رویداد۲۴ کلمه «اور دوز» معمولا ما را به یاد مصرف مواد مخدر غیرقانونی می‌اندازد. اما فقط مواد مخدر خیابانی یا مصرف بیش از حد داروهای مجاز نیست که باعث آسیب رسیدن به بدن یا حتی مرگ می‌شود. مواد بی خطر یا حتی سالم هم اگر بیش از حد مصرف شوند، می‌توانند خطرناک باشند. مواردی که در این مطلب مشاهده می‌کنید در مقادیر کم خطری ندارند، اما اگر زیاد از حد مصرف شوند سمی خواهند بود و باعث بستری شدن یا حتی مرگ خواهند شد.
سویا سس
در سال ۲۰۱۳ یک پسر ۱۹ ساله برای اثبات جرات خود به دوستانش مجبور شد ۰.۹ لیتر (یک کیلوگرم) سویا سس بخورد. او به کما رفت و به دلیل بالا رفتن شدید سطح نمک در بدنش تقریبا مرد. هایپرناترمیا (Hypernatremia) بیماری است که در آن نمک خون بیش از حد می‌شود. وقتی جریان خون از نمک اشباع می‌شود، آب سایر بخش‌های بدن و از جمله مغز را می‌کشد تا غلظت نمک را کاهش دهد. وقتی آب مغز از دست می‌رود منقبض شده و خونریزی می‌کند.
این نوجوان ویرجینیایی پس از مصرف سویاسس تشنج کرد. دوستانش او را به بیمارستان بردند، اما قبل از اینکه به آنجا برسند به کما رفته بود. پزشکان سعی کردند با مخلوط آب و قند دگزستروز نمک را از سیستم او پاکسازی کنند. پنج ساعت بعد سدیم او به سطح طبیعی رسید، اما تا سه روز در کما باقی ماند. پزشکان زنده ماندن او را خوش شانسی دانستند زیرا اولین کسی است که نمک زیادی مصرف کرده و بدون مشکلات عصبی ماندگار جان سالم به در برده است.
چای یخ
مردی از آرکانزاس پس از نوشیدن بیش از حد چای یخ (آیس تی) دچار نارسایی کلیه شد. این مرد ۵۶ ساله هر روز ۱۶ لیوان ۲۴۰ میلی لیتری چای سرد می‌نوشید. او در مه ۲۰۱۴ که از شدت تهوع، ضعف و درد بدن به بیمارستان رفت. پزشکان متوجه شدند که کلیه‌های او به شدت آسیب دیده است. آن‌ها دیالیز او را آغاز کردند که احتمالا تا آخر عمر هم باید ادامه داشته باشد.
ماده‌ای به نام اگزالات به کلیه‌های او آسیب رسانده بود. این ماده شیمیایی به طور طبیعی در چای سیاه و مواد دیگری مثل اسفناج و ریواس وجود دارد. اگزالات بیش از حد باعث از کار افتادن کلیه‌ها می‌شود و میانگین اگزالات بدن این مرد به ۳ - ۱۰ برابر بیش از حد میانگین رسیده بود. طبق تحقیقات، مصرف بیش از چهار فنجان چای در روز خطرناک است.
جوز هندی
جوزهندی در این فصل سال پرطرفدار است، اما مراقب باشید بیش از حد مصرف نکنید. مصرف ۴.۴ گرم (۲ قاشق چایخوری) از این ادویه می‌تواند باعث مسمومیت جوزهندی شود. این ادویه حاوی یک ترکیب طبیعی به نام میریستیکین است که در دوزهای زیاد مثل قرص‌های روانگردان خاصیت توهم زایی دارد. مصرف این ادویه به عنوان مواد مخدر در میان نوجوانان و زندانیان رایج است. اما هرچند دسترسی به این ادویه قانونی و آسان است، جنبه‌های بسیار ناخوشایندی هم دارد.
تا یک ساعت پس از مصرف بیش از حد این ادویه، افراد معمولا مشکلات جدی گوارشی را تجربه می‌کنند. بعد از چند ساعت مشکلات قلبی و عصبی ظاهر می‌شوند که به خصوص برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی خطرناک است. توهم‌ها چندساعت پس از هضم جوزهندی رخ می‌دهند، و به همین دلیل برخی افراد که فکر می‌کنند به اندازه کافی نخورده اند، مقدار بیشتری از آن مصرف می‌کنند. مصرف این ادویه به عنوان موادمخدر روش جدیدی نیست. موارد زیادی از مسمومیت جوزهندی در اوایل دهه ۱۹۰۰ و سپس دوباره در دهه ۱۹۶۰ ثبت شده تا اینکه این اواخر هم دوباره مشاهده می‌شود.
سبزیجات کلمی
سبزیجات کلمی، خانواده ای از گیاهان برگدار و سرشار از مواد مغذی مثل بروکلی، بروکسل و کیل هستند. خوردن این سبزیجات اغلب توصیه می‌شود، زیرا مقدار زیادی آنتی اکسیدان و خواص دیگر دارند، اما خوردن بیش از حد آن‌ها نتایج منفی دارد. در سال ۲۰۱۱ مردی به دلیل مصرف بیش از حد کلم بروکسل در شام کریسمس بستری شد.
