رویداد۲۴ شهرداری به تازگی در محدوده بازار و میدان تجریش دست به تغییراتی اساسی زده است. تغییراتی که بدون اطلاع رسانی به شهروندان صدای آنها را در آورده و مهر تایید دیگری بر بی توجهی به محور بودن "شهروند" در اداره شهر را تداعی کرده است. پایانه تجریش که بیش از دو دهه محل جابجایی مسافران با اتوبوس بود، به بهانه اجرای طرح «قدمگاه صالحیه» توسط شهرداری جمع آوری شد، اقدامی که اجرای یکباره آن سردرگمی شهروندان و نارضایتی هایی را به همراه داشته است.
از سوی دیگر شهرداری که در توسعه حمل و نقل عمومی و کاهش ترافیک به ویژه در این محدوده که شاهراه خیابان ولیعصر از نظر زیبایی بصری محسوب می‌شود موفق نبوده و حالا در پی حذف حمل و نقل عمومی انبوه بر به بهانه خلوتی اتوبوس است. خط بی. آر. تی راه آهن-تجریش به بهانه کم بودن تعداد مسافران دیگر تا میدان تجریش نمی‌رود، بلکه مسافران در پارک وی پیاده شده و مجبور هستند سوار اتوبوس دیگری شوند و با یک هدر رفت زمانی قابل توجه به پایانه تجریش انتقال داده می‌شوند. یک منبع آگاه به خبرنگار ایلنا گفته است که شرکت واحد مخالف جمع آوری پایانه بوده است و معاون حمل و نقل و ترافیک راسا در صورت‌جلسه‌ای شرکت واحد را مجاب کرده است که پایانه را تخلیه و ترک کنند.
یکی از مسافران خط بی. آر. تی راه آهن-تجریش به خبرنگار ایلنا می‌گوید: شهرداری از ابتدای سال خط بی. آر. تی مستقیم به پایانه تجریش را برداشته است و ما مجبور هستیم با یک توقف در پایانه افشار و سوار شدن به اتوبوس دیگری به تجریش برویم، نمی‌دانم برچه اساسی این تصمیم گرفته شده است اما هرچه که هست، شهروندان در این طرح دیده نشده‌اند و تنها زحمتی بر زحمت‌های استفاده از اتوبوس در شهر افزوده است. بعد از گذشت سال‌ها از راه اندازی این خط انتظار من به عنوان یک شهروند ارتقا کیفیت اتوبوس‌ها و اضافه شدن اتوبوس‌های جدید به خط است نه اینکه یک خط را اینگونه به بهانه نبود مسافر ناقص کنند. شهرداری آنقدری اتوبوس به خط‌ها اضافه نکرده و چشمانش به اتوبوس‌های شلوغ عادت کرده است که یک اتوبوس با ظرفیت استاندارد را بدون مسافر فرض می‌کند و ملاک تصمیم گیری را اتوبوس‌های پر مسافر قرار می‌دهد.
آلودگی زیست محیطی و ناامنی علت جمع آوری پایانه اتوبوسرانی تجریش
«محمد علیخانی» رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره جمع آوری پایانه تجریش و اطلاع شورای شهر از این مساله می‌گوید: در جریان بودیم اما در اجرا دخالت نمی‌کنیم. کمیسیون عمران و حمل ونقل از طرحی که می‌خواست در آن مکان اجرا شود از قبل مطلع بود. اشکالاتی در محل توقفگاه اتوبوس‌ها وجود داشت از جمله توقف زیاد و در جا کارکردن اتوبوس‌ها که باعث افزایش آلودگی هوا بود.
علیخانی معتقد است پایانه تجریش به فضای ناامنی تبدیل شده بود و امکان استفاده از آنجا برای مردم وجود نداشت.چرا که کنارگذر رودخانه، محلی برای توقف و خواب معتادین شده بود و از نظر منظر شهری نیز در مقابل امامزداه فضای نازیبایی به وجود آمده بود. مردمی که به امامزده می‌روند برای استفاده از فضای شهری و استراحت، امکانی نداشتند.
