رویداد۲۴ همین چند روز پیش بود که آغاز واکسیناسیون کرونا در کشور با اولویت کادر درمان شاغل در «آی. سی. یو» کلید خورد و این رویداد به سرعت در رسانه‌های داخلی و خارجی دست به دست شد، خبر مسرت بخشی که امید به ریشه‌کن شدن کرونا را بیش از پیش افزایش داد. اما با شروع واکسیناسیون سراسری کرونا این سوال در اذهان عمومی شکل گرفته است که چه زمانی نوبت به سایر گروه‌ها و افراد عادی خواهد رسید؟
بر اساس اطلاعات اعلام شده از سوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، برنامه واکسیناسیون کرونا در کشور حداقل به مدت یک‌سال ادامه خواهد داشت، این برنامه با اولویت گروه‌های درمانی آغاز شده و به مرور زمان به بخش بزرگی از جمعیت کشور تسری خواهد یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد، برای دستیابی به اهداف نهایی و مهار کرونا، بایستی حداقل ۷۰ درصد جامعه واکسینه شوند که این موضوع به معنای تحت پوشش قرارگرفتن ۶۰ میلیون ایرانی است و اگر مبنا دریافت حداقل ۲ نوبت واکسن به ازای هر فرد باشد نیازمند ۱۲۰ میلیون دوز واکسن خواهیم بود. به طوری‌که اگر بنا باشد واکسیناسیون همه افراد جامعه ظرف مدت یک سال به پایان برسد باید ماهانه ۱۰ میلیون دوز واکسن در اختیار نظام سلامت قرار گیرد. این امر به معنای واکسینه کردن ۵ میلیون نفر در ماه و معادل تقریبی ۲۱۰ هزار نفر در روز است.
*فاز اول: کادر درمان
طبق اطلاعات موجود در برنامه ملی واکسیناسیون مقابله با کرونا، انجام عملیات واکسینه کردن جامعه در ۴ مرحله و با ۴ اولویت انجام می‌شود. به طوری که در فاز اول که در زمستان امسال تکمیل خواهد شد کارکنان خط اول ارایه خدمت به بیماران کووید ۱۹ که در معرض خطر ابتلا و انتقال عفونت به سایراعضای جامعه هستند واکسینه می‌شوند.
گروه اول هدف واکسیناسیون کرونا به شرح زیر است:
-همه پرسنل بیمارستان‌های بستری کننده بیماران کووید شامل همه پرسنل تشخیصی، درمانی، خدمات، انتظامات، اداری
-پرسنل عملیاتی اورژانس کشور
-پرسنل مستقیم تغسیل و شستشوی اجساد متوفیان
-پرسنل درمانگاه‌ها و آزمایشگاه‌های عضو شبکه آزمایشگاهی تشخیص کووید-۱۹
- پرسنل مراکز بهداشتی شهری و شهری-روستایی خدمت دهنده به بیماران کووید
- پرسنل مطب‌های فعال در پذیرش و غربالگری بیماران کووید
- پرسنل داروخانه‌ها و پرسنل ستادی دانشگاه‌های علوم پزشکی و ستاد وزارت بهداشت
- افراد با ریسک بسیار باالی بستری شدن و مرگ به دلیل کووید
- افراد ساکن در خانه‌های سالمندان و پرسنل خانه‌های سالمندان
- جانبازان ساکن در مراکز نگهداری جانبازان و پرسنل این مراکز
- افراد کم توان ذهنی و جسمی ساکن در مراکز نگهداری و پرسنل این مراکز و جانبازان باالی ۵۰ درصد و جانبازان شیمیایی تنفسی
*فاز دوم: افراد مسن و بیماران زمینه‌ای
پس از اتمام فاز اول واکسیناسیون طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده فاز دوم این عملیات از بهار و تیر سال ۱۴۰۰ کلید خواهد خورد که بر این اساس واکسیناسیون با اولیت افراد مسن انجام می‌شود.
گروه دوم هدف واکسیناسیون کرونا به شرح زیر است:
-افراد مسن بالای ۸۰ یا ۷۵ سال
-افراد با بیماری‌های زمینه‌ای پر ریسک ۱۶ تا ۶۴ سال
راهنمای بیماران زمینه‌ای و پرخطر در دسترس عموم مردم و نیز مراکز تزریق واکسن قرار خواهد گرفت که از جمله آن‌ها می‌توان به مواردی شامل ابتلا به بیماری‌های خاص مانند سرطان، ام اس، تحت درمان با شیمی درمانی یا پرتو درمانی، بیماران پیوند عضو شده یا سایر بیماران دریافت کننده دارو‌های سرکوب کننده یا تضعیف کننده ایمنی یا مبتلا به نقص سیستم ایمنی، مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و پر فشاری خون، چاقی مفرط، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های مزمن کلیوی، بیماری‌های مزمن خونی و فراد دارای بیماری HIV و ... اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: یک واکسن برای خانواده ویروس کرونا/ جهان برای پندمی‌های کشنده‌تر آماده می‌شود؟
*فاز سوم: افراد بالای ۵۵ سال بدون بیماری زمینه‌ای و ...