این مرد قلب مکانیکی داشت و داروی ضد انعقادی مصرف کرده بود. مانند همه سبزیجات کلمی، بروکسل‌ها حاوی مقادیر بالای ویتامین کا هستند که انعقاد خون را تشدید می‌کند. ضد انعقاد‌ها برای عملکرد قلب مکانیکی مرد ضروری بودند. مصرف بیش از حد ویتامین کا اثر داروهای ضدانعقادی را خنثی کرد و مشکلات قلبی شدید برایش پیش آورد. وقتی پزشکان متوجه شدند مشکل او به دلیل مصرف بیش از حد کلم بوده توانستند او را درمان کنند.
مصرف بیش از حد کلم بروکلی و کیل می‌تواند باعث کم کاری تیروئید شود که در آن غده تیروئید نمی تواند هورمون تیروئید کافی تولید کند. کارشناسان تغذیه میگویند که مقادیر معقول از سبزیجات کلمی خواص زیادی دارد. اثرات منفی خوردن بیش از حد سبزیجات برگدار تنها زمانی اتفاق می‌افتد که بیش از حد مصرف کنیم. وقتی فردی مبتلا به کم کاری تیروئید تشخیص داده می‌شود باید از خوردن سبزیجات کلمی اجتناب کند.
بیشتر بخوانید: با این خوراکی‌ها قلب‌تان را جوان نگه دارید
ماهی تن
معمولا به زنان باردار و بچه‌های کوچک درمورد مصرف ماهی تن هشدار داده می‌شود، اما بقیه ما هم در خطر اور دوز آن هستیم. کنسرو ماهی تن به صورت خام و پخته حاوی مقادیری جیوه است. جیوه در بیشتر ماهی‌ها یافت می‌شود، اما در ماهی‌های شکارچی بزرگتر به میزان بیشتری وجود دارد. ماهی تن ماهی‌های کوچک را می‌خورد بنابراین جیوه آن‌ها هم وارد بدن ماهی بزرگتر می‌شود و سطح جیوه افزایش می‌یابد.
جیوه برای انسان‌ها سمی است. مقادیر کم آن می‌تواند فیلتر شود، اما مقادیر زیاد آن باعث مسمومیت جیوه می‌شود. اولین علائم مسمومیت شامل هماهنگی ضعیف و بی حسی انگشتان همراه با لرزش و مشکلات بینایی می‌شود. مسمومیت درازمدت می‌تواند بر عملکرد حافظه تاثیر گذاشته و روند یادگیری را مختل کند. موارد شدیدتر هم منجر به نارسایی کلیه، نارسایی تنفسی و مرگ می‌شود.
بسیاری از افراد از خطرات خوردن بیش از حد ماهی تن آگاه هستند، اما از معنای واقعی «بیش از حد» آگاه نیستند. انواع خاصی از ماهی تن، حاوی مقدار زیادی جیوه هستند. برای یک فرد ۶۸ کیلویی یا بیشتر، سازمان غذا و دارو توصیه می‌کند که بیش از ۱۷۰ گرم کنسرو ماهی تن در هر ۹ روز مصرف نشود.
شیرین بیان سیاه
شیرین بیان سیاه به خصوص برای افراد بالای ۴۰ سال می‌تواند خطرناک باشد. سازمان غذا و دارو در اوایل سال جاری گزارشی منتشر کرد که درباره مصرف بیش از حد شیرین بیان سیاه هشدار می‌داد. در سال ۲۰۱۶ فردی که اغلب از این ماده استفاده کرد دچار مشکلات قلبی جدی شد. خوردن تنها ۵۷ گرم از این ماده، هر روز و به مدت دو هفته موجب مشکلات قلبی می‌شود.
شیرین بیان سیاه حاوی گلیسیریزین است، ترکیبی که باعث کاهش پتاسیم خون می‌شود. وقتی سطح پتاسیم کاهش یابد، افراد در خطر ریتم غیرطبیعی قلب، فشار خون بالا و حتی نارسایی قلب قرار می‌گیرند. افراد مبتلا به مشکلات قلبی در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
ویتامین‌ها
ویتامین‌ها برای بهبود سلامتی مفید هستند، اما خوردن بیش از حد قرص‌های ویتامین ممکن است منجر به سرطان و سایر مشکلات سلامتی شود. برخی ویتامین‌ها محلول در آب هستند. مصرف بیش از حد آن‌ها از طریق ادرار دفع می‌شود. اما برخی مثل ویتامین آ محلول در چربی هستند. این ویتامین‌ها در چربی بدن ذخیره می‌شوند و نمی‌توانند دفع شوند. ویتامین‌های محلول در چربی می‌توانند سطوح سمی ایجاد کنند و باعث آسیب به کبد، نقایص مادرزادی، اختلالات سیستم عصبی مرکزی و سرطان شوند.
در سال ۱۹۸۵، گروهی از پزشکان آزمایشی انجام دادند که در آن شرکت کنندگان دوزهای بالایی از بتا کاروتن، مکمل ویتامین آ. مصرف می‌کردند که تصور می‌شد خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. این آزمایش خیلی زود متوقف شد، زیرا به جای پیشگیری، موجب سرطان در چند تن از شرکت کنندگان شد. به ویژه مردان سیگاری که بتاکاروتن مصرف کردند ۱۸ درصد بیشتر در خطر ابتلا به سرطان ریه قرار گرفتند.
آزمایش‌های مشابه دیگری هم با همین نتایج هم انجام شد. ویتامین‌های محلول در آب مثل ویتامین سی معمولا قبل از اینکه در بدن خاصیت سمی ایجاد کند دفع می‌شود، اما هنوز هم در دوزهای بالا می‌تواند عوارض منفی داشته باشد. اور دوز ویتامین سی می‌تواند باعث اسهال، درد شکم و حتی سنگ کلیه شود.