او با تاکید بر اینکه قرار است طرح خوبی اجرا شود ادامه می‌دهد: اما تعدادی از کسبه به دلایلی از جمله پارک خودروهای خود مخالف آن بودند اما کارشناسان شهرداری، معاونت حمل و نقل و ترافیک و راهنمایی و رانندگی این موضوع را قبلا مورد بررسی قرار داده اند.
علیخانی در واکنش به مشکلاتی که برای مسافران ایجاد شده می‌گوید: از این به بعد قرار نیست همه اتوبوس‌ها در معابر بایستند و در طرح جدید توقفگاهی برای اتوبوس‌ها طراحی خواهد شد و همچنین برای برخی از اتوبوس‌ها تغییراتی با توجه به تعداد مسافران خط داده می‌شود. شرکت اتوبوسرانی در حال انجام یک بازنگری در نحوه سرویس دهی است لذا پس از اجرای طرح بخش زیادی از مشکلات حل خواهد شد.
او معتقد است مردم باید از فضاهای شهری استفاده کنند و برای این منظور هم باید ضمن مناسب‌سازی امنیت مردم نیز برقرار شود.
جابجایی تعداد کمی مسافر با اتوبوس دو کابین توجیه ندارد
علیخانی می‌گوید نظر منتقدین با اجرای طرح عوض می‌شود به همین منظور ساختمانی در انتهای این مجموعه قرار دارد که مقرر شد بازسازی شده و دراختیار نیروی انتظامی گذاشته شود.
علیخانی در پاسخ به اینکه با انتقال اتوبوس‌ها به قسمت‌های مختلف در محدوده میدان تجریش چطور از میزان آلودگی هوا کاهش می‌یابد، می‌گوید: تعداد اتوبوس‌ها و زمان توقف آنها تغییر می‌کند و به جای برخی از اتوبوس‌ها، مینی بوس جایگزین می‌شود. اتوبوس‌هایی که از شریعتی به تجریش می‌آمدند در ایستگاه پارک وی بیشتر مسافران پیاده می‌شدند و براساس آماری که گرفته شده درصد کمی از مسافران به سمت تجریش می‌رفتند.
بی.آر.تی حذف و اتوبوس و مینی بوس جایگزین می‌شود
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل درباره اتوبوس‌های بی. آر. تی نیز نظر دیگری دارد. او می‌گوید یک اتوبوس بی. آر. تی با دو کابین بزرگ با تعداد کمی مسافر به تجریش می‌رفت و این اقدام هیچ توجیهی نداشت. البته قرار نیست این مسیر رها شود بلکه با اتوبوس دیگری که ظرفیت متناسب با آن تعداد مسافر دارد جابجایی انجام می‌شود. بنابراین لازم است بازنگری‌هایی برای بهتر شدن خدمات صورت گیرد و قرار نیست شهر به شکل غیر اقتصادی و با روش‌های قدیمی اداره شود.
مقصر بی‌اطلاعی شهروندان، مجریان طرح هستند
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در واکنش به اینکه مردم از اینکه بدون اطلاع‌رسانی قبلی و به یکباره نسبت به جمع آوری پایانه اقدام شده گلایه مند هستند، می‌گوید: اینکه نحوه اجرا خوب نبود، اشکال وارد است و باید از قبل اطلاع‌رسانی می‌شد و به ساکنان و شاغلان منطقه آگاهی لازم را می‌دادند. برخی به دلیل بی‌اطلاعی اعتراضاتی دارند که مقصر مجریان هستند که باید اطلاع‌رسانی می‌کردند و حتی می‌توانستند طراحی که قرار است اجرا شود را از پیش به مردم نشان دهند. حق با مردم است چون برخی مجریان عادت ندارند نسبت به اطلاع‌رسانی اقدام کنند.
رضایت کسبه از جمع آوری پایانه تجریش!
