رویداد۲۴ علی اعطا با ارائه نطق پیش از دستور خود در دویست و هفتاد و دومین جلسه شورای شهر، نطق خود را به طرح ساماندهی خیابان ولیعصر اختصاص داد و گفت: از کوهستان تا دشت، از ارتفاع ۱۶۰۰ متر از سطح دریا در شمال، تا ارتفاع ۱۱۲۰ متر در جنوب، دالان سبز چنارها و چشم انداز کوه کبود، چنارستان شهر چنارها، باغ-خیابان ولیعصر! شهردار محترم تهران، جناب آقای حناچی، پس از سال‌ها انتظار، طرح ساماندهی خیابان ولیعصر به زودی در دستور کار کمیسیون ماده ۵ قرار می‌گیرد. جنابعالی که از دهۀ ۱۳۸۰ در تهیه پرونده ثبت ملی و ثبت جهانی باغ-خیابان پایتخت حضور فعال داشته‌اید. بنابراین بیش از بسیاری کسان، نسبت به ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی آن آگاهید. و چنانکه انتظار می‌رفت، پیگیری ثبت جهانی این خیابان را در برنامه ارائه شده به شورا وعده کرده‌اید.
وی افزود: چنارستان تهران، میراث طبیعی تاریخی و فرهنگی پایتخت است؛ ولیعصر یک باغ-خیابان است؛ تنها جایی برای عبور نیست؛ معبر نیست؛ مقصد شهروندان نیز هست.
اعطا ادامه داد: ترکیبی از چشم انداز کبود کوه، چنارهای سر به آسمان کشیده. قنات‌هایی پرآب در روزگاری نه چندان دور و اکنون نیمه جان. پیوند دشت و ارتفاعات کوهپایه ای تهران ولیعصر را به عنصری اصلی از عناصر میراث طبیعی پایتخت تبدیل کرده است. ولیعصر چنارستان شهر چنارهاست. چنارهایی که پا در قنات‌ها دارند و بسیاری از آنها، امروز نیمه جانند و چشم انتظار.
قنات باغ فردوس در مقابل میدانگاه باغ فردوس؛ قنات محمدیه. قنات محمودیه. کمی پایین‌تر، رشته قنات‌های رشته قنات‌های ده ونک. پایین‌تر، رشته قنات‌های یوسف آباد، قنات‌های قلمستان، قنات بهجت آباد. پایین‌تر به سمت بلوار کشاورز امروز یا همان نهر قدیم کرج، قنات جلالیه. پایین‌تر و در ولیعصر جنوبی، قنات فرمان فرما. قنات‌هایی که درختان ولیعصر و باغ‌های این خیابان را سیراب می‌کردند.
رییس کمیته معماری و طرح‌های شهری ادامه داد: باغ‌ها و درختان باغ-خیابان ولیعصر، چنارستان تهران. میراث طبیعی ولی عصر، نیازمند حفاظت است. چنارستان تهران، میراث فرهنگی و تاریخی ولیعصر است.
وی افزود: این محور که در ابتدا، منطقه‌ای شهری را به مناطق ییلاقی تهران پیوند می‌داد و روستاهای پراکنده و باغ‌ها را به هم متصل می‌کرد و تدریجاً محله‌های جدید در پیرامون آن شکل گرفت و ساختار شهر، در پیرامون آن قوام یافت.
اعطا افزود: امروز، به تاریخ مجسم تحولات کالبدی یک قرن اخیر تهران بدل شده است. مکان‌های خاطره ساز در آن شکل گرفت و هویت منحصر به فرد آن را تثبیت کرد. با اتصال محله‌های قدیمی شهر و شکل گیری تدریجی بافت‌ها و بناها و محله‌های جدید، به موزه معماری تهران تبدیل شد. طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه، درست در میانه شهر تهران، جایی است که می‌توان معماری تهران را، از عمارت‌های قاجاری همچون مسجد و مدرسه مشیرالسلطنه و عمارت امیربهادر، تا آثار پر ارجی همچون ساختمان تئاتر شهر در چهارراه ولیعصر تا پردیس سینمایی ملت را کمی آن سوتر، در مجاورت آن دید.
سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران تاکید کرد: دور از انتظار نبوده و نیست که ماموریت تهیۀ طرح ساماندهی خیابان ولیعصر و اصلاح طرح تفصیلی خیابان ولیعصر، حفاظت از این میراث پر ارج طبیعی، تاریخی و فرهنگی باشد.
اعطا عنوان کرد: اینجانب بنا به جایگاه نمایندگی شهروندان تهرانی از ابتدای تابستان امسال مکرراً پیگیر بررسی طرح ساماندهی این محور بوده‌ام. به تازگی و با اتمام فرآیند تهیه طرح ساماندهی توسط مشاور طرح، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران درصدد ارسال طرح یادشده به کمیسیون ماده پنج شهر تهران جهت سیر مراحل تصویب برآمده است. اقدامی شایسته تقدیر و شایسته که می‌توان به عنوان یادگاری از این دوره مدیریت شهری برای حفاظت از میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی پایتخت برای آیندگان به یادگار بماند.
رییس کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای شهر تهران تاکید کرد: در این میان اما نکاتی هست که در طی جلسات مختلف و مکاتبات متعدد با جنابعالی و همکاران معاونت شهرسازی و معماری و سازمان زیباسازی شهر تهران، مطرح کرده‌ام و تکرار چندباره آن را تا حصول نتیجه، ضروری می دانم.
