در بخشی از مقاله لانست درباره ایمنی‌زایی پس از تزریقات واکسن روسی، اطلاعات مهمی منتشر شده است. براساس این گزارش، 14هزارو 964 داوطلب که واکسن واقعی اسپوتنیک وی تزریق کردند، ۱.۳ تا ۱.۵ برابر آنتی‌بادی بیشتر در مقابل ویروس کرونا در بدنشان شکل گرفت نسبت به کسانی که بیماری کووید ۱۹ آنها بهبود یافته است. در طول تحقیقات چهارهزارو 901 شرکت‌کننده دارونما گرفتند، همان‌طور که طبق قوانین آزمایش‌های بالینی در مقیاس بزرگ معمول است. در تحقیقات گروه داوطلبان از سنین ۶۰ تا ۸۷ سال شرکت کردند که نتایج قابل توجهی را برای این گروه سنی نشان داد. تعجب‌آور است که کارایی اسپوتنیک وی بین افراد مسن با گروه سنی ۱۸ تا ۶۰ سال (۹۱.۸ درصد) قابل مقایسه است. درباره امنیت، کمیته مستقل نظارت بر اطلاعات تأیید کرد که ۹۴ درصد از کل عوارض جانبی خفیف بوده است. هیچ عارضه جانبی جدی یا آلرژی مرتبط با واکسن مشاهده نشده و اکثر موارد عوارض جزئی به شکل آنفلوانزا یا سردرد بوده است.
مطابق گزارش‌ها، در جهان چهار واکسن هستند که نتایج فاز سوم آزمایش‌های بالینی آنها در مجلات مهم پزشکی منتشر شده است. سینو واکس، سینوفارم، آسترازنگا و حالا اسپوتنیک روسی. اسپوتنیک با کارایی 90 درصد، در صدر این واکسن‌ها قرار می‌گیرد. براساس گزارش منتشرشده در لانست، حمل‌ونقل آسان‌تر، قیمت پایین‌تر و واکنش ایمنی طولانی‌تر که از به‌اصطلاح «واکسیناسیون تقویت‌کننده ناهمگن» به دست می‌آید، با استفاده از دو ناقل مختلف در دو واکسیناسیون جداگانه برتری خود را نشان می‌دهد.
نکته مهم دیگر درباره واکسن اسپوتنیک، کارایی آن برای افراد سالمند است و می‌شود این واکسن را برای افراد بالای 65 سال تزریق کرد. این در حالی است که نمونه‌های اروپایی این واکسن واکنش مثبتی روی بدن افراد سالمند نداشته‌اند؛ برای مثال از روز گذشته تزریق واکسن آسترازنکا در فرانسه به سالمندان ممنوع شد و مسئولان سلامت در فرانسه اعلام کردند: واکسن کروناویروس آسترازنکا تنها باید به افراد کمتر از ۶۵ سال تزریق شود. این جدیدترین توصیه یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپاست که واکسن آسترازنکا را با چنین محدودیت‌هایی تأیید کرده است؛ چراکه اطلاعات کافی درباره کارایی این واکسن در افراد مسن وجود ندارد. آلمان و اتریش نیز توصیه کرده‌اند که تزریق این واکسن به افراد کمتر از ۶۵ سال محدود شود.
حالا و با آمدن اخبار مثبت درباره واکسنی که شاید تا 48 ساعت پیش کمتر کسی در جهان به آن خوش‌بین بود، کشورهای اروپایی به واکسن اسپوتنیک روی خوش نشان دادند. حالا بعد از بدقولی‌های شرکت آسترازنکا در زمینه تولیدات واکسن، چشم غربی‌ها به اسپوتنیک است. ریل دیمیتریف، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری ملی روسیه، با انتشار نتایج آزمایش‌های انجام‌شده روی واکسن اسپوتنیک V در مجله لانست گفت: دیگر هیچ استدلالی برای منتقدان این واکسن باقی نمانده است.
