مالیات بر سپرده های بانکی یکی از موضوعاتی بود که سال گذشته مطرح و همان سال توسط وزیر اقتصاد رد شد. به گفته برخی از کارشناسان مالیات برهم خوردن ثبات اقتصادی یکی از معایب مالیات ستانی از سپرده‌های میلیاردی است. از مزایای مالیات ستانی از سپرده های بانکی را می توان به درآمد دولت از این طریق اشاره کرد.
البته امیدعلی پارسا رئیس سازمان امور مالیاتی در چهار اردیبهشت سال ۹۹ اعلام کرد: اکنون که نرخ واقعی سود سپرده ها منفی است اخذ مالیات بر سود سپرده های بانکی موضوعیت ندارد و سازمان مالیاتی برنامه‌ای در این زمینه ندارد.
سمیعی رئیس اسبق کانون صرافان ایران در خصوص مالیات بر سود سپرده های بانکی اظهار کرد: دولت‌ها حق دارند برای تامین هزینه‌های کشور از مردم مالیات بگیرند و این مسئله قابل بحث نیست. نوع گرفتن مالیات در کشورهای مختلف و در مکاتب مختلف با یکدیگر تفاوت دارد.
وی ادامه داد: در برخی از کشورها مالیات را از درآمد حاصل می‌گیرند و در برخی از کشورها مالیات را از خریدار و فروشنده. در فقه مترقی شیعه وجوهات را به همین طریق دریافت می‌کنند، یعنی از کسی که برای مثال امسال ۱۰۰ تومان ثروت دارد و در طول سال بعد ۲۰۰ تومان دیگر هم درآمد به دست آورده، ولی در آخر سال میزان ثروت او همان ۱۰۰ تومان یا کمتر باشد، یعنی همه درآمد اضافی یا بیشتر از آن درآمد را خرج کرده باشد، مالیاتی اخذ نمی‌شود. ولی همان شخص اگر فرض بگیریم در یک سال فقط ۲۰ تومان درآمد حاصل کرده و ۱۰ تومان آن را هم هزینه کرده است، از آنجایی‌که در پایان سال ۱۰ تومان به ثروت او اضافه شده، باید مقداری از آن ثروت اضافه شده را مالیات بدهد.
سمیعی بیان کرد: به اعتقاد من این نوع مالیات ستانی بهترین و عادلانه‌ترین نوع اخذ مالیات است. بدترین نوع اخذ مالیات نیز به‌گونه‌ای است که اعتماد مردم به دولت کاهش یابد. مانند( مالیات نامرئی که با چاپ اسکناس و خلق پول به طور نامحسوس از مردم گرفته می شود و ایجاد تورم های افسار گسیخته می کند)
رئیس اسبق کانون صرافان ایران تصریح کرد: گرفتن مالیات یا عوارض به نحوی معقول و عادلانه، غیر از ایجاد درآمد برای دولت ها، می تواند به منزله نوعی ترمز، و تعدیل کننده بازار نیز عمل کند. گرفتن هر نوع مالیات با هر روشی و با هر فرمولی به شرط شفاف و عادلانه بودن، بهتر از تامین هزینه های دولت توسط خلق پول و ایجاد تورم است.
وی در پایان اظهار کرد: اگر سود بانکی بیش از نرخ تورم باشد مانعی ندارد و می تواند صحیح باشد، ولی در شرایطی که نرخ تورم بسیار بالاتر از سودی است که به سپرده گذار می دهند اخذ مالیات اضافه چندان عادلانه به نظر نمی‌رسد.
در برخی از کشورها، سود سپرده بانکی به‌عنوان درآمد مشمول مالیات در نظر گرفته می‌شود و سود دریافتی در انتهای سال، مانند سایر درآمدها و هزینه‌های قابل قبول مالیاتی به مراجع مالیاتی اعلام می‌شود. همچنین پس از کسر هزینه‌ها از درآمدها و اعمال قوانین تعریف شده، مالیات قابل پرداخت، تعیین می‌شود. استرالیا، آمریکا، انگلستان، برزیل، چین، روسیه، کانادا، فرانسه و آفریقای جنوبی از جمله کشورهایی هستند که سود سپرده در آنها، به‌عنوان یکی از انواع درآمد، مشمول مالیات است.
