رویداد۲۴ انتشار فایل صوتی ظریف مهمترین موضوع روز سیاست در ایران بود و طبیعتا کاربران شبکههای اجتماعی و رسانهها واکنشهای زیادی به آن داشتند. ظریف در گفتگوی بلند خود با سعید لیلاز از دشواریهای کار دیپلماسی سخن میگوید. شبکه ماهوارهای ایران اینترنشنال این فایل صوتی را منتشر کرد، اما اکثر رسانههای خارجی از انتشار آن استقبال کردند و قسمتهای مهم صحبتهای ظریف، در رسانههایی مثل بی بی سی فارسی بازتاب یافت. طبیعی بود در کشوری که قرارداد سرمربی تیم ملی فوتبالش محرمانه است، چنین مواردی تا چه اندازه محرمانه و غیرقابل انتشار است! به این ترتیب در ایران نیز واکنشهای مختلفی به این مصاحبه وجود داشت. در این گزارش، مهمترین بازتابهای صحبتهای محمدجواد ظریف توسط اصلاح طلبان و اصولگرایان را در شبکههای اجتماعی بررسی میکنیم:
در ابتدای انتشار فایل صوتی ظریف، اصولگرایان با یک شوک بزرگ مواجه شدند. وزیر خارجه ایران در بخشهایی از گفتگو از علاقهاش به سردار سلیمانی سخن میگوید و در عین حال از بیان اختلاف نظرهایش با او نیز ابایی ندارد؛ چنانچه توضیح میدهد در برخی مسائل با دیدگاههای سردار سلیمانی همنظر نبوده است. ظریف از دوگانه «میدان» [به معنای اقدمات نظامی ایران در لبنان، سوریه، عراق و ...] در مقابل «دیپلماسی» سخن میگوید و اینکه دیپلماسی همواره برای میدان هزینه شده است.
یا نمونه دیگر در ماجرای شلیک به هواپیمای اوکراینی، از طرفی رسانههای اصولگرا سعی داشتند مخفیکاری بعد از سقوط هواپیمای اوکراینی را به گردن دولت روحانی بیندازند، اما حالا با توضیحات ظریف درباره جلسه شورای عالی امنیت ملی مشخص شده که اعضای دولت هم از این پنهانکاری با خبر نبودند.
به طور کلی واکنش اصولگرایان به ظریف را میتوان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول افرادی بودند که با تایید صحبتهای ظریف، از انتشار آن انتقاد میکردند. خود این افراد به دو گروه تقسیم میشدند. گروهی که ظریف را برای گفتن حقایق بازخواست میکردند و گروهی که از نفوذ در دولت و وزارت خارجه صحبت میکردند.
جهان نیوز مینویسد «این فایل محصول مصاحبهای با حضور سعید لیلاز و آقای ظریف است که ذیل پروژهای تحت عنوان تاریخ شفاهی دولت آقای روحانی و زیر نظر مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری انجام شده است. به این ترتیب مسولیت اول و اصلی بیرون رفتن این فایل که در قسمتهای مختلفی از آن آقای ظریف تاکید میکند نباید علنی شود، با آقای حسام الدین آشنا رییس این مرکز است و او باید در رابطه با این افتضاح بزرگ خود و زیرمجموعهاش پاسخگو باشد.»
مطلب جهان نیوز سرمشق توییتنویسان اصولگرا برای حمله به حسام الدین آشنا شد. حسامالدین آشنا نیز در واکنش به این اقدام در توییتی کوتاه نوشت: «اللهم و من ارادنی بسوء فأرده و من کادنی فکده. انشاءالله این سوء نیت و کید احتمالی، به خودشان برگردد.» ظاهرا منظور آشنا این بوده که انتشار این فایل سوأنیتی علیه او و ظریف بوده و دخالتی در انتشار آن نداشته است. با این حال این توییت آنقدر مبهم بود که مشخص نشد بالاخره توضیح سرراست آشنا درباره این اتفاق چه بوده است.
