رویداد۲۴ «سعید خطیب‌زاده» صبح دوشنبه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران که به صورت مجازی برگزار شد، گفت: دوشنبه گذشته در ادامه سفر منطقه‌ای ظریف، او گفتگو‌های خود را در بغداد و بعد در عمان و کویت ادامه داد. در هر سه کشور، با مقام‌های این کشورها درباره مسائل منطقه‌ای، دوجانبه، منطقه و جهان اسلام انجام شد. سفر منطقه‌ای موفقی بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه کمیسیون فصلی برجام ادامه نشست‌های خود را داشت که روز شنبه پایان یافت، افزود: هیات‌ها برای برخی مشورت‌ها به پایتخت‌ها برگشتند و در حال رایزنی هستند. روز چهارشنبه نیز من در کمیته اطلاعات مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کردم که درباره کارزار‌های ضد اطلاعاتی و انحصار در فضای مجازی صحبت کردم. همچنین کمیسیون مشترک برجام روز جمعه کارش را ادامه می‌دهد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره تبادلات زندانیان میان ایران و آمریکا تصریح کرد: مساله زندانی‌ها همواره در دستورکار ایران بوده است؛ جدا از گفتگو‌ها و مسائلی که در برجام دنبال می‌شود همیشه طرح‌ها و ایده‌هایی مطرح بوده است و این گزارش‌ها از منابع آگاه تایید نمی‌شود.
وی درباره آزاد شدن هفت میلیارد دلار از دارایی‌های ایران خاطرنشان کرد: همه این منابع باید یکجا آزاد شوند.
خطیب‌زاده درباره ارتباط سفر‌های ظریف به کشور‌های منطقه با مذاکرات وین یادآور شد: سفر ظریف به منطقه در چارچوب دیپلماسی رمضان بود. او قبلا در این ماه به کشور‌های اسلامی دیگر سفر کرد و احتمالا سفر‌های دیگری هم خواهد داشت. گفتگو با کشور‌های منطقه ربطی به برجام ندارد و نیاز به دلیلی ندارد. ما در شرایطی هستیم که بتوانیم با کشور‌های دیگر به ترتیبات امنیتی مشترک برسیم. اقدامات آمریکا هم به خودشان ربط دارد.
این دیپلمات ارشد در پاسخ به سوال ایرنا درباره مذاکرات ایران و عربستان و انجام اقدام جدی برای برقراری رسمی روابط بیان کرد: تغییر لحن و گفتمان به کاهش تنش‌ها کمک زیادی می‌کند، ولی تا به تغییر رفتار منتهی نشود، منجر به نتیجه عملی جدی نخواهد شد. همواره آماده گفتگو‌ها در هر سطح و شکلی با همسایگان از جمله عربستان را داشتیم و داریم.
خطیب‌زاده ادامه داد: فکر می‌کنیم کشور‌های منطقه و ملت‌های دو کشور نتیجه و ثمره چنین گفتگو‌هایی که صلح، ثبات و پیشرفت بیشتر است خواهند دید. بی شک دو کشور تردیدی در این باره وجود ندارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که مذاکرات وین در چه مرحله‌ای است، یادآور شد: وزارت خارجه ماموریت‌محور است و این دستگاه براساس ماموریت نهاد‌های بالادستی اقدام می‌کند. مذاکرات وین نیز در این چارجوب است. اکنون دو متن به‌شکل اولیه هم در بحث هسته‌ای و هم تحریم‌ها را داریم.
خطیب زاده با بیان اینکه وقتی متون به مرحله نگارش می‌رسد، نیازمند تدقیق و دقت است، عنوان کرد: براساس دقت جلو می‌رویم. تعجیل نداریم، ولی اجازه نمی‌دهیم گفتگو‌ها در چارچوب کمیسیون برجام، فرسایشی شود. آنچه مهم است برجام «نه یک کلمه بیش و نه یک کلمه» کم باید اجرایی شود. این مساله‌ای است که در کمیسیون مشترک مطرح کردیم و در این دو حوزه در حال حرکت هستیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارنظر مقام‌های انگلیسی مبنی بر ادامه گفتگو‌های حقوقی برای تبادل نازنین زاغری، گفت: گفتگو‌های حقوقی میان دو کشور در جریان نیست. در این باره قوه قضاییه باید اظهارنظر کند. آنچه گفتگو می‌شود، مربوط به مسائل روابط دو کشور است. البته دولت انگلیس درباره مسائل مختلف نظرات خود را مطرح کرده و ما هم نظرات خود به شکل روشن و شفاف مطرح کردیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره حضور کشور ثالث در گفتگو‌های ایران و عربستان، گفت: اصل خبر قابل تایید نیست لذا توضیحی در این باره وجود ندارد.
