رویداد۲۴روز پنجشنبه گذشته ارتش آمریکا به دستور مستقیم جو بایدن به مواضع نیروهای تحت حمایت ایران در سوریه حمله کرد. وزارت دفاع آمریکا گفته که این حملهات به تلافی حملات موشکی اخیر علیه مواضع آمریکا و ائتلاف بین المللی در عراق صورت گرفته است. آمریکا ادعا کرده که این حملات از سوی نیروهای مورد حمایت ایران انجام شده. ادعایی که ایران آن را رد کرده است. این حمله نخستین اقدام نظامی آمریکا در دوران ریاست جمهوری جو بایدن محسوب می شود که با واکنشهای متفاوتی در داخل و خارج از این کشور همراه بود.
جان کربی سخنگوی پنتاگون گفته این حملات با دقت، دفاعی و مناسب بودهاند. کربی روز جمعه از بروز تلفاتی در جریان این حملات خبر داد و گفت هنوز برای اینکه بدانیم چه تعدادی کشته یا زخمی شده اند خیلی زود است.
مقامات آمریکایی رسما از ایران به عنوان هدف حمله روز پنجشنبه نام بردهاند. جان کربی در تشریح محل حمله و خسارات وارده گفته: «منطقهای که مورد حمله قرار گرفته در واقع محل تشکیلات گروه نیروهای مورد حمایت ایران بوده است.»
به گزارش نیویورک تایمز مقامات آمریکا اعلام کردهاند که حمله هوایی شبانه به دستور بایدن، چندین ساختمان در مرز سوریه و عراق را نشانه رفته که در واقع محل اسکان نیروهای کتائب حزب الله و گروههای مرتبط با آنها بوده است.
این حمله در واقع اولین حمله نظامی دولت بایدن از زمان ورورد به کاخ سفید است. در حالی منطقه بار دیگر هدف حملات آمریکا قرار گرفته که بایدن رسما اعلام کرده بود بزرگترین چالش این کشور مقابله با چین است.
یکی از مقامات کتائب حزبالله گفته یکی از مبارزان این گروه در جریان حملات هوایی کشته شده. بیانیه این گروه نشان میدهد فردی که جانش را از دست داده در واقع یکی از اعضای حشد شعبی بوده است. کتائب حزبالله بخشی از نیروهای بسیج مردمی موسوم به حشد شعبی است که به طور رسمی یکی از یگانهای ارتش عراق را تشکیل میدهد.
با وجود این بیانیه، صداو سیما و گروه رصد درگیریها در بریتانیا همگی از کشته شدن ۱۷ نفر و ناظران حقوق بشر سوریه از کشته شدن ۲۲ منفر در جریان این حملات هوایی خبر دادهاند. این حمله هوایی در نزدیکی ابوکمال سوریه و در مرز با عراق صورت گرفته است.
هنوز تعداد دقیق کشتهها روشن نشده. به گزارش کانال خبری صابرین متعلق به حشد شعبی، نیروهای این جریان شک کردهاند که یک هواپیمای جاسوسی آمریکا در حال رصد محل سکونت آنهاست و به همین دلیل شش ساختمان از ۷ ساحتمانی که مورد هدف قرار گرفته چند ساعت قبل از حمله تخلیه شده بود.
در حالی که سوریه و روسیه اقدام آمریکا را غیر قانونی خواندهاند، سخنگوی پنتاگون از اقدام کشورش دفاع کرده و گفته: بر اساس ماده ۱۱ قانون اساسی رییس جمهور آمریکا فرمانده قواست و بر اساس ماده ۵۱ منشور سازمان ملل، کشورها حق دارند از خودشان دفاع کنند یا حمله متقابل انجام دهند.
جان کربی به انبیسی گفته: رییس جمهور آمریکا کاملا در چارچوب قانون عمل کرده است. از طرف دیگر دولت بایدن قبل از حمله هوایی به روسیه خبرداده بود، اما اعلام کرده بود که قبل از حمله بدون به خطر انداختن یک عملیات امنیتی، کاری از دستشان ساخته نیست.
