اگر چندین مورد اسیدپاشی زنجیره‌ای در سال‌های گذشته را از آمار کلی موارد اسیدپاشی جدا کنیم، آنچه باقی خواهد ماند چیزی نخواهد بود مگر فهرستی از تعدادی اسیدپاشی با مضمون انتقام‌های عاشقانه از معشوق به دلایل مختلفی همچون؛ خیانت، کم بودن میزان عشق، ترس از دست دادن معشوق یا موارد دیگری ازاین‌دست.
روز سه‌شنبه گذشته یک مورد دیگر از انتقام‌های عاشقانه با اسید رخ داد، هومن صورت آرزو 24 ساله را که حدود سه سال معشوقه و هم‌خانه‌اش بود سوزاند. این حادثه در خیابان سی و هفتم محله گیشا در حالی رخ داد که آرزو از رابطه پنهانی هومن با دختری دیگر آگاه شده بود. اگر‌چه هومن روز چهارشنبه دریکی از محله‌های جنوب غربی تهران دستگیر شد، اما آیا آرزو به زندگی عادی خود بازخواهد گشت؟ چه عواملی میزان خشم و انتقام افراد را به مرحله‌ای می‌رسانند که به چنین جرائمی دست می‌زنند؟
90 درصد قربانیان اسیدپاشی زنان هستند
دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس اجتماعی درباره علل چنین جرائمی به رویداد۲۴ می‌گوید: اسیدپاشی یکی از جرائمی است که علاوه بر وارد نمودن زیان‌های جسمی و روحی بر قربانی، آثار نامطلوب روانی بر جامعه باقی می‌گذارد.
از نگاه جامعه شناسان بر اساس آسیب‌شناسی اجتماعی، اسیدپاشی ممکن است به خاطر انتقام‌جویی و تسویه‌حساب عاطفی و بحران شکست عشقی باشد. این در حالی است که 95 درصد از اسیدپاشی‌ها بر اساس این دلایل و 90 درصد از قربانیان اسیدپاشی، زنان هستند؛ چراکه اسیدپاشی ممکن است منجر به مرگ نشود اما آثاری بدتر از مرگ بر زندگی فرد دارد؛ از دست دادن زیبایی چهره به شکلی که فرد حتی جرأت نگاه کردن به آیینه را نداشته باشد و تا زنده است در جامعه دچار انزوا شود، این موارد تنها بخشی از آثار اسیدپاشی بر زندگی فرد است.
به اعتقاد ابهری، علل رفتاری اسیدپاشی از جنبه جرم‌شناسی، خفیف بودن مجازات و سبک بودن میزان آن است.
قوانین جرم اسیدپاشی بازدارنده نیست
وی با تأکید بر این موضوع که در دسترس بودن اسید با غلظت‌های مختلف و سهولت تهیه آن ازیک‌طرف و مجازات عاملین از طرف دیگر، بستر مناسبی برای این جرم فراهم کرده است. از همین رو فرد عامل، باهدف انتقام‌جویی دست به این اقدام می‌زند و اطمینان دارد قربانی نخواهد مرد، اما تا پایان عمر در زندان تنهایی، حسرت و افسردگی خواهد ماند.
همچنین ابهری با نامناسب دانستن قوانین بازدارنده چنین جرائمی تأکید می‌کند، تصویب قوانین بازدارنده از عرضه و فروش اسید به افراد و پیشگیری از خرید و تهیه آن و از سویی دیگر تشدید مجازات عاملین چنین جرائمی می‌تواند از راه‌های پیشگیری در این زمینه باشد.
به اعتقاد وی اما مهم‌تر از همه، هزینه‌های درمانی قربانیان است. گذشته از آن‌که هزینه‌های درمانی بسیار گران و کمرشکن است، درمان چنین آسیب‌هایی هزینه‌های بسیار گزاف روحی بر دوش قربانی خواهد گذاشت.
متأسفانه اما برای چند روز رسانه‌ها فضای خبری برای موضوع ایجاد می‌کنند و پیرو آن در فضای شبکه‌های اجتماعی در یک بازه زمانی و مدتی کوتاه توجه سیل مشارکت‌کنندگان اجتماعی به چنین مسائلی معطوف می‌شود. به دنبال آن اما هیچ مشکلی حل نمی‌شود و درنهایت مسئله به فراموشی سپرده می‌شود.
قربانی اسیدپاشی تنها نماند
به گفته این آسیب‌شناس اجتماعی کسی که درنهایت باید با این آسیب دست‌وپنجه نرم کند، قربانی این جرم است. قربانی با دنیایی از غم و هزینه تنها می‌ماند؛ که به خاطر جبران گوشه‌ای از درمان باید پوشش درمانی ارزان و رایگان همسو با تشدید مجازات شاید بتواند گوشه کوچکی از درد قربانیان را کاهش دهد.
برخورد شهروندان با قربانیان اسیدپاشی
بُعد دیگری از مشکلاتی که قربانیان اسیدپاشی با آن مواجه هستند برخورد نامناسب شهروندان با این افراد است. مجید ابهری بنا بر تجربیات خود در مواجهه با قربانیان اسیدپاشی متذکر می‌شود، یکی از مواردی که به‌شدت قربانیان اسیدپاشی را دچار آسیب‌های شدید روحی و روانی می‌کند برخورد نامناسب جامعه با این افراد است.
وی معتقد است به‌شدت نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم تا این افراد قربانی بتوانند وارد جامعه شوند و به زندگی عادی خود ادامه دهند. این در حالی است که قربانیان اسیدپاشی در جوامع دیگر به‌سادگی امکان ورود به جامعه را دارند و به مشاغل متنوعی مشغول می‌شوند. نباید فراموش کنیم که برخوردهای نامناسب مردم با قربانی اسیدپاشی وی را منزوی می‌کند و درنهایت گوشه‌گیری و دور شدن از جامعه را رقم می‌زند که این موضوع به نفع سلامت عمومی جامعه نیست.