وی گفت: در گزارش‌های ارائه شده، موضوع حفاظت از درختان خیابان ولیعصر به عنوان میراث طبیعی مهم شهر تهران، به عنوان اولویت اصلی در فرایند تدوین طرح معرفی شده است. این، چنارهای ولیعصر است که در کنار سایر عناصر، خیابان ولیعصر را به یک باغ-خیابان تبدیل کرده است.
اعطا افزود: اگر در طرح ساماندهی ولیعصر، اولویت حفاظت از میراث طبیعی است، چنانکه باید این گونه باشد، در کاهش تراکم مجاز ساخت و ساز در جداره‌های خیابان ولیعصر، تردید نکنید. نمی‌توان از اولویت حفاظت از چنارهای قدیمی چنارستان تهران سخن گفت، اما در عمل، همچنان رونق ساخت و ساز در پلاک‌های مجاور را اولویت بیشتر بخشید. نمی‌توان به حفاظت از میراث طبیعی اندیشید، اما در کاهش تراکم ساخت و سازهای آسیب زننده، محافظه کار و دست به عصا بود.
به گفته وی، اگرچه در ضوابط پیشنهادی تراکم ساختمانی و ارتفاع مجاز ساخت و ساز، نیم نگاهی به حفاظت از چنارها وجود داشته است، اما بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد برای امر حفاظت از این میراث طبیعی، آنچه پیش بینی شده است، هدف حفاظت را محقق نمی‌کند.
سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: بررسی ضوابط پیشنهادی تراکم ساختمانی و ارتفاع مجاز ساخت و ساز در پلاک‌های حاشیه چنارستان تهران نشان می‌دهد، رونق ساخت‌وساز در این خیابان همچنان نسبت به حفاظت از درختان اولویت بیشتری دارد و تحقق طرح فعلی، تضمین کننده حفاظت از درختان نیست.
وی تصریح کرد: در این طرح در حدود ۷۰ درصد ساخت‌وسازهای خیابان ولیعصر از تقاطع انقلاب تا میدان تجریش، دارای ۶ طبقه و ارتفاع ۲۵ متر خواهد بود. این درحالی است که متوسط ارتفاع چنارهای ولیعصر ۱۵ متر است و ارتفاع ۲۵ متری ساختمان‌ها در مجاور این درختان، همچون گذشته، گیرم با ارتفاع کمتر، بر درختان ولیعصر سایه می‌اندازد و برخورداری آنها از نور کافی را با چالش مواجه می‌کند.
وی افزود: از دیگر سو، در این طرح گودبرداری در ساخت‌وسازهای جدید با عمق ۱۰ متر مجاز دانسته شده است که با در نظر گرفتن عمق حداکثر ۴ متری ریشۀ درختان چنار، مانع بهره بردن درختان از منابع آب زیرزمینی از جمله قنات‌های باقیمانده خواهد شد و چه بسا روند تخریب قنات‌های چنارستان به واسطه ساختمان سازی های بی توجه به بستر طبیعی را، تداوم بخشد.
وی گفت: شهردار تهران جناب آقای حناچی، آنچه به عنوان ضوابط جدید ساخت و ساز در خیابان ولیعصر، در کمیسیون ماده ۵ به تصویب خواهید رساند، شاید آخرین فرصت برای حفاظت از چنارستان تهران باشد. این فرصت را دریابید.
وی خطاب به حناچی ادامه داد: جنابعالی که در برنامه پیشنهادی خود به شورای اسلامی شهر تهران به منظور تصدی مسئولیت شهرداری، پیگیری ثبت جهانی خیابان ولیعصر را وعده کرده‌اید؛ اجازه ندهید آخرین فرصت حفاظت از چنارستان، با توجیه رونق ساخت و ساز در ولیعصر، از دست برود. مساله چنارستان تهران، رونق ساخت و ساز در پلاک‌های باقیمانده نیست.
سخنگوی شورای شهر تهران تاکید کرد: مساله چنارستان تهران، حفاظت است. حفاظت از میراث طبیعی، فرهنگی و تاریخی آن. چنانچه، بخش قابل توجهی از بناهای ارزشمند اما غیرثبتی آن در فهرست‌های میراث، همچنان در سایه عدم کاهش معنادار تراکم ساختمانی، می‌تواند در معرض آسیب و خطر تخریب قرار گیرد.
اعطا افزود: حفاظت واقعی را در ولیعصر بیازمایید و به رویه مالوف شهرداری در وابستگی به اقتصاد مبتنی بر ساخت و ساز، لااقل در این موضوع خاص، پایان دهید.
وی با بیان اینکه همه، هم نظریم که هرگونه ساماندهی خیابان و اصلاح طرح تفصیلی آن، باید با هدف و رویکرد حفاظت از میراث طبیعی آن انجام شود، گفت: طرح فعلی که در آستانه تصویب در کمیسیون ماده ۵ است، اگرچه توسط همکاران فهیم و دلسوز معاونت شهرسازی و معماری و اداره کل معماری و ساختمان آن معاونت، و نیز جمع برجسته ای از اهل فن راهبری شده است، اما همچنان در آن رگه‌هایی از محافظه کاری نسبت به حفاظت واقعی از میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی پایتخت مشهود است.
وی گفت: آقای حناچی بر اساس دانش و تدبیر و تجربه خود، محافظه کاری در کاهش تراکم را پایان دهید.