رویداد۲۴ اینکه مدیریت شهری تهران از مجوز دولت برای ورود به عرصه تأمین واکسن استفاده کند و از بودجه عمومی شهر برای کارکنان خود و خانواده‌های‌شان واکسن تأمین کند، در این زمانه که حتی سوءاستفاده از یک واکسن هم خبرساز می‌شود و برای استفاده چند مدیر از واکسن کرونای پاکبانان موجی از نفرت جامعه را پر می‌کند، حاشیه‌ای خود‌خواسته به نظر می‌رسد که هزینه بالایی هم برای شهرداری که دچار چالش‌های جدی درآمدی است، به دنبال خواهد داشت.
قرار است چه تصمیمی در شورای شهر گرفته شود؟ بر‌اساس طرحی که به امضای 16 عضو شورای شهر تهران رسیده، شهرداری تهران در صورت تصویب این طرح ملزم به تهیه و خرید واکسن کرونا برای واکسیناسیون شاغلان و فعالان حوزه‌های مأموریتی مدیریت شهری و گروه‌های آسیب‌پذیر می‌شود.
شورا بر‌اساس بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها مبنی بر جلوگیری از شروع امراض ساریه انسانی و به استناد بند ۱۶ ماده 80 قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران در راستای تأمین سلامت شهری و شهروندان کارکنان خدمات شهری شهرداری تهران و خانواده آنها که در طول همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ به دلیل ارتباط مستقیم و مستمر با شهروندان دچار خسارت جبران‌ناپذیر جانی و مالی شده و همچنان در معرض خطر قرار دارند، اقدام می‌کند.
مطابق با دستورالعمل دولت مبنی بر ورود دستگاه‌های دولتی و غیردولتی برای خرید واکسن مؤثر و استاندارد در چارچوب وظایف مدیریت شهری و پروتکل‌های پزشکی، اقدام به خرید واکسن مؤثر و استاندارد انجام واکسیناسیون به شاغلان و فعالان در حوزه مأموریت مدیریت شهری و گروه‌های آسیب‌پذیر و خانواده‌های آنها کند.
در تبصره‌های این طرح نیز آمده است: شهرداری تهران به‌عنوان دستگاه مسئول، مسئولیت خرید واکسن مؤثر را از بخش خصوصی بر عهده دارد. محل تأمین هزینه‌های این طرح نیز از اعتبارات بند یک تبصره ۱۱ بودجه سال ۱۴۰۰ (وقوع حوادث از جمله بیماری‌های همه‌گیر) تأمین می‌شود.
در بخشی از این طرح تأکید شده است: واکسیناسیون مطابق با اولویت‌بندی وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا از طریق شرکت شهر سالم و کارکنان و شاغلان و اعضای خدمات شهری شهرداری تهران، رانندگان وسایل حمل‌ونقل شهری تاکسی‌رانی و اتوبوس‌رانی مترو و... زنان سرپرست خانوار و مددجویان تحت پوشش خیریه‌های زیرمجموعه شهرداری انجام می‌گیرد. بخشی از اولویت‌های عنوان‌شده در طرح شورای شهر تهران در لیست اولویت‌های وزارت بهداشت قرار ندارند و افراد دارای اولویت نیز در حال واکسیناسیون از سوی وزارت بهداشت هستند.
هرچند برخی از اولویت‌های وزارت بهداشت نیز به نظر می‌آید بر‌اساس جو احساسی در کشور انتخاب شده‌اند. اینکه پاکبان‌هایی که در فضای آزاد فعالیت می‌کنند و کمتر در معرض شهروندان قرار دارند، چرا نسبت به رانندگان اتوبوسی که ساعت‌ها در یک فضای بسته با تعداد زیادی از مسافر سروکار دارند، اولویت دارند.
اما چرا شورا به خرید واکسن به نفع کارکنان خود ورود پیدا کرده است. محمد علیخانی با تأکید بر اینکه این مصوبه تا اجرا شود، عمر این دوره از مدیریت شهری به سر آمده است، به «شرق» می‌گوید: اولویت واکسیناسیون شهرداری پاکبان‌ها، کارکنان بهشت زهرا، کارگران فضای سبز و کادر درمان درمانگاه‌ها هستند. به‌اضافه اینکه قرار نیست سهمیه کسی گرفته شود، وزارت بهداشت نتوانسته وظیفه خود را انجام دهد و رئیس‌جمهور گفته بخش خصوصی می‌تواند وارد شود. شهرداری نیز تشکیلات بهداشتی دارد و اگر بخواهد واردات واکسن اتفاق بیفتد، از طریق شرکت‌های خصوصی اقدام می‌شود.