نظرات «حمید موسوی» شهردار منطقه یک نیز مشابه نظر رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل و در تقابل با نظر شهروندان است. او در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره نارضایتی شهروندان از اجرای این طرح می‌گوید: اطلاعات میدانی ما این را تایید نمی‌کند و ریش سفیدان و قدیمی‌ها و مردم از این اتفاق راضی هستند. تعداد اندکی بساط گستر به دلیل نگرانی از اجرای طرح و نامشخص بودن آینده طرح را نمی‌بینند و معتقدند عرصه‌ای که در اختیار دارند ممکن است به خطر افتد و ممکن است شروع به فضاسازی و جوسازی کنند. مردم و مدیران شهری نزدیک به دو دهه است که نسبت به این موضوع معترض هستند و تقاضای ساماندهی خیابان تجریش را دارند و در دوره‌های مختلف به دلیل سختی کار و حواشی از این دست که ایجاد می‌شود تن به این کار ندادند و به مساله ورود نکردند.
موسوی نیز آلودگی هوا و حضور معتادان متجاهر و کارتن خواب‌ها در پایانه تجریش را از جمله عمده مشکلات آن می‌داند و معتقد است مشکلات اجتماعی عمده‌ای در این محل رخ می‌دهد به علاوه کنار رودحانه تبدیل به یک فضای بی‌دفاع شهری شده بود و تداخل فضای پیاده و سواره در آن قسمت کاملا مشهود بود و یک نقطه بسیار مهم در ورودی بازار تجریش و امامزداده صالح، عملا از نظر آلودگی زیست محیطی، آلودگی بصری، اغتشاش بصری و بسیاری از مشکلات دیگر نیاز به ساماندهی داشت.
محوطه میدان تجریش پر از آسیب اجتماعی است
او در واکنش به اینکه آنقدری که شهرداری معتقد است در این فضا معتاد متجاهر حضور ندارد، اظهار می‌کند: چرا این مساله مطرح است و تایید شده که چقدر در آن منطقه آسیب اجتماعی وجود دارد. هدف این طرح ساماندهی این مسائل است. ما به دنبال انتفاع از این نقطه نیستیم و نمی‌خواهیم برای مردم زحمت ایجاد کنیم اما یک ماموریت داریم که نقاط بی‌دفاع را ساماندهی کنیم و فضاهای عمومی را توسعه دهیم و تجهیز کنیم.
او می‌گوید در جلسات متعددی که با مشاور، پلیس راهور، کمیسیون عمران و حمل و نقل و سرکلانتر و فرماندار تشکیل دادیم، گزینه‌های مختلف را بررسی و گزینه کنونی به تصویب رسید. قبل از اجرای طرح نیز شورایار و کسبه محل در جلسه‌ای که برگزار شد، از ماجرا مطلع شدند، اما شاید این ایراد وارد باشد که اطلاع‌رسانی کمتر بوده است و باید بیشتر کار می‌شد.
موسوی به پیوست‌های اجتماعی و زیست محیطی طرح نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: بیش از یک سال کار شده و پس از ۱۸ سال در راستای ارتقا کیفیت توسعه شهری، افزایش قلمروی عمومی منطقه و توسعه فضای سبز در قلمرو عمومی و توسعه مبلمان شهری، ساماندهی ترافیک و غلبه فضای پیاده بر سواره و ایجاد یک فضای مکث و سلسله مراتب تشرف و ورود به امامزاده، ارتقا جایگاه و عظمت فضا و برجسته کردن نقش امامزداده در کالبد منطقه این طرح آغاز و با صبوری مردم طی دو ماه آینده فضای زیبا، چشم نواز و آرامی را تقدیم مردم خواهیم کرد.
