رویداد۲۴ مژده کریمی: در ۲۶ ماه آوریل سال ۱۹۸۶ در پی انفجاری مهیب در راکتور چهارم نیروگاه اتمی چرنوبیل در اوکراین به دلیل خطای انسانی، مواد رادیواکتیو فراوانی آزاد شدند.
حادثه ای که بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان نام گرفت. میخائیل گورباچف که در آن زمان رهبر نیرومند شوروی بود، روزها از گفتن حقیقت به افکار عمومی خودداری کرد.
این پنهانکاری فضایی از عدم اطمینان به رهبران حزب کمونیست شوروی را به دنبال داشت.
فاجعهٔ چرنوبیل یک حادثهٔ هسته‌ای بود که ۳۵ سال پیش در چنین روزی در تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ (۶ اردیبهشت ۱۳۶۵) در رآکتور هسته‌ای شمارهٔ ۴ در نیروگاه چرنوبیل، در نزدیکی شهر پریپیات در شمال اوکراین، رخ داد.
این فاجعه یکی از دو بحران هسته‌ای است که بر اساس مقیاس‌گر رویداد‌های بین‌المللی هسته‌ای و رادیولوژیک، در گروه شمارهٔ ۷ یعنی بالاترین مقیاس طبقه‌بندی شده است.
این درجه نشان‌دهندهٔ «حادثهٔ عظیم» است؛ به معنی «انتشار عمدهٔ مواد رادیواکتیو با اثرات گسترده‌ی بهداشتی و زیست‌محیطی که نیازمند اقدامات برنامه‌ریزی شده‌ی فوری و طولانی‌مدت در جهت مقابله است». حادثهٔ دیگر در این مقیاس، حادثه اتمی فوکوشیما ۱ است.
حادثه فوکوشیما ۱ از تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۱۱، در پی زلزلهٔ ۹ ریشتری و سونامی، و در اثر از کار افتادن ماشین‌آلات نیروگاه هسته‌ای شماره ۱ فوکوشیما متعلق به شرکت نیروی برق توکیو، یکی پس از دیگری، و نشت مواد رادیواکتیو به وقوع پیوست.
در ۲۵ و ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ متصدیان رآکتور برای انجام آزمایش قطعی برق، خنک کننده اضطراری هسته (ECCS) رآکتور را غیرفعال کردند (کندکننده‌های نوترون را از آن خارج کردند). هدف متصدیان از این آزمایش این بود که بدانند آیا توربین‌های چرنوبیل در هنگام قطع برق قادر به تولید برق کافی برای ادامه کار نیروگاه خواهند بود یا خیر.
نتیجه آن رآکتوری بدون کندکننده مناسب و از کنترل خارج شدن آن بود. بدون توانایی در کنترل رآکتور، دمای آن به حدی رسید که بیشتر از میزان حرارت خروجی طرح‌ریزی شده بود.
حادثه زمانی آغاز شد که در ۱۰:۱۱ شب ۲۵ آوریل ۱۹۸۶ نیروگاه چرنوبیل دستور کاهش میزان قدرت رآکتور برای تست را دریافت و نیروگاه شروع به کاهش قدرت رآکتور شماره چهار تا ۵۰ درصد کرد.
انفجار اول در ۱:۲۳:۴۵ صبح یک انفجار اولیه پوشش هزار تنی فولادی بالای رآکتور را بلند و راه را برای خروج مقدار زیادی بخار آب هموار کرد و این مقدمه‌ای بود بر انفجار دوم.
انفجار دوم بلافاصله پس از انفجار اوّل، اکسیژن با گرافیت فوق گرم شده واکنش کرده و انفجار دوم سقف رآکتور را پاره می‌کند و ۲۵ درصد از تأسیسات ساختمان و کل هسته رآکتور را از بین برد.
در اثر فاجعه چرنوبیل قریب به ۵ میلیون نفر آسیب دیدند، حدود ۵ هزار مرکز مسکونی در بلاروس، اوکراین و فدراسیون روسیه با ذرات رادیو اکتیو آلوده شدند.
از میان آنها، ۲۲۱۸ شهر و روستا با جمعیت حدود ۲٫۴ میلیون نفر در محدوده‌ی اوکراین قرار داشتند، فاجعهٔ چرنوبیل جمعیت کشور‌های مذکور را تحت‌الشعاع قرار داد.
غیر از اوکراین، جمهوری بلاروس و فدراسیون روسیه، کشور‌های فنلاند، سوئد، نروژ، لهستان، انگلستان و برخی کشور‌های دیگر نیز اثرات فاجعه را احساس کردند.
عوامل اصلی فاجعه انجام آزمایش بدون فراهم بودن شرایط، سطح ناکافی ایمنی در رآکتور و اشتباهات پرسنل اعلام شد.
عملیات امحای نتایج فاجعه در نیروگاه چرنوبیل از تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ تحت ریاست کمیسیون دولتی شوروی آغاز شد.
این عملیات از نیمهٔ دوم روز ۲۶ آوریل آغاز شد و تا سال ۱۹۹۱ ادامه یافت. در تصاویر روز عکس های فاجعه انفجار نیروگاه هسته ای چرنوبیل را ببینید.
منبع: theathlantic