رویداد۲۴ شب گذشته شبکه اجتماعی کلاب هاوس بار دیگر میزبان فعالان سیاسی و اجتماعی، شهروندان و مسئولین بود. دیشب در کنار سایر اتاق‌های سیاسی و انتخاباتی، اتاقی با موضوع «زیست شبانه» با حضور خبرنگاران، کارشناسان حوزه شهری و برخی از اعضای شورای شهر تهران همچون محمدجواد حق شناس و الهام فخاری برقرار بود. این گفتگو که از ساعت ۲۱:۳۰ دقیقه شروع شده بود، بیش از سه ساعت به طول انجامید و موافقان و مخالفان در این باره صحبت و سوال‌های خود را اعضای شورای شهر حاضر در اتاق می‌پرسیدند.
طرح زیست شبانه چندسالی است که در شورا و شهرداری تهران مورد بحث قرار می‌گیرد، اما هربار به دلایل متعددی همچون بحث امنیت، به سرانجام نمی‌رسد. حتی اظهارنظر محسن هاشمی در مخالفت با این طرح نیز جنجال بسیاری به پا کرد. او در مخالفت با این طرح گفته بود: «مخالف حضور فرزندانم در زیست شبانه هستم. خودم نیز شب‌ها ساعت ۱۰ می‌خوابم و ۵ صبح بیدار می‌شوم بنابراین تمایلی به این طرح ندارم. در صورتی که فرزندان جداگانه برنامه‌هایی برای زیست شبانه داشته باشند، نگران می‌شوم و به نظرم این مسأله در صورتی که در چارچوب خانواده باشد، مشکل‌زا نیست. در صورتی که در یک خانواده نیز پدر به تنهایی در زیست شبانه باشد، قطعا نگرانی‌هایی برای زنان ایجاد می‌کند.»
با همه این حواشی، اما این طرح ابتدای سال ۹۸ به صورت پایلوت در برخی از مناطق تهران همچون سه، هشت و شش به اجرا درآمد و در اواخر سال گذشته، با وجود مخالفت فرمانداری، استانداری و برخی از نهادهای امنیتی، این طرح در صحن علنی شورای شهر به تصویب اعضا رسید.
هدف از طرح زیست شبانه، خروج تهران از دلمردگی، اشتغال‌زایی، کمک به کسب و کارها، کاهش ترافیک، تفریح و گردش در شب و اقتصاد شهری عنوان شده است. در ادامه بخشی از سخنان محمدجواد حق شناس، الهام فخاری و فعالین حوزه شهری را می‌خوانید:
به گزارش رویداد۲۴ محمدجواد حق شناس عضو شورای شهر تهران در ابتدا با اشاره به این طرح و حساسیت‌هایی که نسبت به آن وجود داشته و دارد، گفت: حساسیت‌ها در این دو سال و نیم بسیار بود، حساسیت اصلی را از سمت فرمانداری و به تبع آن وزارت کشور و نهادهای انتظامی و امنیتی داشتیم و این پرسش برای آنها مطرح بود که چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟
موضوعی که این نهادها می‌گفتند این بود که «شما یک بار اضافه را برای امنیت شهر ایجاد می‌کنید و باید آمادگی لازم را داشته باشیمـ». معتقدم نیرو‌های انتظامی و کلانتری، برای امنیت و نیاز‌های امنیتی مردم باید خودشان رو تنظیم کنند. این نهادها می‌گفتند «ما امنیت را تا ساعت ۱۲ شب تنظیم و هماهنگ کرده ایم، اگر شهر تا ساعت ۳ صبح فعال باشد تامین این نیرو را از کجا بیاوریم؟ » علی القاعده شورا نباید خیلی توجه‌ای به این موضوع می‌کرد زیرا این در حیطه وظایف ما نیست و انتظار داشتیم مراکز امنیتی و پلیس خودشان را تطبیق بدهند.
حق شناس گفت: انتظار داشتیم همراهی این نهادها را داشته باشیم. وقتی این مصوبه با مخالفت فرمانداری روبه رو شد دلیلی مشخصی نداشتند و فقط می‌گفتند اجرای طرح با مشکل روبه رو است.
