این روزها دو مسئله در صدر برنامه های سازمان ملل قرار گرفته: 1- بحران سوریه 2- انتخابات دبیرکل سازمان ملل.
بان کی مون کم کم در حال جمع و جور کردن وسایل خود در
دفتر ریاست سازمان ملل است. قرار است تا پایان پاییز فردی دیگر جایگزین بان
کی مون کره ای شود، فردی که علی رغم انتقادات بسیاری که متوجه اوست، قصد
دارد با پایان دادن به بن بست بحران سوریه میراثی ماندگار از خود بر جای
بگذارد.
دبیرکل سازمان ملل چگونه انتخاب می شود؟
ماده
97 منشور سازمان ملل اعلام کرد که دبیر کل سازمان ملل توسط «مجمع عمومی و
به پیشنهاد شورای امنیت انتخاب می‌شود.» بنابراین، با توجه به این‌كه فقط
یك نامزد از سوی شورای امنیت انتخاب می‌شود، رای گیری آن در مجمع مذكور
نمادین است.
شایان
ذکر است، انتخاب دبیر کل در معرض وتوی هر یک از پنج عضو دائم شورای امنیت
است. اتفاقی که ممکن است باعث طولانی شدن پروسه انتخاب دبیرکل بعدی شود.
در
هرصورت، اکنون، به دلیل طرح چرخشی منطقه‌ای غیررسمی، بسیاری از تحلیلگران
بر این باورند که دبیر کل بعدی از کشورهای اروپای شرقی انتخاب خواهد شد
زیرا تاکنون دبیر کلی از این منطقه پدید نیامده است. تاکنون سه دبیر از
اروپای غربی، دو نفر از آسیا، دو نفر از آفریقا و یک نفر از آمریکای لاتین
تاکنون انتخاب شده‌اند.
تا به حال، 12 نفر برای حضور در انتخابات دبیر کل بعدی سازمان ملل اعلام آمادگی کرده اند.
آیا یک زن دبیرکل بعدی می شود؟
از
نظر دبیرکل فعلی سازمان ملل دیگر زمان آن رسیده که یک زن بر مسند دبیری کل
سازمان ملل بنشیند. بان کی مون می‌گوید که بعد از ۷ دهه رهبری مردان،
اکنون نوبت یک زن است که این شغل را به عهده بگیرد.
با این حال،
دبیر
کل سازمان ملل تاکید کرده که تصمیم‌گیری در این زمینه به عهده او نیست و
۱۵ عضو شورای امنیت باید کاندیدایی را به ۱۹۳ عضو مجمع عمومی پیشنهاد کنند
تا دبیرکلی بعدی تعیین شود
در
میان نامزدهای جانشینی بان کی مون، 5 زن به چشم می‌خورند که عبارتند از
ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو از بلغارستان، ناتالیا جرمن، وزیر خارجه سابق
مولداوی، هلن کلارک ، نخست وزیر سابق نیوزلند (که هدایت برنامه توسعه
سازمان ملل را نیز به عهده دارد)، سوزانا مالکورا، وزیر خارجه آرژانتین و
کریستیانا فیگرس، دبیر اجرایی سابق کنوانسیون تغییرات اقلیمی سازمان ملل از
کاستاریکا(که البته اخیرا از رقابت ها انصراف داد)
سخنان
دبیرکل فعلی سازمان ملل و همچنین حضور بی سابقه کاندیداهای زن باعث شده که
رسانه ها و تحلیلگران و همچنین مقامات کشورها توجه بیشتری به کاندیداهای
زن نشان دهند.
شورای امنیت تاکنون
چهار رای گیری غیررسمی انجام داده که در آنها ۱۲ کاندیدا حضور داشتند. در
هر کدام از آنها زنی که بیشترین رای را آورد، در سومین رتبه قرار داشت. در
دور اول رای‌گیری، ارینا بوکووا مقام سوم را کسب کرد اما در رای‌گیری دوم،
به رتبه پنجم سقوط کرد. در رای‌گیری دوم، سوزانا مالکورا، رتبه سوم بیشترین
آرا را کسب کرد.
چه کسی بیشترین شانس را دارد؟
آنتونیو گوترس بیشترین رای را در هر چهار رای‌گیری اخیر کسب کرده است.
چهارمین
رای‌گیری محرمانه غیر رسمی اخیرا در شورای امنیت انجام شد و 15 عضو این
شورا به 10 نامزد باقیمانده رای دادند و طبق آن آنتونیو گوتیرس، نخست‌وزیر
سابق پرتغال 12 رای "ترغیب" (موافق)، دو رای "دلسردکننده" (مخالف) و یک رای
"بی نظر" (ممتنع) دریافت کرد.
این نتایج نسبت به
رای‌گیری دور سوم اندکی ارتقا نشان می‌دهد؛ گوتیرس در آن دور 11 رای
تشویق، سه رای دلسردکننده و یک رای مخالف گرفته بود.
گوتیرس
بین سال‌های 1995 تا 2002 نخست‌وزیر پرتغال بود و از ژوئن 2005 تا دسامبر
2015 هم کمیسیونری عالی آوارگان سازمان ملل را بر عهده داشت و توانست در سه
رای‌گیری پیشین شورای امنیت هم پیروز شود.
هم
اکنون، ممکن است تنش‌های کنونی بین روسیه و اعضای دائم غربی شورای امنیت
بر سر مناقشه اوکراین، باعث شود طرفین بر سر انتخاب یک نامزد از شرق اروپا
دچار اختلاف شده و به بن بست برسند. در این صورت 3 نامزد زن کاندیداتوری
دبیرکلی که از اروپای شرقی آمده اند، شانس خود را از دست می دهند. البته
هلن کلارک از نیوزلند در میان کاندیداهای زن هست، اما آرایی که تاکنون کسب
کرده نشان می دهد از شانس زیادی برخوردار نیست. با این اوصاف، نامزد
پرتغالی که بیشترین آرا را تاکنون بدست آورده و متولد اروپای شرقی نیست، می
تواند گزینه تنهایی جانشینی سازمان ملل باشد.