رویداد۲۴ یکسال است که زندگی را با مهمان ناخوانده‌ای به نام کرونا می‌گذرانیم. مهمانی که ۲۹ بهمن ماه ۱۳۹۸ حضورش رسما در کشور تایید شد و مجبومان کرد که کمتر از خانه بیرون رویم، ماسک بزنیم، عزیزانمان را برای حفظ سلامتی‌شان نبینیم، سفر نرویم و خلاصه همه چیزهای عادی زندگی را ببوسیم و کنار بگذاریم تا جان‌مان را از شر این ویروس تاجدار نجات دهیم.
تا به امروز با کرونا سه موج شدید را تجربه کرده‌ایم. موج اول را در هجمه اول ویروس به کشورمان از زمان تایید بیماری تا اواخر اسفند ماه ۹۸ تجربه کردیم. پیکی که با آموزش و رعایت پروتکل‌های بهداشتی کاهشی شد و این روند کاهشی تا اواخر اردیبهشت ماه ادامه داشت. با آرام شدن اوضاع اما، همه گمان کردند که کرونا رخت بسته و از دیارمان رفته است؛ محدودیت‌ها برداشته شد، خیابان‌ها شلوغ شد و سفرها هم به راه. غافل از اینکه کرونا از همین عادی انگاری‌ها استفاده و در جان‌ها رخنه کرد.
به طوری که مجدداد از اواخر اردیبهشت ماه و اوایل خرداد ۱۳۹۹، تخت‌های بیمارستانی به تدریج پر شدند، آمارها افزایش یافت و عمدتا شاهد افزایش ابتلاهای خانوادگی بودیم. چراکه رفت و آمدها و دید و بازدیدها شروع شده بود و کرونا مجال یافت تا کل یک خانواده را از بزرگ و کوچک گرفتار کند. پاییز و زمستان اما سخت‌تر از تابستان بود، کرونا می‌تاخت و جان می‌گرفت. به طوری که مرگ‌های ۴۰۰ تایی ۵۰۰ تایی در روز را تجربه کردیم، خانواده‌های زیادی داغدار شدند و آرزوهای زیادی به زیر خاک رفت.
بر همین اساس بود که ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشتی‌ها بر آن شدند که با ابزار محدودیت‌های جدی‌تر راه را بر این ویروس تاجدار ببندند؛ با اعمال محدودیت‌های متوسط کرونایی از ۱۴ آبان ماه و تشدید آنها از اول آذر ماه، آغاز فعالیت طرح محله محور مقابله با کرونا تحت عنوان طرح شهید قاسم سلیمانی، افزایش تعداد آزمایش‌های تشخیصی کرونا، اعمال محدودیت تردد بین استانی و... به تدریج آمار بستری و فوت ناشی از کرونا بعد از یک پاییز پُر مرگ، کاهش یافت؛ به طوری که در ۲۹ آذر ماه دکتر علیرضا رییسی-سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد که روند بیماری در ۳۰ استان کشور نزولی شده و خوشبختانه هیچ شهر قرمزی نداریم.
این کاهش تاجایی پیش رفت که از اواسط دی ماه میزان بستری بیماران به شدت کاهش یافت و میزان مرگ و میر کرونایی نیز پس از چندین ماه در تاریخ ۱۶ دی ماه مجددا دو رقمی شد. همچنین بر این اساس میزان موارد سرپایی مثبت بیماری در کل کشور نیز با کاهش چشمگیری روبرو شد؛ به طوری که وزیر بهداشت در هشتم دی ماه ۱۳۹۹ از کاهش حداقل ۵۰ تا ۶۰ درصدی مرگ و میر روزانه ناشی از کرونا در کشور خبر داد.
با این حال وزارت بهداشتی‌ها به طور مداوم هشدار می‌دادند که این کاهش ناپایدار و وضعیت بیماری در کشور شکننده است. به طوری که با کوچکترین عادی انگاری و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، هر آن امکان دارد که کرونا دوباره و با قوایی بیشتر به ما حمله کند. علاوه بر این کرونا در برخی کشورهای جهان مانند انگلیس، برزیل و آفریقای جنوبی جهش‌هایی خطرناک کرده بود و قدرت سرایت، بیماری‌زایی و مرگ‌زایی‌اش هم افزایش یافته بود. دل‌نگرانی وزارت بهداشتی‌ها به تدریج رنگ واقعیت به خود گرفت. چراکه باز هم با آرام شدن اوضاع کووید-۱۹ در کشور، عادی‌انگاری و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی آغاز شد.