صابرین همچنین در گزارش خود به وجود اختلافاتی میان دولت عراق و گروههای نظامی مورد حمایت ایران اشاره کرده و گفته: «حمله آمریکا با کمک اطلاعاتی دولت عراق صورت گرفته است.» با این حال مقامات دولت از جمله وزرای کشور و دفاع عراق این ادعا را رد کردهاند.
بیشتر بخوانید:عصبانیت تندروهای واشنگتن از سکوت بایدن در قبال ایران / تحریمهای ایران برداشته میشود؟
فواد حسین وزیر خارجه عراق در یک گفتگوی تلویزیونی روز پنجشنبه گفته کسانی که خود را جریان مقاومت میخوانند و حملات راکتی درون خاک عراق انجام میدهند چیزی جز تروریست نیستند.
در پی این مصاحبه، شبکه خبری صابرین اظهارات فواد حسین را چراغ سبزی به جامعه بین الملل خوانده که با این چراغ سبز به گروههای مقاومت تحت عنوان تروریسم حمله کنند و آنها را نابود کنند.
فواد حسین اخیرا در واکنش به حملات راکتی به سفارت آمریکا در مصاحبهای به نیویورک تایمز گفته بود: ما این حملات را حمله به خاک عراق قلمداد میکنیم.
نیویورک تایمز مدعی شده سفر فواد حسین به ایران در ماه گذشته با این هدف انجام شده که ایران از نفوذش بر گروههای شبه نظامی استفاده کند و آنها را از بین ببرد.
این رسانه آمریکا نوشته مقامات ارشد عراق انتظار دارند بایدن در قبال این کشور رویکرد مشخص تری اتخاذ کند. حسین به این رسانه گفته بغداد انتظار ندارد دولت بایدن عراق را اولویت اصلی خود بداند، اما سابقه طولانی روابط بین بایدن و اعضای کلیدی دولا عراق میتواند کمک بزرگی باشد.
کتائب حزبالله بعد از حمله روز پنجشنبه اعلام کرده در منطقه مرزی میان سوریه و عراق میماند تا مانع نفوذ داعش به خاک عراق شود. این گروه حملات آمریکا را جرم جنگی با کمک عربستان سعودی و امارات خوانده و گقته حق اقدام متقابل را برای خود محفوظ میداند.
کتائب حزب الله همچنین در خواست خود مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از عراق را تکرار کرده است.
برخی رسانههای آمریکایی حمله روز پنجشنبه را تلافی حملات گروه کتائب حزبالله به فرودگاه اربیل (نزدیکی یکی از پایگاههای ائتلاف علیه داعش به رهبری آمریکا) میدانند.
کتائب اتهام آمریکاییها مبنی بر دست داشتن این گروه در حمله به فرودگاه اربیل را رد کرده است.
ان بی سی نوشته: حمله به فرودگاه اربیل در واقع اقدام ایران برای آزمایش میزان تحمل دولت بایدن در آستانه تلاش دولت برای احیای برجام بود.
حمله روز پنجشنبه خشم بسیاری از دموکراتهای کنگره را به دنبال داشته است. نمایندگان کنگره به بایدن معترض شدهاند که چرا بدون اطلاع آنها چنین تصمیمی گرفته است.
تیم کین سناتور دموکرات عضو کمیته روابط خارجی محلس آمریکا گفته: مردم آمریکا حق دارند که منطق دولت برای حملات را بدانند. کنگره باید بی کم و کاست از موضوع با خبر میبود.
سی ان ان در گزارشی حمله روز پنجشنبه را «پیام سخت دولت بایدن به ایران» خوانده و نوشت: حمله روز پنجشنبه چیزی فراتر از نابودی چند تاسیسات گروههای مورد حمایت ایران در سوریه بود. بایدن نشان داد برخلاف دو رییس جمهور قبلی، قصد دارد خط قرمز جدیدی برای خاورمیانه ترسیم کند.
