رویداد۲۴ عصاری، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در روزهای پایانی سال تسویه کارگزاری‌ها و افزایش عرضه را در پیش داریم، گفت: فشار فروش در اسفند زیاد است و این مساله در کنار افزایش نیاز بازار به نقدینگی، موجب افت روزانه شاخص شده است. با توجه به پایین آمدن شاخص از کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد احتمال دارد همین روند در روزهای آینده هم ادامه‌دار باشد.
بازار سهام درگیر دور باطل تصمیم‌های نا‌بجا شده است. در شرایطی که سرمایه مردم در فشار فروش ایجاد شده ناشی از محدودیت دامنه نوسان هر روز بیشتر از روز قبل با کاهش ارزش مواجه می‌شود، سازمان بورس در تصمیمی جدید در نظر دارد با ممنوع کردن کارگزاران از انجام تسویه اعتبارات در روزهای آخر سال، خلل وارد شده در جریان طبیعی عرضه و تقاضا را با تحمیل هزینه بهره بیشتر به اعتبار گیرندگان تامین کند.
با این حال قضیه به اینجا محدود نشده و پرداخت هزینه گزاف آزمون و خطای مدیران بورسی قرار است دامن سرمایه‌گذاران در صندوق‌های درآمد ثابت که یکی از کم‌ریسک‌ترین امکانات بازار سرمایه هستند را نیز بگیرد. بر این اساس کف سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در سهام به ۱۵ درصد و سقف آن به ۲۵ درصد ارتقا یافته که انتظار می‌رود در این شرایط صف فروش سهام را در برخی از نمادها برای چند روز جمع کند تا به این ترتیب هزینه‌های ضرر عده‌ای از مردم از جیب عده‌ای دیگر پرداخت شود و تابلوی سرخ‌رنگ بازار سهام که بیش از دو هفته است به دلیل سوء تدبیر رخ داده در شورای عالی بورس رنگ سبز را به خود ندیده، چند روزی از این بابت تغییر رنگ دهد.
بیشتر بخوانید: بورس قربانی قهرمان بازی دولت و ماجراجویی مجلس
به لطف دانشمند جامعه‌شناس قرن نوزدهمی رابرت مورتون عبارتی وجود دارد تحت عنوان «اثر متی یا اثر متیو» (Matthew effect) که درخصوص اثر فزاینده پدیده‌ها در طبیعت به کار می‌آید. این عبارت در شرایطی به کار می‌رود که اتفاق یا رویدادی از یک جنس شرایطی را پدید می‌آورد که در آن اتفاقات بعدی نیز در همان مسیر نخست پیامدهایی هم‌جنس رویداد اولیه تشدید می‌شوند. می‌توان معروف‌ترین عبارت فارسی «پول، پول می‌آورد» که در بین تمامی مردم نیز آشناست را نزدیک‌ترین عبارت به توضیح ساده «اثر متیو» دانست.
مساله اما از جایی شروع می‌شود که دریابیم این اثر آشنا به جز پول در بسیاری از زمینه‌های دیگر نیز توسط محققان شناسایی شده و در واقع در بسیاری از زوایای زندگی ما از علوم سیاسی تا سایر علوم نظیر زبان شناسی جاری و ساری است. یکی از مسائلی که اثر متیو بارها در آن دیده شده است افتادن تصمیم‌گیران در دام اشتباهات مکرر است که سر‌چشمه تمامی آنها به تصمیمی اولیه بر می‌گردد؛ تصمیمی که بازگشتن از آن در بیشتر مواقع یا توجیه‌پذیر نیست یا آنقدر ناممکن است که تصمیم گیرنده را در مسیر بی‌بازگشت قرار می‌دهد.
اثر متیو پشت میز بورس
یکی از این تصمیم‌های اولیه که برای دهه‌ها بازار سرمایه را دستخوش تغییر کرده دوقلوی شوم حجم مبنا و دامنه نوسان است که از روز اول سیاست‌گذاران را به مسیر بی‌بازگشت اشتباهات کشانده است. اشتباهاتی که حتی تصمیم‌های درست را تحت تاثیر قرار داده و مانع آن شده که حداقل در طول ۳۰ سال گذشته بازار سرمایه مسیر رشد و توسعه طبیعی خود را طی کند.