رویداد۲۴- قاچاقچیان مواد مخدر این‌پا و آن‌پا می‌کنند تا راهی
به این‌سوی مرزهای ایران باز کنند. ماجرا این‌بار نه تریاک است، نه شیشه و
نه حتی ماری‌جوانا. این‌بار بوی جدیدی به مشام می‌رسد؛ اِن.پی.اِس.
ماه گذشته اولین محموله از رون‌گردان‌های جدید یا همان NPSها در مرزهای
جنوبی ایران کشف شد. این خبر در این مدت رسانه‌ای نشده بود اما رییس مرکز
تحقیقات پلیس مبارزه با مواد مخدر به‌تازگی از آن پرده برداشت.
تهمینه باهری گفته این محموله حجیم‌ترین محموله کشف‌شده از روان‌گردان‌های جدید و تولید اروپا است.
این
در حالی است که تا سال پیش اگر این مواد در مرزهای ایران کشف می‌شد در
اندازه محدود بود؛ ممکن بود مسافری یک یا دو بسته NPS با خودش وارد کشور
کند.
پلیس مواد مخدر ایران در این مدت تلاش کرده تا اجازه ورود و
پخش آن را در داخل کشور ندهد. این در حالی است که شیوع مصرف NPS در کشورهای
همسایه انکارناپذیر است؛ موضوعی که ایران را هم در معرض خطر قرار
داده‌است.
همین بود که سال گذشته وزیر کشور صراحتا اعلام کرد که "استفاده از روان‌گردان‌های جدید NPS منطقه را تهدید می‌کند".
و به همین خاطر این مقام مسئول بر روی همکاری با همسایگان برای مبارزه با شیوع قاچاق و اعتیاد در منطقه تاکید کرده است.
با این تفاسیر آیا روان‌گردانِ جدید نتوانسته به ایران راه پیدا کند؟
نظرات
در این‌باره ضدونقیض است. رییس مرکز تحقیقات پلیس مبارزه با مواد مخدر
می‌گوید این مواد هنوز بازار خود را در ایران پیدا نکرده‌است.
قبل‌تر
از این، در شهریور سال 94، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی
ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز گفته بود که تا کنون گزارشی از ورود اِن پی
اِس به کشور نداشته‌ایم.
پرویز افشار همان زمان گفت که با این‌حال باید مراقب باشیم و پیش‌سازها را در ایران برای تولید این ماده کنترل کنیم.
اسدالله هادی نژاد معاون مقابله با عرضه و امور بین‌الملل این ستاد نیز اعلام کرده که در کشور با NPS روبرو نشده‌ایم.
این در حالی‌است که آبان 94 قائم مقام سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت که NPS در کشور وجود دارد و نباید وجود آن را انکار کرد.
به گفته علیرضا جزینی این مواد که از سال گذشته وارد کشور شده‌اند تعدادشان کم است.
برخی گزارش‌های میدانی و پراکنده‌ای که در فضای مجازی نیز از فروش اِن‌پی‌اس با نامِ ماری‌جوانا یا گُل مرغوب خبر می‌دهند.
همچنین
برخی‌ها گفته‌اند این ماده مخدر از طریق منطقه آزاد تجاری و به صورت
اشانتیون با نام مواد شیمیایی، صنعتی یا عطرسازی در مقدار محدود وارد کشور
شده‌است.
NPS چیست؟از
این‌که این روان‌گردان جدید وارد ایران شده یا خیر بگذریم. بد نیست ببینیم
این ماده چیست و بر مصرفِ مواد مخدر در جهان چقدر موثر بوده؟
گفته شده این ماده قوی‌تر از روان‌گردان‌های قبلی در دنیاست. ان پی اس شیمیایی است و ساختمان شیمیایی آن هم متفاوت است.
این ماده انواع و دسته‌بندی‌های مختلفی دارد؛ موضوعی که آن را بیش‌تر نگران‌کننده می‌کند.