در این چندسال هم با موانعی از سوی نهادهای تطبیق مواجه بودیم و دلیل مشخصی هم نداشت و طبیعتا انتظار داشتیم استانداری و وزارت کشور پلیس و نهادهای انتظامی را هماهنگ کنند که بتوانیم این طرح را به صورت پایلوت در چند منطقه به اجرا دربیاوریم.
حق شناس در پاسخ به سوال یکی از فعالان حوزه شهری مبنی بر اینکه این طرح لاکچری و برای برخی از مناطق مرفه تهران است، گفت: این طرح به هیچ عنوان مبنای لاکچری بودن ندارد. شهری که ده میلیون جمعیت داره و امکاناتش برای ۴ یا ۴ نیم میلیون نفر است، یعنی امکانات این شهر فقط از ۶ صبح تا ۱۰ شب استفاده می‌شود! وقتی می‌گوییم زیست شبانه یعنی به جای ساعت ۱۰ تا ۳ صبح اصناف فعال باشند و این به معنای این است که می‌خواهیم شهروندان استفاده بیشتری از امکانات داشته باشند. معنی این بهره‌برداری به معنای لاکچری بودن نیست. مناطق ستارخان، نازی آباد، منطقه ۱۲ یا ۵ یا لاله زار که مشمول این طرح هستند، مناطق لاکچری نیستند.
در این بین برخی از خبرنگاران و فعالین حوزه شهری نیز صحبت‌هایی کردند و برخی از آنها سوالاتی را پرسیدند. یکی از خبرنگاران گفت: پلیس وظیفه تامین امنیت در هر ساعت از شبانه روز را برعهده دارد و باید امکانات و زمینه اجرایی شدن این طرح را فراهم کند. این طرح باعث افزایش نشاط و انرژی در جامعه می‌شود.
خبرنگار دیگری گفت: در زمان قالیباف در شهرداری تهران، طرح زیست شبانه با نایت لایف و دیسکو بار در خارج از کشور مقایسه می‌شد و می‌گفتند خب ما که مانند آنها نیستیم برهمین اساس با آن مخالفتی می‌شد و دید جامع و مناسبی نسبت به آن نداشتند. اجرایی شدن این طرح به اقتصاد شهری و شبانه کمک فراوانی می‌کند.
حق شناس: چشمشان را روی اتفاقاتی که زیر پوست شهر رخ میدهد بسته‌اند
حق شناس در پاسخ به سوال خبرنگاری در خصوص اینکه برخی زیست شبانه را با نایت لایف اشتباه گرفته‌اند، گفت: زیست شبانه بخشی از فرهنگ ایرانی است در حالی که مخالفان می‌گویند از غرب آمده و آن را با زندگی شبانه‌ای که در دیسکو و بارها است مقایسه می‌کنند. در حالی که چشمشان را به اتفاق‌هایی که در زیر پوست این شهر رخ میدهد بسته‌اند. زمانی که کافه‌ها، رستوران‌ها، سینما‌ها و ... را می‌بندید مردم و خصوصا جوانان در خانه دور هم جمع می‌شوند. من خودم بارها شده که ساعت ۷ به خانه می‌روم و بعد از خواندن نماز تنها زمانی که می‌توانیم به بیرون از خانه برویم همان شب است که مثلا به سینما برویم، حتی فرصت نمی‌شود که هم به رستوران و بعد از آن سینما برویم.
عضو شورای شهر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مناطق مسکونی شامل زیست شبانه نمی‌شوند، گفت: مجموعه عباس آباد منطقه بسیار خوبی است که می‌تواند در این طرح قرار بگیرد و از آنجایی که مسکونی نیست، می‌توان از ظرفیت‌های آنجا استفاده کرد. معتقدم این طرح باعث می‌شود مشکلات شهری کاسته و ایجاد اشتغال کند.
وی ادامه داد: اکنون زیست شبانه به صورت غیررسمی وجود دارد. این طرح برای مذهبی‌ها که روزه‌دار هستند هم مناسب است زیرا در شب می‌توانند به راحتی تردد کنند و از امکانات شهری استفاده کنند؛ اگر از موضوع قشر مذهبی هم به این موضوع نگاه کنیم، زیست شبانه امکان و فرصتی برای شهروندان تهرانی است.