خطیب زاده درباره اظهارات منتسب به جو بایدن در دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی درباره بازگشت طولانی آمریکا به برجام، افزود: درباره صحت و سقم اظهارات مطرح شده، نمی‌توانم اظهارنظر کنم. سیاست ایران بازگشت همه جانبه آمریکا به ذیل تعهدات در قطعنامه ۲۲۳۱ با دقت و کلمه به کلمه است؛ لذا نه عجله داریم و نه وارد بازی فرسایشی می‌شویم.
وی افزود: آنچه مهم است این است که بازگشت آمریکا باید یکجا، قطعی و قابل راستی‌آزمایی باشد. آنچه تدوین می‌شود، باید همراه با دقت باشد هر وقت متنی وارد مرحله نگارش می‌شود با دقت بیشتری انجام می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تحولات افغانستان و خروج نیرو‌های نظامی در افغانستان تصریح کرد: تحولات افغانستان را با دقت در حال پیگیری هستیم. با کنشگران منطقه‌ای در این باره در حال رایزنی هستیم. تحولات افغانستان ما را نگران کرده است. به دلیل صلح، ثبات و امنیت افغانستان تمامی مساعی جمیله خود را به کار خواهیم برد تا آینده این کشور با ثبات شود.
خطیب زاده با اشاره به روابط نزدیک ایران با دولت مرکزی افغانستان و گروه‌های افغانستانی خاطرنشان کرد: هم با دولت افغانستان در ارتباط هستیم و به گروه‌های دیگر اعلام کردیم گفتگو‌های طالبان با دولت را می‌توانیم تسهیل کنیم. امیدواریم شرایط آتی همراه با ثبات باشد.
وی درباره حضور احتمالی ایران در اجلاس استانبول درباره افغانستان ابراز کرد: حضور در اجلاس استانبول موضوعی است که در آینده درباره آن اظهارنظر خواهیم کرد.
این دیپلمات ارشد درباره آخرین وضعیت رسیدگی به پرونده دو کولبر ایرانی در مرز‌های ترکیه گفت: ما این گزارش‌ها را از همان لحظات نخست در تهران و آنکارا پیگیری کردیم. حقوق شهروندان ما و شرایط آن‌ها از مهمترین نکاتی است که دولت ایران در تمامی ابعاد پیگیری کرده است. با دوستان خود در آنکارا در ارتباط هستیم. با سفارت ترکیه در تهران نیز گفتگو‌هایی شده است. مرزبانان دو کشور با یکدیگر در ارتباط هستند. این موضوع میان دو کشور در دست پیگیری است. امیدواریم ابعاد این داستان هرچه زودتر روشن شود.
وی درباره اظهارات روز شنبه عراقچی درباره نهایی شدن لغو تحریم‌های افراد و موضوعی یادآور شد: تمامی آنچه برای ما خط قرمز است، این است که تمامی تحریم‌های باز اعمال شده و تحریم‌هایی که با برچسب‌های دیگر اعمال شده‌اند، باید لغو شوند. طرفین به فهم مشترکی در بسیاری از حوزه‌ها رسیده‌اند.
خطیب‌زاده درباره لغو تحریم‌های اشخاص و افراد نیز عنوان کرد: درباره تحریم اشخاص و لیست‌های تعیین شده قبلی از افراد، اختلاف‌نظر‌هایی جدی وجود دارد. این مسائل در مسیر گفتگو‌های قبلی این مذاکرات ادامه یابد. آنچه انجام می‌شود، بر مبنای برجام، مبانی حقوقی و انتفاع ایران از توافق هسته‌ای است. پیشرفت‌ها قابل توجه و خوب است، ولی در برخی از حوزه‌ها کند جلو رفته‌ایم.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این پرسش که رفع تحریم‌ها احتمالا نمایشی است و چه تضمینی برای رفع آن وجود دارد، گفت: گفتگو‌ها براساس اعتماد به طرف مقابل نیست. برجام براساس بی‌اعتمادی زیاد دو طرف این گونه نوشته شده است. ارتباط دادن این مسائل به انتخابات مسیر انحرافی است. مهم آن است که تحریم‌ها عینا و قطعا از سر ملت برداشته شود.