وحید حاجیپور از چهرههای اصولگرای توییتر نوشته «ظریف گفته است که سفر سردار سلیمانی به مسکو با اراده روسیه و با هدف نابود کردن برجام بود! او در قالب تاریخ شفاهی دولت با سعید لیلاز نکات عجیبی مطرحکرده که در ایران اینترنشال پخش شده است. باید باور کنیم در پخش این مصاحبه، حسام الدین آشنا نقشی نداشته است؟»
بیشتر بخوانید: جزییات فایل صوتی ظریف درباره سردار سلیمانی و دستگاه دیپلماسی/ انتشار سخنان ظریف چه پیامدی دارد؟
جالب اینجاست که در موج اول واکنش به این فایل صوتی، به پرهیز از دو قطبیسازی انتخاباتی تاکید شده است. در مرحله بعدی، اما اصولگرایان توصیه خود را فراموش کردند و حملات تندی را به ظریف انجام دادند. یکی برای اینکه این حرفها را زده است و یکی برای اینکه چرا این عقاید را دارد.
به گزارش رویداد۲۴ روز دوشنبه رسانههای داخلی ویدیویی منتشر کردهاند که نشان میدهد ظریف پس از ورود به بغداد، برای ادای احترام به شهید سلیمانی، در محل ترور حاضر شده است. بعد از این اتفاق یکی از کاربران ارزشی به ماجرای زیارت قبور ائمه اطهار توسط قاتلان آنها اشاره کرده است. این مهمترین حمله به ظریف بود، اما دامنه حملات بسیار وسیعتر از این توییت بود که عمق عصبانیت جریان اصولگرا را از انتشار این فایل صوتی نشان میداد.
حجتالاسلام نصرالله پژمانفر نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با فارس با اشاره به فایل منتشر شده از مصاحبه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه گفته «آقای ظریف باید راجعبه مطالبی که در این مصاحبه مطرح کرده توضیحات لازم را بدهد.»
او گفته «آقای ظریف در این مصاحبه مطالبی را مطرح میکند که گویا نمیداند وزیر خارجه کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران است و مسائلی را به چالش میکشد که جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی است که وی در آن سمت وزارت امور خارجه را دارد.»
تسنیم نیز نوشته «آیا هدف تشدید یک دوقطبی مضر درباره سیاست خارجی در کشور است که در این راستا میخواهد موضع آقای ظریف و دوستانش را تقویت کند؟ یا بهدنبال شکلگیری نزاعی است که نهایتاً دود آن به چشم تمام جناحها و از جمله اصل انتخابات برود؟»
خبرگزاری فارس مصاحبههای متعددی علیه ظریف منتشر کرده است؛ از جمله اظهارات حقیقت پور که گفته «اگر آقای ظریف امور مربوط به سیاست خارجی را پیش میبرده به خاطر اقدامات مجاهدان ما در میدان بوده و رشادتهای حاج قاسم و دیگر نیروهای ما در میدان باعث میشده تا آقای ظریف و همکارانش بتوانند در عرصه دیپلماسی پیشروی داشته باشند.»
خط خبری رسانههایی همچون فارس و تسنیم بر تخطئه دیدگاههای ظریف است و بیان اینکه نکته چهرههای مانند ظریف غربزده هستند و شناختشان از سیاست خارجی و دیپلماسی التقاطی است بنابراین نباید به آنها میدان داد.
خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه در گزارشهای متعدد حملات تندی علیه ظریف و دیدگاههایش مطرح کرده و آن را افتضاح خوانده اما در نهایت این سوال را طرح کرده که «اینکه وزیر امور خارجه در زمان تصدی مسئولیت دست به چنین کاری بزند، معقول و منطقی است؟ آیا این کار با درایت و منطقی که آقای ظریف خود و تیمش را نماد آن میداند، سازگاری دارد؟»
خبرگزاری فارس دیگر رسانه وابسته به سپاه نیز در مطالب متعدد دوگانه «دیپلماسی» و «میدان» را برجسته کرده و این دیدگاه را پیش برده که «بدیهی است که اهمیت میدان بالاتر است»
رسانه رجانیوز نزدیک به جبهه پایداری خط بسیار تندتری را در پیش گرفته و با این استدلال که ظریف با نفوذها ارتباط دارد، گفته «ارتباطات مشکوک ظریف با مراکز غربی از جمله «گروه بینالمللی بحران» و «نایاک» از دیرباز محل نقد جدی بخش مهمی از نهادهای نظارتی نظام بوده است. مراکزی که با اعضای نشاندار صهیونیست از قبیل جورج سوروس، زیپی لیونی وزیر خارجه اسبق اسرائیل و شیمون پرز ارتباطات روشن و اعلام شدهای دارد.»