به طوری که به گفته وزارت بهداشتی‌ها با کاهش ۱۴ درصدی پروتکل‌های بهداشتی در کشور مواجه شدیم. هرچند که این کاهش در برخی استان‌ها مانند خوزستان، بیشتر بود و حتی به گفته وزیر بهداشت میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در برخی شهرهای خوزستان به زیر ۱۰ درصد رسیده بود و کرونا درست از همینجا مجددا به کشور حمله کرد. آن هم نه کرونای ووهان، بلکه کرونای جهش یافته انگلیس که آرام وارد کشور شد و در جان‌ها نفوذ کرد. ویروسی که بر اساس مطالعات صورت گرفته در جهان، بین ۷۰ تا ۹۰ درصد قدرت سرایتش بیشتر بوده و حدود ۳۰ درصد قدرت کشندگی آن نسبت به نوع پیشین بالاتر است.
از طرفی به گفته دکتر سیما سادات لاری- سخنگوی وزارت بهداشت روند کاهشی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی همچنان ادامه دارد و استان‌های کردستان، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان، گلستان، خوزستان و ایلام دارای پایین‌ترین میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور بوده‌اند.
کارشناسان و متخصصان حوزه بهداشت و درمان بارها و بارها اعلام کرده‌اند که رابطه مستقیمی میان عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و افزایش موارد ابتلا، بستری و مرگ و میر ناشی از کرونا وجود دارد. حالا که میزان رعایت‌ها کاهش یافته و دوباره خیابان و بازار شلوغ و رفت و آمدها از سر گرفته شده است، متاسفانه نمودار موارد بستری روزانه در برخی استان‌های کشور، روندی صعودی داشته و در هفته گذشته، شاهد افزایش نسبی در میانگین بروز موارد مثبت بستری و افزایش در میانگین بروز موارد مرگ و میر ناشی از بیماری نسبت به هفته ماقبل آن بوده‌ایم.
همچنین در حال حاضر ۱۱ شهرستان کشور همگی از استان خوزستان شامل شهرستان‌های آبادان، اهواز، بندر ماهشهر، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوشتر، کارون و هویزه در وضعیت قرمز بیماری قرار دارند. ۳۲ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۲۵۱ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۵۴ شهرستان در وضعیت آبی بیماری هستند.
باید توجه کرد که تا نهم اسفند ماه مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به یک میلیون و ۶۲۳ هزار و ۱۵۹ نفر رسید که از این تعداد یک میلیون و ۳۸۶ هزار و ۵۳۴ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. با این حال متاسفانه ۵۹ هزار و ۹۸۰ نفر در کشور جان‌شان را به دلیل ابتلا به کرونا از دست داده‌اند.
باید توجه کرد که ایران از نظر تعداد موارد شناسایی شده رتبه پانزدهم را در جهان به خود اختصاص داده است و بر اساس تعداد موارد شناسایی به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت در جایگاه ۸۷ جهان قرار دارد. همچنین از نظر میزان مرگ و میر ناشی از کرونا کشورمان در جایگاه یازدهم جهان و از نظر تعداد موارد مرگ و میر به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت در رتبه ۴۷ ایستاده است.
باید توجه کرد که در هفته اخیر، یعنی یکم تا هفتم اسفند ماه تعداد موارد سرپایی شناسایی شده ۲۸۳۹۱ مورد بوده است. در حالی که در هفته قبل از آن این تعداد ۲۵۷۰۱ مورد بوده است. همچنین تعداد موارد بستری جدید در هفته اخیر ۴۶۵۱ مورد بوده که نسبت به هفته قبل که تعداد بستری‌های جدید ۴۴۹۹ نفر بوده است، روندی افزایشی به خود گرفته است. در عین حال در هفته اخیر متاسفانه ۶۱۸ نفر به دلیل ابتلا به کرونا جان باخته اند که باز هم روندی افزایشی را در مرگ و میرها شاهدیم. چراکه هفته قبل میزان فوتی‌های ناشی از کرونا ۵۶۲ نفر بوده است.
