموش کرد که سال ۲۰۰۳ نیز جورج بوش با ادعایی مشابه یعنی ارتباط القاعده و صدام حسین و همچنین ساخت سلاح‌های کشتار جمعی توسط عراق به این کشور حمله نظامی کرد.
با ورود اسرائیل به سنتکام، لابی‌ها برای تکرار اشتباه حمله به عراق افزایش خواهد یافت بنابر این بوی جنگ و خونریزی دوباره از خاورمیانه به مشام می‌رسد.