رجانیوز صحبتهای ظریف را توهینآمیز خوانده نوشته «ظریف که همه چیز را در برجام میبیند و سعی دارد حتی پیروزیهای مقاومت را هم به نام خود ثبت کند، در صحبتهایی توهین آمیز، همکاری ایران و روسیه را برای تخریب برجام معرفی کرده و حتی میگوید زمانی که روسها پذیرفتند که به کمک نظامی منطقه بیایند، ایران و سوریه در شرایط سختی حضور نداشتند.»
به گزارش رویداد۲۴ نیروهای میانهرو با اشاره انتخابات ۱۴۰۰ معتقدند انتشار این فایل صوتی مصاحبه ظریف با سعید لیلاز میتواند باعث رد صلاحیت ظریف شود. همچنین آنها توییتهایی در توصیف مظلومیت ظریف در طی سالهای حضور در وزارت امور خارجه منتشر کردند.
محمد مهاجری روزنامهنگار در تلگرام نوشته «در داخل کشور جناح ضد برجام و مشخصا دلواپسان و پایداریچیها از این اتفاق سود میبرند. چون مرد اول برجام را میزنند و او را حتی از احتمال بسیار ضعیف نامزدی در انتخابات محروم میکنند.»
جلیل رحیم جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در توییتی در واکنش به انتشار فایل صوتی مصاحبه ظریف نوشت: «ظریف بارها به صراحت گفته که کاندیدای ریاست جمهوری نیست، پس انتشار فایل مصاحبه بسیار مهم وی ربطی به انتخابات ندارد و با هدف ضربه زدن به مذاکرات وین و استیضاح رئیس دستگاه دیپلماسی و تکمیل کننده تخریبهای اخیر در نطنز و سایر آسیبها به منافع ملی ماست هشیار باشیم! محمدعلی ابطحی در واکنش به انتشار یک فایل صوتی از ظریف، در حساب کاربریاش در توییتر نوشت: «انتشار فایل صحبت خصوصی ظریف کاری مثل دزدیدن اسناد هستهای توسط اسراییل است.»
وزارت خارجه یک توضیح کوتاه داده «آنچه منتشر شده به هیچوجه از ابتدا یک مصاحبه نبود و قرار هم نبود مصاحبه باشد و یک گفتوگوی رسانهای نبود. یک گفتگو در چارچوب گفتگوهای معمول و محرمانهای است که در داخل دولت انجام میشود.»
صادق زیباکلام هم نوشته «کدام بخش از حرفهای ظریف را نمیدانستیم؟ اینکه روسها تمایلی به بهبود روابط ایران و آمریکا ندارند را ما نمیدانستیم؟ اینکه فرمانِ سیاست خارجیِ ما در سوریه، لبنان، یمن و.. در دست سپاه است و اساساً کل وزارت خارجه در خدمت سپاه قدس است را ما نمیدانستیم؟ اینکه بخشِ انتخابیِ نظام، کارهای نیست و در جریانِ اخبار و اطلاعات مهم کشور از جمله اصابت موشک به هواپیمایِ مسافربری اوکراین، حمله به عین الاسد، یا تلفات ما در سوریه و.. اساساً قرار نمیگیرد، خیلی حرف جدیدی بود؟»
احمد زیدآبادی هم در مطلبی نوشته «فایل این مصاحبه نیز طبعاً از نوع اسناد محرمانه یا فوقمحرمانه یا سرّی نبوده است که لازم آید در گاوصندوقی دست نیافتنی نگهداری شود، زیرا راز مگویی در آن افشاء نشده و کم و بیش شبیه بسیاری از مصاحبههایی است که عموم مسئولان کشور از جناحهای مختلف با روزنامهنگاران انجام میدهند و در آخر هم تأکید میکنند که در صورت انتشار، فلان واژه یا جمله یا عبارت از آن حذف شود!»
حمیدرضا جلایی پور هم در تلگرام نوشته «این مصاحبه نشان داد ظریف در سیاست خارجی حامی منافع ملی و یک اصلاحطلب است؛ و نشان میدهد در هشت سال گذشته چه سختیهایی کشیده است؛ لذا اگر ظریف نامزد شود یا در تیم هر نامزدی باشد به نظر میرسد ۱۰ در صد بر میزان مشارکت در انتخابات خواهد افزود. پس از خاطرات آیتالله منتظری سخنان ظریف صریحترین خاطرات مقامات رسمی کشور بوده است، خاطرات هاشمی مهم هست، ولی این صراحت را ندارد.»