این رسانه نوشته پیام حمله به ایران این بوده که دیگر نمیتواند از شبه نظامیانش در سوریه و عراق برای حمله به منافع غربی بالاخص آمریکا استفاده کند و اینکه بایدن آماده است که هر گونه تخطی از این خط قرمز را با تنبیه جدی مواجه کند.
جو بایدن روز جمعه رسما به ایران هشدار داده و گفته باید مراقب رفتارهایش در عراق باشد. او در میان خبرنگاران در هوستون در پاسخ به این سوال که آیا حمله آمریکا عراق تلاشی برای ارسال پیامی به تهران بوده یا نه؟ گفته: «ایران باید بداند اقداماتش بی پاسخ نمیماند.»
بایدن خطاب به ایران گفته: «مراقب باشید.»
جن ساکی معاون مطبوعاتی کاخ سفید که بایدن را در سفر به هوستون همراهی میکرد به خبرنگاران گفته: زمانی که تهدیدی وجود داشته باشد بایدن به موقع و به روشی که خودش انتخاب میکند دست به اقدام درست میزند. رییس جمهور پیام روشنی فرستاده و آن اینکه هر کاری برای حفاظت از آمریکاییها انجام میدهد.
جان کربی سخنگوی پنتاگون نیز مدعی شده حمله آمریکا یک حمله دفاعی بوده و معنای آن این است که در آینده نیروهای آمریکایی و شرکای آنها در ائتلاف تحت حمایت دولت هستند.
کمی بعد از حمله آمریکا به مواضع ایران در سوریه، لیولد آستین وزیر دفاع آمریکا که با تیم دولت به هوستون سفر کرده بود به خبرنگاران گفته: «ما در رویکردمان قاطعیم. مطمئنیم که هدف حمله همان گروه شبه نظامی شیعهای بوده که حملات قبلی (به فرودگاه اربیل) را سازماندهی کرده بود.»
علاوه بر پیام روشن واشنگتن به تهران، این حملات حاوی پیامی از جانب بغداد به ایران بوده است. در پی حملات روز پنجشنبه جو بایدن با مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق تماس تلفنی داشته و سران هر دو کشور تصریح کردهاند که گروهی که پشت پرده حملات اربیل بوده باید تقاص اقداماتش را پس میداد.
با این حال دنیس راس مقام ارشد آمریکایی که چندین دوره در دولتهای مختلف آمریکا در بخش سیاستگذاریهای خاورمیانه واشنگتن نقش بازی کرده معتقد است علت انتخاب مقر کتائب حزب الله در سوریه به عنوان هدف حمله را کاهش تنشها میان دولت بغداد و واشنگتن خوانده است.
او در توییتر خود نوشته: آمریکا با حمله به تاسیسات شبه نظامیان در مرزهای مشترک عراق و سوریه و در خاک سوریه در واقع ریسک شکاف افکنی میان دولت آمریکا و عراق را کاهش داده است.
با این وجود روشن است که کتائب حزبالله به عنوان یکی از شاخههای حشد شعبی مورد حمله قرار گرفته اند و حشد شعبی یکی از بالهای ارتش عراق است. اظهارات مقامات عراقی درباره این حمله نشان دهنده رضایت ضمنی آنها نسبت به این حادثه بوده و این به معنای وجود شکافی میان ایران و عراق است.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه حملات آمریکا را «غیر قانونی»، «نقض آشکار حقوق بشر» و «تجاوز نسبت به حقوق و قوانین بین المللی» خوانده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفته: این حملات که در ادامه تجاوزات مستمر رژیم صهیونیستی به خاک سوریه است، در شرایطی صورت گرفته که نیروهای آمریکایی طی سالهای اخیر بطور غیر قانونی وارد خاک سوریه شده و اقدام به اشغال مناطقی از خاک این کشور و سرقت منابع طبیعی از جمله نفت نموده است که حق طبیعی مردم سوریه است.
خطیب زاده همچنین گفته: پایگاههای غیر قانونی آمریکایی در خاک سوریه اقدام به آموزش نیروهای تروریستی و استفاده ابزاری از آنها مینمایند.