پس از تکمیل فاز اول و دوم واکسیناسیون کرونا و تحت پوشش قرار گرفتن کادر درمان، بیماران زمینه‌ای و افراد مسن در فاز سوم، نوبت به انجام واکسیناسیون کرونا برای افراد ساکن در مراکز نگهداری جمعی، افراد بالای ۵۵ سال بدون بیماری زمینه‌ای و ... خواهد رسید که این افراد از مرداد تا آذر ۱۴۰۰ واکسینه خواهند شد.
گروه سوم هدف واکسیناسیون کرونا به شرح زیر است:
-افراد ساکن در زندان‌ها، مراکز تادیب زیرنظر سازمان زندان‌ها و پرسنل مستقیم این مراکز
-سربازان و نظامیان ساکن در آسایشگاه‌های شبانه روزی در نهاد‌های نظامی و انتظامی
-افراد ساکن در مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست و پرسنل مستقیم این مراکز
-افراد ساکن در گرمخانه‌ها و سکونت‌گاه‌های موقت شهرداری‌ها و پرسنل مستقیم این مراکز
-مهاجرین ساکن در کمپ‌های رسمی مهاجرین و پرسنل مستقیم این مراکز
-مددجویان ساکن در کمپ‌های ترک اعتیاد و پرسنل مستقیم این مراکز
*فاز چهارم: عموم مردم
در فاز نهایی واکسیناسیون عمومی کرونا که از زمستان ۱۴۰۰ کلید خواهد خورد سایر افراد جامعه بر اساس اولویت سنی واکسینه می‌شوند. البته لازم به ذکر است اولویت بندی زیر گروه‌ها در فاز‌های ۳ و ۴ نهایی نیست و در طی ماه‌های آتی بر حسب شرایط اپیدمیولوژی بیماری و در دسترس بودن واکسن مورد بررسی دقیق کارشناسان قرار خواهد گرفت.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت در بیمارستان‌های دانشگاهی پایگاه واکسیناسیون برای ارائه خدمات در شیفت صبح و عصر برقرار می‌شود (حدود ۵۰۰ پایگاه در کشور) که با راه‌اندازی این پایگاه‌ها همه کارکنان نظام سلامت حسب اولویت بندی در این پایگاه‌ها واکسینه خواهند شد. حدود یک ماه بعد از آغاز واکسیناسیون، تیم‌های سیار بهداشتی به مراکز تجمعی خانه‌های سالمندان و نگهداری معلولین ذهنی و جسمی مراجعه و ارائه خدمت انجام خواهد شد. از فاز ۲ به بعد، تعداد ۴۰۰۰ پایگاه سلامت در مراکز شهری و شهری روستایی و پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت در شیفت بعد ازظهر نسبت به ارائه خدمت به گروه‌های اولویت دار اقدام خواهند کرد.
کارکنان بهداشتی درمانی، طبق برنامه عملیاتی تهیه شده در شهرستان‌ها به پایگاه بیمارستانی معین شده مراجعه خواهند کرد. افراد دارای بیماری زمینه‌ای و مشاغل ضروری پس از اطلاع‌رسانی عمومی باید برای تکمیل پرونده در سامانه‌های الکترونیک سلامت به خانه‌های بهداشت و یا پایگاه‌های سلامت مراجعه کنند و خدمت را دریافت کنند. در روز مراجعه چنانچه اطلاعات فرد در سامانه ثبت نشده باشد ضمن ثبت داده‌های اولیه برای تعیین نوع بیماری، طبق دستورالعمل واکسینه می‌شود. سایر افراد شاغل در گروه‌های پرخطر نیز از اتحادیه صنفی خود معرفی نامه ممهور با ذکر مشخصات دریافت کرده و به پایگاه‌های واکسیناسیون مراجعه می‌کنند.
نحوه واکسیناسیون افراد گروه‌های هدف سوم و چهارم نیز اطلاع رسانی خواهد شد، اما بر اساس اعلام وزارت بهداشت پایگاه‌های سلامت و خانه‌های بهداشت وظیفه انجام واکسیناسیون برای عموم مردم جامعه را بر عهده خواهند داشت. بر اساس برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت با توجه به اینکه تزریق واکسن کرونا برای هر فرد در دو یا سه مرحله انجام خواهد شد، بعد از تزریق نوبت دوم واکسن، کارت واکسن دیجیتال صادر و قابل پرینت شدن خواهد بود. افرادیکه برای مسافرت بین المللی نیاز به تاییدیه دارند می‌توانند به مراکز بهداشت شهرستان مراجعه و پرینت ممهور دریافت کنند.
نباید از این نکته غافل شد که چنانچه واکسیناسیون بر اساس اولویت بندی مبتنی بر شواهد علمی و اصول و ارزش‌های اخلاقی انجام شود، نه تنها شاهد کاهش مرگ و بیماران بر اثر کووید ۱۹، خواهیم بود بلکه واکسیناسیون عادلانه نقش بسزایی در کاهش اختلال در فعالیت‌های جامعه و اقتصاد کشور خواهد داشت.