به
گفته کارشناسان در حال حاضر بیش از 500 نوع از NPSها در جهان وجود دارند.
برخی از آن‌ها اثراتی شبیه ماری‌جوانا دارند؛ با نام کانابیس صنعتی یا
ماری‌جوانای صنعتی.
دسته دیگری از این مواد شبیه محرک کوکائین است. برخی دیگر هم به قرص‌های LSD شباهت دارند و حتی برخی از آن‌ها به حشیش شبیه هستند.
هنوز
به طور کامل مشخص نیست که این مواد چه محتویاتی دارند و با سلامت انسان چه
می‌کنند اما سازمان بهداشت جهانی چندی‌پیش گفت این مواد بسیار آسیب‌زننده
هستند.
طبق گزارش‌های جهانی برخی مصرف‌کنندگان این مواد در کشورها
نیز جانشان را از دست داده‌اند. همچنین مشکلات قلبی و عروقی و روانی و
سرطان‌زا بودن از دیگر ویژگی‌های NPSهاست.
دفتر مقابله با مواد و
جرایم سازمان‌یافته ملل متحد UNODC در سال 2013 از نگرانی‌های اصلی در مورد
این مواد را مصون‌ماندن آن از کنترل‌های معمول اعلام کرده بود.
به
گفته این سازمان به دلیل ماهیت و ساختار ظاهری، NPSها از قید کنترل
کنوانسیون‌های 1961(کنترل مواد مخدر) و 1971 (کنترا داروهای روان‌گردان)
بیرون آمده‌اند. به گفته مقامات جهانی این معضل بزرگی است.
گذشته از این‌که این مواد تحت کنترل‌های پلیسی و امنیتی نیست نحوه درمان معتادان به آن نیز هنوز مشخص نیست.
همه
این ویژگی‌ها در مورد ان پی اس‌ها منجر شده تا مقامات سازمان ملل متحده از
سه‌سال پیش نسبت‌به افزایش شیوع مصرف این ماده توهم‌زا هشدار بدهند.
اما همین هشدارها هم بود که به گمانِ کارشناسان منجر شد تا تولید آن به مرور زیرزمینی و البته خطرناک‌تر شود.
اگر NPS در ایران شایع شود چه خواهد شد؟نگرانی
نسبت به ورود این ماده تا حد زیادی در آن دسته از نگرانی‌ها می‌گنجد که
می‌گویند مصرفِ مواد صنعتی نسبت به مواد سنتی در ایران رشد سریعی دارند.
پرویزافشار
سهم مواد مخدر جدید را 26 درصد می‌داند. این در حالیست که تا پیش از این و
قبل از شیوع آن‌ها در ایران این مواد سه تا پنج درصد مصرف می‌شدند.
استعمالِ
بیش‌تر مواد صنعتی به گفته کارشناسان می‌تواند آسیب‌های بسیار گسترده‌تری
هم بزند. ایجاد خشونت، سهولت مصرف در مواد مخدر، جوان‌پسند بودن به دلیل
محرک‌بودن و تخریب‌کننده‌گری بیش‌تری از تبعات مصرف این مواد است.
بسیاری
از NPSها با نامِ ماری‌جوانای صنعتی یاد می‌کنند. کارشناسان می‌گویند این
ماده مخدر صنعتی به دلیل شباهت به ماری‌جوانا و تصویر نه‌چندان منفی از
ماری‌جوانا می‌توانند جایگزین این ماده شوند.
این در حالی است که تاثیر NPSها شدیدتر، اعتیاد به آن‌ها بیش‌تر و درمان آن‌ها سخت‌تر و حتی نامشخص‌تر است.
ما
این وجود ما هنوز نمی‌دانیم که آیا NPSها در ایران به دست پخش‌کننده‌ها یا
مصرف‌کننده‌ها رسیده یا نه؟ اگر این مواد به دست مردم برسد آیا باید در
انتظار موجِ جدیدی از اعتیاد در کشور باشیم؟
منبع: فرارو