واکسن را سیاسی نکنید
«خواهشم آن است مواردی را که دنبال می‌کنیم، سیاسی نکنند و واکسن هم از جمله همین موارد است». این بخشی از سخنان سعید نمکی، وزیر بهداشت، درباره واکسن است که روز گذشته و پس از تأیید جهانی واکسن اسپوتنیک به زبان آورد. او با بیان اینکه بزرگ‌ترین هدفمان آن است که بتوانیم واکسن ایرانی بسازیم، گفت: «در این زمینه مطمئن بودیم در روزهای سخت با تقاضاهای بالای دنیا، ظرفیت واکسن‌سازهای دنیا به اندازه واکسیناسیون ۱۰ درصد مردم جهان هم نخواهد بود. به‌همین‌دلیل از روز اول با تکیه بر دانش داخلی سعی کردیم شرکت‌های داخلی را گرد یکدیگر آوریم و این حرکت با قدرت شروع شد و اولین گروه اجازه مطالعات بالینی را گرفتند و هر روز هم نتایج آن را بررسی می‌کنم. اوایل هفته آینده مجموعه رازی که اجازه تست بالینی را گرفته نیز فعالیتش را شروع خواهد کرد. مجموعه سوم نیز در دست پیگیری است. واکسن مجموعه پاستور نیز با انتقال دانش فنی، فاز سوم را دارد دنبال می‌کند.
وزیر بهداشت با اشاره به واکسن‌هایی که ایران قصد واردات آن را دارد، گفت: مجموعه آسترازنکا تحویل ۴.۲ میلیون دوز واکسن را در قالب کووکس در فوریه شروع می‌کند. در کنار آن قرار بود از اسپوتنیک نیز وارد کنیم که حرف‌هایی درباره آن زدند. سیاست ما آن بود واکسنی که می‌خواهیم ثبت کنیم در چند کشور موجه ثبت و مصرف شده باشد و کلینیکال ترایال در سه فاز را گذرانده باشد. اسپوتنیک اکنون در کشورهایی نظیر برزیل، ویتنام، آرژانتین، بولیوی، مجارستان، روسیه، بلاروس و... مصرف می‌شود و مصرف شده است. واکسن چین نیز در امارات، بحرین، مصر، مجارستان، عراق، اردن، مراکش، پاکستان، اندونزی و... ثبت شده و دارد مصرف می‌شود. واکسن دو کمپانی هندی نیز در جاهای مختلف ثبت شده و امیدواریم در بهمن‌ماه با پیگیری‌های مستمر رئیس‌جمهور و همراهی بانک مرکزی و وزارت راه در حمل‌ونقل واکسن، بتوانیم هرچه زودتر از منابع مورد تأیید کشور، واکسن را وارد کرده و تزریق را به گروه‌های آسیب‌پذیر با رعایت اولویت‌ها شروع کنیم.
همه چیز درباره اسپوتنیک
این واکسن روسی در ماه آگوست سال 2020 ثبت شد و روسیه اعلام کرد تست‌های انسانی آن را روی 40 هزار داوطلب آزمایش خواهند کرد. مطابق گزارش‌ها، واکسن روسی Sputnik V براساس دستورالعمل‌های ژنتیکی برای ساخت پروتئین اسپایک تولید شده است؛ محققان برای ساخت این نوع واکسن، ژن مسئول تولید پروتئین اسپایک ویروس کرونا را به دو آدنوویروس، به نام‌های AD۲۶ و AD۵ اضافه و از آنها برای ایجاد پاسخ ایمنی توسط بدن استفاده کرده‌اند؛ از این آدنوویروس‌ها به‌عنوان ابزاری برای انتقال ژن به سلول‌های بدن استفاده می‌شود.
الکساندر گینتسبورگ، رئیس مرکز گامالیا (تولیدکننده اسپوتنیک) مدعی شد که واکسن «اسپوتنیک وی» بتواند برای دو سال یا بیشتر مصونیت ایجاد کند. به گفته گینتسبورگ، در میان همه گروه‌های سنی، این واکسن اثربخشی اپیدمیولوژی واحدی را نشان داده است. گینتسبورگ همچنین تأکید کرد که هیچ‌گونه عوارض جدی‌ای در جریان آزمایش‌های فاز سوم واکسن «اسپوتنیک وی» مشاهده نشده است.