در هند، مکزیک و کره جنوبی، رویکرد ترکیبی در اخذ مالیات بر سپرده، در دستور کار است. بر این اساس، سود کسب شده از سپرده بانکی، به‌عنوان درآمد مشمول مالیات شناخته می‌شود و مالیات تکلیفی با نرخ پایه، به‌عنوان هزینه قابل قبول، در نظر گرفته می‌شود. مثلاً در کره جنوبی، نرخ مالیات بر درآمد شرکت‌ها ۲۴.۲ و نرخ پایه مالیات بر سپرده، ۱۵.۴ درصد است. اگر سود سالیانه، بیشتر از ۱۸ هزار دلار باشد، این سود مشمول مالیات بر درآمد است و در غیر این صورت، تنها مالیات تکلیفی اخذ می‌شود.
کاووسی مدیر کل ارزی اسبق بانک مرکزی و کارشناس ارشد اقتصادی در این خصوص اظهار کرد: مالیات بر سود سپرده های بانکی سالیان سال است که مصرف می‌شود. زمانی که دولت با کسری بودجه مواجه می‌شود به فکر گرفتن مالیات از سود سپرده های بانکی یا سود سهام می از این رو التهاباتی در بازار رخ می‌دهد.
وی ادامه داد:نتیجه مالیات بر سود سپرده های بانکی این است که مردم سرمایه های خود را از بانک‌ها خارج می‌کنند و به سمت بازارهای موازی برای سرمایه گذاری می روند. دی ماه عسل ۹۶ بود که نرخ سود سپرده های بانکی کاهش یافتو مردم سرمایه‌های خود را از بانک خارج کرده و وارد بازارهای موازی کردند. زمانی که سرمایه های مردم وارد بازار مسکن شد شاهد پنج برابر شدن قیمت مسکن طی این ماه‌ها بودیم.
کاووسی بیان کرد: مالیات بر سپرده‌های بانکی زمانی می‌تواند مطرح شود که سود سپرده واقعی باشد. امروز طبق آمارهای رسمی نرخ تورم حدود ۴۰ درصد بانکی بین ۱۸ تا ۲۰ درصد است. یعنی اصل پول شخصی که پول خود را در بانک سرمایه گذاری کرده است در پایان سال ۲۰ درصد زیان می کند. بنابراین چطور باید مالیات بر سود سپرده بدهد؟
مدیرکل اسبق ارزی بانک مرکزی تصریح کرد: زمانی که تورم ۴۰ درصد است بحث مالیات از سود سپرده‌های بانکی از بنا اشتباه است.به استدلال برخی از افراد بعضی از این سپرده های کلان در اختیار شرکت‌های بزرگ دولتی است. دولت می‌تواند تبصره ای در این زمینه به وجود آورد که سود به سپرده های بانکی شرکت‌های دولتی بزرگ تعلق نگیرد. اما این سویه بحث سپرده‌ها مردم هستند و مالیات از سپرده های آنها امری اشتباه است.
مهدی موحد کارشناس مالیاتی در این خصوص اظهار کرد: اگر ما به قانون مالیاتهای مستقیم مراجعه کنیم سپرده بانکی را معاف از مالیات دانسته است. این طرح موافقان و مخالفان خود را دارد. سپرده های بانکی جزء عواید در آمد است و باید برای آن مالیات وضع شود.
وی ادامه داد: باید همه عواید و درآمدهای یک فرد شامل مالیات شود. مخالف این طرح چند دسته هستند. مهمترین حامی اعطای معافیت مالیاتی بر سود سپرده های بانکی، نظام بانکی است. لازمه مالیات گرفتن از سود سپرده های بانکی ،گرفتن مالیات از همه عواید و درآمدها است.
در پایان لازم به توضیح است؛ سال ۱۳۹۴ سازمان امور مالیاتی در یک طرح پژوهشی، چالش‌ها و امکان‌سنجی وضع مالیات بر سود سپرده‌های بانکی را بررسی کرد و نتایج این مطالعه نشان داد مالیات بر سود سپرده، موجب انحراف در تخصیص منابع می‌شود و زیان اجتماعی در پی دارد؛ چرا که با اخذ این نوع مالیات، اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری از سوی این بخش، کاهش خواهد یافت. البته این مطالعه از آثار اخذ این نوع مالیات در بهبود توزیع درآمد و سیاست‌های توزیعی غافل نیست و بهتر است آثار رفاهی مالیات بر سود سپرده بانکی، در مطالعات بعدی بررسی شود.