الهام فخاری: تجربه خوبی در زیست شبانه داشتیم
الهام فخاری عضو دیگر شورای شهر تهران که در این بحث حضور داشت،در حمایت از این طرح گفت: ما قبل از کرونا زندگی شبانه ایرانی را تجربه کرده‌ایم. قبل از کرونا ساعتی به ساعت کار سینما‌ها اضافه شده بود و برخی از پردیس‌ها سانس شبانه داشتند که اتفاقا سانس پررونقی هم بود و تا نیمه شب ادامه داشت.
برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مثل شهروند بیقهی تا صبح باز بودند و این تجربه‌ها نشان میدهد که پویایی‌های شبانه در کلان شهر تهران یک نیاز و ضرورت است. البته ما در شورا صحبت نکردیم که کل شهر را روشن کنیم و همه مغازه‌ها باز باشند! ما هدفمان این بود که این اتفاق می‌تواند فرصتی برای شهروندانی باشد که در طول روز زمانی برای تفریح و خرید و استفاده از امکانات شهری را ندارند، بتوانند در شب استفاده کنند.
فخاری در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه تجربه شب‌های قدرت نشان داد که اجرایی شدن این طرح شدنی است، گفت: همه ما به عنوان بچه مسلمون‌های شیعه که شب‌های قدر را داشتیم، دیدیم که شهر چقدر پویا و فعال بود و امنیت بهتری هم داشت. متاسفانه برای کسانی که شیفت شب کار می‌کنند اگر چیزی لازم داشته باشند هیچ فروشگاهی باز نیست که بتوانند خرید خود را انجام دهند. در حالی که اگر ما زندگی پویای شبانه را بتوانیم در شهر رعایت و اجرا کنیم می‌توانیم مسائل مختلفی را حل کنیم.
فخاری ادامه داد: مطمئنم برای دوران بعد از کرونا، شهر‌ها حتما نیاز به زیست شبانه دارند؛ به دلیل اینکه در مدت زمان کرونا و محدودیت‌ها، فشارهای روحی و روانی زیادی را متحمل شدند.
زیست شبانه شهر را وضعیت خطرناک و ناامیدکننده نجات میدهد
حق شناس در واکنش به سوال خبرنگاری در خصوص وضعیت ناامید کننده تهران و خودکشی ۸۴ نفر در یک روز گفت: خبر این خودکشی تن من را لرزاند. این خبر نشان میدهد که شهر چقدر افسرده و ناامید است و این اتفاق یک زنگ خطر است و اگر دیر بجنبیم ممکن است تبعات جبران ناپذیری داشته باشد.
حق شناس گفت: زیست شبانه می‌تواند انرژی متراکم در جامعه را آزاد کند و شرایطی را فراهم کند که مردم در شب که زمان آرامش است بتوانند در شهر حضور داشته باشند و اگر خانه‌های که ممکن است پر از تنش باشد افراد بتوانند از خانه بیرون بیایند، جاییی خلوت کنند، قهوه‌ای بنوشند یا فیلمی ببینند و خریدی بکنن. زیست شبانه می‌تواند شهر را از وضعیت خطرناک نجات دهد.
حق شناس در پاسخ به سوال خبرنگاری در خصوص اینکه تاکنون رایزنی و صحبتی با نهادهای امنیتی برای حل و فصل مسئله امنیتی این طرح کرده‌‌‌‌‌‌‌‌اید یا خیر گفت: ما پیگیر شدیم با فرمانداری و معاون امنیتی وزیر کشور هم صحبت کردم که ذهنیت آنها را تصحیح کنم و بگویم که قرار نیست اتفاق بدی رخ دهد. این شهر قرار نیست که در شب کاری را انجام دهد که در روز نمی‌تواند. برخی از شهروندان نمی‌توانند در طول روز از فرصت‌های روز استفاده کنند لذا چرا تحریم کنیم و بخشی از جامعه رو از امکانات محدود کنیم؟ این کار نه عقلانی است و نه فرهنگی! وقتی نور و جمعیت یک جا باشد امنیت را هم می‌آورد. جا‌های خلوت عدم امنیت به همراه دارد. شورا پیگیر و لابی و رایزنی‌های بسیاری انجام داده و شهرداری را برای لایحه موظف کرده است و ما نیز همچنان مُصر هستیم. اما این طرح فعلا به دلیل همه گیری کرونا متوقف شده است، مانند بسیاری از شهرهای جهان که محدودیت‌هایی را ایجاد کرده‌اند.