شهردار منطقه یک تغییرات را به خیر و صلاح مردم می‌داند و با بیان اینکه خطوط پایانه محلی هستند و فرامنطقه‌ای نیستند در واکنش به اینکه بی. آر. تی میدان راه آهن-تجریش جزو طولانی‌ترین خطوط حمل و نقل اتوبوسی تهران است که در این پایانه مستقر بوده، می‌گوید: بی. آر. تی قبل از اجرای طرح و از ابتدای سال و به تصمیم معاونت حمل و نقل و ترافیک و با توجه به معضلاتی که اتوبوس‌های دو کابین ایجاد می‌کردند و میزان و تقاضای سفر از ابتدای سال ۱۴۰۰ مقصد آن پایانه افشار شده بود. مسافرانی که در پارک وی «پایانه افشار» پیاده می‌شوند توسط اتوبوس مجددا به صورت رایگان به تجریش منتقل می‌شوند. اما اگر به اتوبوس‌ها توجه کنید، ظرفیتی که در اتوبوس‌ها وجود دارد نسبت به کل ظرفیت اتوبوس یک سوم است و عملا نیازی به اتوبوس دو کابین در این قسمت از مسیر پارک وی تا تجریش نداریم.
پایانه به ایستگاه تبدیل شود، اتوبوس دود نمی‌کند
نظر کارشناسی موسوی درباره چگونگی کاهش آلودگی هوا در منطقه این است که اگر پایانه را به ایستگاه تبدیل کنیم، عملا نیازی نیست که اتوبوس در پایانه دود و مشکل ایجاد کند. ۶ نقطه به عنوان ایستگاه پیشنهاد شده و تایید شده است و هیچ آسیبی به معبر سواره وارد نمی‌کنند.
موسوی مشکلات کسبه معتبر بازار را مقدم بر مشکلات دستفروش‌ها می‌داند و می‌گوید: این منطقه معضلات بسیار اساسی دارد. کسبه معتبر و نه دستفروش‌ها و خیابان فروش‌ها و کسانی که با بساط گستری باعث تعرض به منافع مردم هستند سوال کنید اغلب این کار را تایید می‌کنند.
او درباره هزینه اجرای طرح نیز می‌گوید: این طرح قسمت‌های مختلفی دارد و این اقدام گام اول ساماندهی است. مطالعات پیمانکار انجام شده و تقویم ریالی و زمانی مرحله به مرحله اجرا می‌شود. آمار دقیق را الان نمی‌گویم و با فاصله زمانی اعلام می‌کنم چرا که در حال تدقیق شدن است و اکنون در مرحله انتخاب پیمانکار و آنالیز قیمت هستیم و اطلاعات کامل‌تر را متعاقبا اعلام می‌کنم.
اما کارشناسان حمل ونقلی نیز بیشتر با مردم هم نظر هستند. به گفته آنها حذف یک پایانه پرکاربرد که تسهیلگر حضور افراد از نقاط دوردست جنوبی به نقاط شمالی بوده نه تنها اقدام درستی برای عامه مردم نیست بلکه بر ضد شعارهای کم کردن فاصله طبقاتی شمال و جنوب نیز هست.
قطع نقطه کانونی ارتباط مردم جنوب به شمال تهران
«هوشنگ فرامرزی» کارشناس ترافیک شهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره جمع آوری این پایانه می‌گوید: ایجاد محل‌هایی برای مکث و درنگ شهروندان خوب است اما چیزی که جای تامل دارد این است که قرار است چه فضایی را جایگزین چه فضایی کنیم. اینکه پایانه حمل و نقل عمومی تجریش را که محل وصل شهروندان اتوبوس سوار از جنوبی‌ترین به شمالی‌ترین نقطه تهران و نقطه کانونی برای کاهش فاصله جنوب شهر به شمال شهر است را بعد از ۱۸ سال فعالیت به فضایی تحت عنوان پلازا تبدیل کنیم تا احیانا اهالی میدان تجریش و محدوده شمیران در آن قدم بزنند جای تامل دارد.