او اضافه می‌کند: معتقدم هرکسی بتواند در این شرایط که کرونای هندی نیز در راه است، واکسن وارد کند، باید همه کمک کنند؛ یعنی ما می‌توانیم با این اقدام به وزارت بهداشت کمک کرده و جبران وظیفه‌ای را که بر عهده این وزارتخانه هست، انجام دهیم. ما در شهرداری فوتی بالایی چه در حوزه حمل‌ونقل و چه غیر‌حمل‌ونقل داشتیم. در حوزه تاکسی‌رانی بیش از 200 فوتی داشتیم که آمار بسیار بالایی است.
این عضو شورا اضافه می‌کند: با عملکرد فعلی وزارت بهداشت، واکسن به‌زودی به کارکنان شهرداری نمی‌رسد. اگر کرونای هندی زودتر از واکسن بیاید، وضعیت به‌شدت بدتر خواهد شد. هرکسی می‌تواند باید برای کاهش بحران واکسن وارد کند.
او درباره اینکه مسئولیت خرید و تزریق این حجم از واکسن، شهرداری را با چالش‌هایی مانند واکسن‌خواری و سوءاستفاده‌های احتمالی درگیر نمی‌کند، می‌گوید: این‌طور نیست که تا خرید واکسن مصوب شد، مقدار زیادی وارد شهرداری تهران شود. ما مصوبات زیادی داشتیم که اجرا نشده است. این مصوبه هم احتمالا به دوره بعدی شورا قد خواهد داد و اعضای شورا نیز باید نظارت کنند. من بعید می‌دانم در شش یا هفت ماه، شهرداری بتواند واکسن تهیه کند. اگر از همین الان آغاز کنند، مدت‌زمان زیادی تا اجرائی‌شدن آن طلب می‌کند. به‌اضافه آنکه معتقدم کرونا به دلیل شیوه مدیریت در ایران تا دو، سه سال آینده باقی می‌ماند.
بیشتر بخوانید: مدیران و معاونان شهرداری تهران واکسینه شدند؟
آرش حسینی‌میلانی هم یکی دیگر از مدافعان طرح شورا برای واکسیناسیون افراد در اولویت شهرداری است. او می‌گوید: شهرداری‌ها دارای مسئولیت اجتماعی در بلایا و مصیبت‌های عمومی از جمله زلزله و سیل هستند. اکنون نیز کشور درگیر پاندمی کرونا است که شرایطی بحرانی را ایجاد کرده است. مسئولیت شهرداری تهران در بحران کرونا، اجتماعی است تا در این شرایط به متولیان مدیریت کرونا کمک کند؛ ضمن اینکه این کمک باید هدفمند باشد.
به گفته میلانی اکنون پرسنل حمل‌ونقل عمومی تهران اعم از رانندگان اتوبوس و تاکسی جمعیت درخور‌توجهی هستند و ممکن است در اولویت واکسیناسیون نباشند یا نوبت واکسیناسیون آنها به مهر‌ماه برسد. شهرداری تهران کمکی که در راستای مسئولیت اجتماعی خود می‌تواند انجام دهد، این است که صف نوبت را جلو بیندازد و باری از دوش دولت بردارد تا رانندگان ناوگان حمل‌ونقل عمومی زودتر واکسینه شوند.
او ادامه می‌دهد: رانندگان حمل‌ونقل عمومی در خط اصلی خدمات‌رسانی به شهروندان هستند که با واکسینه‌شدن رانندگان، سطح ایمنی شهر نیز افزایش می‌یابد. این افراد اکنون در اولویت واکسیناسیون نیستند و از آنجا که این قشر مرتب با مردم در تماس هستند، طرح ورود مدیریت شهری برای تأمین واکسن پیشنهاد شد. این عضو کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران تأکید می‌کند که طرح مذکور پیشنهاد شده است و باید در کمیسیون تخصصی بررسی شود و صحن شورا درباره آن تصمیم بگیرد؛ بنابراین باید بررسی کارشناسی بیشتری صورت بگیرد. همچنین در پیش‌نویس طرح تأکید شده است که تأمین واکسن با لحاظ اولویت‌های وزارت بهداشت باشد؛ یعنی قرار نیست مدیریت کرونا را دچار مشکل کند و قرار است باری از دوش وزارت بهداشت بردارد.