وی ادامه داد: همانطور که رهبری گفته‌اند، اگر رفع تحریم‌ها یک ساعت زودتر قابل انجام است، نباید در این کار تعلل کنیم. این‌ها موضوعاتی نیستند که به مجریان ارتباطی داشته باشد. مجریان از جمله وزارت امور خارجه ماموریت‌محور هستند و براساس ماموریت جلو می‌رود. آنچه در برجام نوشته شده، باید نعل به نعل اجرایی شود. در این صورت ما نیز اقدامات کاهشی خود را متوقف خواهیم کرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به اینکه در مذاکرات وین چه تحریم‌هایی برداشته می‌شود، تصریح کرد: موضع وزارت امور خارجه موضع نظام است. موضع نظام رفع تمامی تحریم‌هایی است که در دوران رییس‌جمهوری قبلی آمریکا و علیه برجام اعمال شده است. باید تمامی تعهدات طرفین در برجام عینا اجرایی شود و موانع ابتدا از سوی آمریکا برداشته و راستی‌آزمایی شود. آنگاه ایران به تعهداتش عمل می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که تا چه زمانی ایران و کشور‌های عضو برجام درباره احیای کامل برجام و بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای توافق خواهند کرد، خاطرنشان کرد: درخصوص اینکه چند روز باقیمانده است، اظهارنظر خاصی نمی‌کنیم. اگر آمریکا قطعی و قاطعانه می‌پذیرفت اقدامات خود را راستی‌آزمایی شده، انجام دهد، بازگشت به برجام ماه قبل یا اکنون انجام می‌شد، اما ما تعجیلی نداریم، ولی اگر احساس کنیم مذاکرات فرسایشی شده است، مذاکرات را ادامه نخواهیم داد.
رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه درباره رفع تحریم‌های بانکی و نفتی هم ابراز کرد: رفع تحریم‌های بانکی، نفتی، حوزه‌های عمومی و بخشی، موضوعات بدیهی هستند که مورد گفتگو نبوده‌اند. آنچه مورد گفتگو قرار می‌گیرد، درباره مسائل اختلافی است.
خطیب‌زاده افزود: متاسفانه طرف مقابل وقت کمیسیون مشترک را گرفته است. اکنون طرفین به دو متون رسیده‌اند. مسائل اختلافی وجود دارد که باید درباره آن‌ها تصمیم‌گیری شود. از نظر ما تحریم‌های ترامپ مرتبط با برجام و با هدف از بین بردن توافق هسته‌ای و از دست رفتن فرصت بهره‌برداری ایران از آن بوده است که باید برداشته شوند.
وی در پاسخ به سوالی که آیا آزاد شدن احتمالی هفت میلیارد دلار از اموال ایران از محل منابع بلوکه شده ایران در عراق است، یادآور شد: بر این عدد و ارقام زیاد پافشاری نکنید. آنچه مورد رایزنی و مذاکره است، دسترسی ایران به تمامی منابعش است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اینکه آیا سازمان ملل در مورد پرونده هسته‌ای ایران، نماینده‌ای تعیین کرده است، که سخنگوی وزارت امور خارجه پاسخ داد: نمی‌دانم این خبر از کجا آمده که مطرح کردید. اگر آمریکا به تعهداتش برگردد، همانطور که موضوعات منطقه‌ای به کشور‌های فرامنطقه‌ای ربطی ندارد، موضوع هسته‌ای هم مربوط به ایران با گروه ۱+۵ است.
خطیب‌زاده در پاسخ به این سوال که برخی از رسانه‌های آمریکایی مدعی شده‌اند ایران ابتدا تعهداتش را انجام می‌دهد، آیا ایران زیر بار انجام اقدامات و تعهدات خود قبل از راستی‌آزمایی می‌رود، گفت: گزارش‌های پراکنده نباید مبنای قضاوت و تحلیل ما قرار گیرد. تمامی تحریم‌ها باید رفع شود. تمامی توافقات انجام شده در همین چارچوب است. تمامی تحریم‌های عمومی، بخشی، افراد و... باید یکجا رفع شوند. یکسری اختلاف‌نظر‌هایی درباره برخی لیست‌ها، افراد و اشخاص وجود دارد که باید نهایی شوند.
وی در پاسخ به این سوال که آنچه در برجام نوشته شده، ملاک عمل ما است، گفت: ما با سیاست خارجی آمریکا کاری نداریم. قطعا تعهدات آمریکا را باید دولت این کشور عینا اجرایی کند. چگونگی اجرای آن به دولت خودشان ربطی دارد.
رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با اشاره به خروج آمریکا از پیمان‌ها و توافقاتی هم که مورد تصویب کنگره قرار گرفته است، اظهار کرد: آمریکا، حداقل در دوران ترامپ ثابت کرد و نشان داد به هیچ تعهدی حتی اگر در کنگره هم تصویب شده باشد، می‌تواند پایبند نباشد بنابراین اجرای تعهدات این کشور باید قابل راستی‌آزمایی باشد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره وضعیت دارایی‌ها ایران در خارج از کشور از جمله کره جنوبی تصریح کرد: مبالغ ایران در دیگر کشورها باید در اختیار ایران قرار بگیرد؛ چه در کره جنوبی و دیگر کشورها. این یک امر کاملا قطعی است و دو مسیر متفاوت از هم را طی می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا رفع تحریم‌هایی که در وین در حال مذاکره شدن است، شامل تحریم‌هایی اولیه نیز می‌شود، خاطرنشان کرد: ۴۲ سال است که آمریکا ایران را تحریم کرده است. آنچه برای ما مهم است تحریم‌هایی که در دوران ترامپ اعمال و برچسب‌های آن عوض شد، همه باید یکجا و قابل راستی‌آزمایی برداشته شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره پرداخت بدهی دولت انگلیس به ایران هم افزود: بدهی دولت انگلیس به ایران، بدهی کاملاً ثابت شده در دادگاه است که دولت این کشور ملزم به پرداخت آن است. در واقع، بدهی دولت انگلیس به ایران یک بدهی چند دهه‌ای است که متاسفانه به دلایل واهی همچنان پرداخت نشده است.
به گفته خطیب‌زاده، البته بخش کوچکی از این موضوع تعیین تکلیف نشده که دادگاه آن به دلیل توافق طرفین مبنی بر عدم حضور وکلا به دلیل شرایط کرونایی به تعویق افتاده، اما اصل این بدهی انگلستان مدت‌ها است که پرداخت نشده و هرچه زودتر امیدواریم دولت انگلستان به توافق و تعهد خود بازگردد و مسیر درست‌تری را طی کند.
وی درباره سفر هفته گذشته وزیر امور خارجه به عراق نیز بیان کرد: سفر ظریف به عراق در چارچوب سفرش به منطقه بوده است. آنچه پیام سفر ظریف بود، این بود که همسایگان همیشه اولویت ما هستند. برای ایران منطقه اولویت اصلی است.
این دیپلمات ارشد درباره سفر ظریف به عمان و دیدار و گفتگو با محمد عبدالسلام، عضو عالی انصارالله یمن نیز یادآور شد: ما به شدت نگران تحولات یمن هستیم. این کشور در بدترین وضعیت انسانی قرار دارد و آنچه در مأرب اتفاق می‌افتد، جدا از تحولات یمن نیست.
خطیب‌زاده با اشاره به ملزومات رفع بحران یمن عنوان کرد: اگر اراده جدی برای پایان دادن به این وضعیت اسفبار انسانی است باید رفع محاصره همزمان با آتش بس سراسری در یمن رخ دهد و دسترسی‌های انسانی فراهم و گفتگو‌های یمنی تسهیل شود. ملاقاتی که در عمان انجام شد در همین مسیر بود.
وی درباره اهداف و دستاور‌های سفر ظریف به کشور‌های منطقه گفت: سفر‌های وزیر امور خارجه در حوزه خلیج فارس در چارچوب دیپلماسی رمضان انجام شد. ما با هر کدام از کشور‌هایی که وزیر امور خارجه به آن سفر کرد، هم موضوعات دوجانبه و هم موضوعات منطقه‌ای قابل طرح داریم.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه تمرکز این سفر روی ترتیبات فراگیر منطقه‌ای در حوزه خلیج فارس بود، اظهار کرد: در همه ملاقات‌ها هر سه سطح دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفتگو‌هایی صورت گرفت و تمرکز ویژه‌ای روی ابتکار‌هایی نظیر طرح صلح هرمز که از سوی رئیس جمهوری اسلامی ایران ارائه شده، وجود داشت.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره احتمال تداوم سفر‌های ظریف به کشور‌های منطقه تصریح کرد: اینکه در ادامه ماه مبارک، ایران به استفاده دیپلماسی رمضان ادامه دهد و سفر‌هایی به دیگر کشور‌های منطقه صورت گیرد، منوط به نهایی شدن سفر‌ها است.
وی اضافه کرد: شرایط کرونایی مجددا در برخی کشور‌های منطقه تشدید شده و برنامه‌ریزی برای سفر را سخت کرده است. باید منتظر ماند و دید چه اتفاقی می‌افتد.