حذف یک فضای عمومی انسان محور به بهانه‌های بی‌اساس
او ادامه می‌دهد: مسئولان می‌گویند، این طرح در راستای افزایش فضاهای عمومی شهر با رویکرد شهر انسان محور طراحی و اجرا می‌شود و سوال این است که آیا پایانه حمل و نقل عمومی فضای خصوصی با فضای غیرانسان محور بوده است که می‌خواهید آن را انسان محور کنید؟ آیا تجربه تبدیل میدان ولیعصر به پلازا موفق بوده است؟ مردم چقدر از آن استقبال کرده‌اند که می‌خواهند مجددا این تجربه را تکرار کنند؟
فرامرزی همچنین با اشاره به اجرای ضربتی طرح بدون اطلاع‌رسانی قبلی که بی‌احترامی به حقوق شهروندان است، می‌گوید: از طرفی فقدان اطلاع‌رسانی قبلی و تعطیلی ضربتی و شبانه یک پایانه که مسافران را سردرگم و رانندگان اتوبوس را دور میدان تجریش سرگردان کرد و سایر رانندگان خودورها را پشت ترافیک اتوبوس‌های متوقف شده در دور میدان کلافه کرده، جای تامل دارد که آیا واقعا یک سال و نیم مطالعه کارشناسی برای آن انجام شده است؟
او می‌گوید: شهرداری باید ضرورت اجرای طرح را با توجیهاتی که به آنها تکیه کرده شفاف سازی کند. جانمایی ناوگان پرتعدادی که باید در پایانه‌ای متمرکز توقف کند، قبل از مکان‌یابی پایانه جدید و اطلاع‌رسانی برای جابجایی اتوبوس‌ها چه محلی از اعراب دارد؟ خطوط منتهی به این پایانه را به ابتدای خیابان شریعتی و خیابان‌ها و حاشیه‌های میدان تجریش منتقل کرده‌اند که جز بی‌تدبیری وعدم پیش بینی مقدمات لازم چیز دیگری را نشان نمی‌دهد. در حال حاضر که مراکز خرید و مجتمع‌های تجاری تجریش تعطیل است شاهد تشدید ترافیک در میدان تجریش هستیم اما وقتی شهر به روال عادی خود باز گردد حتما شاهد ترافیک بسیار سنگینی در این میدان خواهیم بود که مسافران را بیش از پیش دچار سردرگمی و کلافگی می‌کند.
جابجایی اتوبوس ها منجر به پخش آلودگی می شود نه کاهش آن
او همچنین در واکنش به اینکه گفته شده با جمع آوری پایانه آلودگی زیست محیطی در منطقه کاهش می‌یابد، می‌گوید: ایستگاه‌های مستقر در پایانه به خیابان‌های اطراف منتقل شده‌اند و این سوال وجود دارد که آیا قرار است تعداد ناوگان خطوط منتهی به میدان تجریش کاهش یابد؟ آیا انتقال ایستگاه‌ها کاهش آلودگی است و یا پخش آلودگی؟
اتلاف وقت و انرژی مسافران و افزایش هزینه اتوبوس‌ها با تغییر در ایستگاه بی.آر.تی راه آهن-تجریش
کارشناس ترافیک درباره تغییری که خط بی. آر. تی تجریش-راه آهن ایجاد شده نیز می‌گوید: اساسا یکی از ویژگی‌های خطوط سراسری این است که مسافران را با کمترین معطلی، کمترین هزینه و بیشترین سرعت و آرامش در دو نقطه که ممکن است کیلومترها از هم فاصله داشته باشند برسانند. اینکه بخواهیم خط را منقطع کنیم و مسافران را سرگردان کرده و با پیاده کردن مسافر و مجددا سوار اتوبوس دیگری کنیم، جز اتلاف وقت مسافران، اتلاف انرژی و هزینه‌ای که برای دو اتوبوس مصرف می‌شود نتیجه دیگری به همراه ندارد. اینکه خط را تفکیک کنیم، راننده و اتوبوس را دوبرابر کنیم و سوار و پیاده کردن مسافران و زحمتی که برای آنها ایجاد می‌کند واقعا جای تامل دارد. مسئولان باید بیشتر روی این طرح تامل کنند و جز گله مندی و نارضایتی مسافران حمل و نقل عمومی نتیجه دیگری ندارد.