مدیریت شهری چه به خرید واکسن ورود کند و چه نکند، در‌حال‌حاضر بخشی از کارکنان شهرداری از سوی وزارت بهداشت نیز در حال واکسیناسیون هستند. موضوعی که نگران‌کننده است، سوءاستفاده از واکسن این بخش از کارکنان است. شورای شهر تهران به‌عنوان نهاد نظارتی برنامه‌ای برای مقابله با سوءاستفاده‌های احتمالی دارد؟
زهرا صدر‌اعظم‌نوری، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران، به «شرق» می‌گوید: مسئله واکسیناسیون مسئله جهانی است؛ زیرا به دلیل تعداد کم واکسن تولیدشده متقاضیان زیادی دارد و حتما نیاز به اولویت‌بندی است و در این اولویت‌بندی نیز باید عدالت اجتماعی رعایت شود.
طبیعتا کسانی که در خط مقدم جبهه مبارزه با کووید 19 قرار دارند یا نوع فعالیت و کار آنها به گونه‌ای است که میزان ریسک بالاتری را دارند و ابتلای آنها به دلیل نوع فعالیت‌شان بیشتر خواهد بود، در اولویت هستند و غیر از افراد، آحاد جامعه یکسان خواهند بود و و نگاه‌ها باید در این حوزه یکسان باشد، یک زمان واکسن به اندازه کافی برای کل مردم جهان و برای کل مردم ایران هست،آن زمان دیگر فرقی نمی‌کند؛ هر کسی زودتر بتواند تهیه می‌کند؛ ولی در‌حال‌حاضر که محدودیت وجود دارد، حتما باید اولویت‌بندی شود و باید نظارت بر این کار صورت بگیرد. هم از سوی خود وزارت بهداشت و دستگاه توزیع‌کننده و هم از سوی دستگاه مصرف‌کننده و باید با خاطی برخورد شود؛ چون مسئله مرگ و زندگی و حیات مردم است و موضوعی نیست که بشود با آن شوخی کرد و موضوعی نیست که در آن تبعیض را روا بداریم.
او ادامه می‌دهد: در شهر تهران و در محدوده مدیریت شهری خوشبختانه شهرداری، تعدادی از نیروهای شهرداری که اولویت دارند؛ یعنی نیروهایی که در حوزه خدمات شهری، در حوزه پسماند و رفت‌و‌روب و بهشت زهرا فعالیت می‌کنند و حتی آتش‌نشانان که به دلیل حوادثی که مدام رخ می‌دهد، در مکان‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند و در معرض آسیب می‌توانند باشند؛ تاکنون دو‌هزارو 248 نفر دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند و خب تعداد درخور‌توجهی یعنی 53 هزار نفر هنوز باقی مانده‌اند که امیدوار هستیم این واکسن با سرعت بیشتری از طرف دولت تهیه شود و در اختیار این گروه قرار بگیرد.
صدر‌اعظم‌نوری تأکید می‌کند: شورای شهر نیز به‌طور پیوسته گزارش‌های واکسیناسیون در شهرداری را رصد کرده و مشخص است که در هر منطقه‌ای چه تعدادی واکسن دریافت کردند و چه تعدادی کارگران بودند یا اشخاص دیگری که اگر دریافت کرده باشند، باز در گزارش‌ها هست که البته در گزارش‌ها جز کارگران، افراد دیگری دریافت‌کننده نبودند. طبیعتا حتما شورا روی این نظارت خواهد داشت. ما معتقد به عدالت اجتماعی هستیم و اگر که ما مدافع حقوق مردم هستیم، باید به همه مردم به یک چشم نگاه شود. باید کسانی که در اولویت هستند و کسانی که در معرض خطر و آسیب بیشتر قرار دارند، در اولویت باشند و بعد از اینکه این گروه تمام شد و در دو دوز واکسن زدند، آن وقت نوبت به سایر آحاد جامعه می‌رسد.
به نظر می‌آید عدالت اجتماعی به اینکه واکسن‌های بخش خصوصی از طریق دولت توزیع شود، نزدیک‌تر است و اینکه یک نهاد عمومی با پول مردم تنها در حوزه فعالیت خود اقدام به واکسیناسیون کند؛ هرچند افرادی که به شهروندان خدمات‌رسانی می‌کنند، از عدالت فاصله دارد.