تهران
در استان تهران از ابتدای اپیدمی تاکنون تعداد موارد سرپایی مثبت شناسایی شده ۸۷۸۱۴ نفر است. همچنین ۷۴۵۵۹ نفر در بیمارستان‌های استان تهران بستری شدند و ۹۳۱۳ نفر نیز تاکنون در این استان جان باخته‌اند.
روند بستری تهران در هفته اخیر اندکی کاهش یافته است، اما متاسفانه فوت افزایش یافته است. بروز موارد بستری در استان تهران از متوسط کشوری اندکی بالاتر است. در حالی که مرگ و میر هنوز اندکی از متوسط کشور کمتر است.
برخی استان‌های دیگر مانند خوزستان، مازندران، سمنان و... افزیش بیشتری از نظر تعداد موارد سرپایی و بستری و حتی مرگ و میر ناشی از کرونا داشته‌اند که وضعیت آنها را بررسی می‌کنیم.
بروز موارد بستری و مرگ و میر استان خوزستان، از متوسط کشوری فاصله بیشتری گرفته و رتبه استان، به رتبه اول کشور افزایش یافته است. در این هفته، افزایش شدید موارد بستری، و فوت تداوم یافته و موج جدید در این استان آغاز شده است.
همانطور که پیشتر گفته شد، ۱۱ شهرستان استان خوزستان شامل شهرستان‌های آبادان، اهواز، بندر ماهشهر، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوشتر، کارون و هویزه در وضعیت قرمز بیماری قرار دارند.
روند بستری مبتلایان به کرونا در مازندران در هفته اخیر نزولی بوده است. البته میزان بروز موارد بستری و مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ همچنان با فاصله زیاد بالاتر از متوسط کشوری قرار دارد.
سمنان نیز یکی از استان‌هایی است که بعد از خوزستان و مازندران، بیشترین میزان بروز موارد مثبت بستری و بعد از استان‌های خوزستان، مازندران، گلستان، بیشترین میزان بروز موارد مرگ و میر ناشی از کرونا را داشته است. باید توجه کرد که روند بستری و فوت ناشی از کرونا در هفته اخیر در این استان، افزایش یافته است. همچنین میزان بروز موارد بستری و میزان مرگ و میر استان، از متوسط کشوری بالاتر است.
روند بستری و فوت در استان گیلان، در هفته اخیر کاهش یافته است، همچنین بروز موارد بستری و به خصوص میزان مرگ و میر به متوسط کشوری نزدیک شده، اما هنوز بیش از متوسط کشوری است.
در استان گلستان روند بستری کاهش یافته است، اما فوت در هفته اخیر افزایشی بوده است. مورتالیتی با افزایش از متوسط کشور، فاصله بیشتری گرفته و میزان بروز موارد بستری به سمت متوسط کشور بازگشته است اما هنوز اندکی بیش از متوسط کشوری است.
در استان چهارمحال بختیاری افزایش روند بستری تداوم یافته است و فوت هم افزایش مختصری داشته است. میزان بروز موارد بستری از متوسط کشور بیشتر شده، اما میزان مرگ و میر هنوز از متوسط کشور کمتر است.
سیستان بلوچستان همراه با استان هایی مانند کردستان، آذربایجان غربی، گلستان، خوزستان و ایلام دارای پایین‌ترین میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور بوده‌اند. در هفته اخیر روند بستری و فوت در استان سیستان و بلوچستان، صعودی شده است. البته بروز موارد بستری و مورتالیتی در استان همچنان از متوسط کشوری پایین تر است.
با این شرایط بیم آن می رود که باز هم اشتباه پیکهای قبلی بیماری را تکرار کنیم؛ عدم رعایت پروتکل های بهداشتی که می تواند منجر به بروز موج چهارمی خطرناک تر از قبل شود. گمان اشتباه اینکه کرونا آرام شده یا از بین رفته است، اما باید بدانیم که کرونا نه تنها تمام نشده بلکه قوی تر از قبل با جهش های پیاپی چشم انتظار یک لحظه غفلت ماست. غفلت، بی خیالی یا عادی انگاری و سهل انگاری که می تواند به قیمت سلامتی مان و جان خودمان و عزیزان مان تمام شود. اگر پروتکل های بهداشتی را رعایت نکنیم؛ ماسک نزنیم، فاصله گذاری را رعایت نکنیم، مسافرت رویم و برای رفع دل تنگی مان به دیدار عزیزانمان رویم، مرگ هزینه گزافی است که باید بپردازیم